Centaurea achaia subsp. corinthiaca

Λουτράκι 25/05/2013

Η Κενταύρια της Αχαΐας υποείδος η κορινθιακή [Centaurea achaia subsp. corinthiaca (Boiss. & Heldr.) Phitos & T.Georgiadis 1981] είναι ενδημική της περιοχής του Λουτρακίου.
Πολυετής πόα με όρθιους βλαστούς που διακλαδίζονται ψηλά.
Βιότοπος: ομαλές θέσεις, άκρες καλλιεργημένων χωραφιών και αμπελώνων, άκρες δρόμων, όχθες χειμάρρων, ανάμεσα σε φρύγανα.
Άνθη: λευκά έως ρόδινα, με πορτοκαλόχρωμες νευρώσεις στο κατώτερο τμήμα τους
Άνθιση: τέλη Μαΐου - αρχές Ιουλίου.
*** Περιλαμβάνεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (RDB 2009), με τον χαρακτηρισμό «Τρωτό» (VU).
Ετυμολογία:
Centaurea < Centaurus > Κένταυρος (ο Κένταυρος Χείρων ήταν γιατρός και δάσκαλος του Ασκληπιού)
achaia < Αχαΐα.
corinthiaca < κορινθιακή.

Geranium subacutum

Κιθαιρώνας 12/05/2013

Το Geranium subacutum [(Boiss.) Aedo 1994] είναι ενδημικό φυτό των δύο πλευρών του Αιγαίου.

Βιότοπος: ορεινές θέσεις.

Πέταλα σε ανοιχτό ροζ χρώμα που σταδιακά ξεθωριάζουν προς το λευκό

Άνθιση από τον Μάιο.

Geranium < γεράνιον, φυτό που αναφέρει ο Διοσκουρίδης ==> από τον καρπό του που μοιάζει «γεράνων κεφαλάς συν τοις ράμφεσιν.

subacutum < sub υπό, σχεδόν +  acutum μυτερό, οξύ.

Asplenium ceterach

Φιλοθέη 14/02/2014 Τουρκοβούνια

Η φτέρη Asplenium ceterach (L. 1753) έχει μεγάλη εξάπλωση από την Δυτική Ευρώπη έως τα Ιμαλάΐα.

Βιότοπος: βράιχα και βραχώδεις θέσεις συνήθως σε μισοσκιασμένες θέσεις και σε υψόμετρα 0-2000 μ.

Ετυμολογία:

Asplenium < ασπλήνος (φτέρη που αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη) < α στερητικό + σπλην (σπληνός) ==> επειδή πιστεύεται ότι θεραπεύει διαταραχές του σπληνός (της σπλήνας).

ceterach < cetrack η αραβική ονομασία του φυτoύ (κατά την πιθανότερη εκδοχή).

Onopordum illyricum

Περισσός 25/05/2007 Τουρκοβούνια

Το Ονόπορδον το ιλλυρικό (Onopordum illyricum L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Κοινή ονομασία: γαϊδουράγκαθο.
Φυτό με ισχυρό βλαστό, πολύ αγκαθωτό.
Βιότοπος: χέρσες τοποθεσίες.
Φύλλα πτερόλοβα, αγκαθωτά.
Ανθοφόρα κεφάλια μέχρι 6 εκ. με βράκτια κοντύτερα από τα ρόδινα ανθίδια.
Ανθίζει από τον Μάιο.
Ετυμολογία:
Onopordum < όνος + πορδή - υποτίθεται ότι προκαλεί εντερικές διαταραχές στα γαϊδούρια που το τρώνε.
illyricum < Ιλλυρία, αρχαία περιοχή της Αδριατικής.

Torilis nodosa

Πικέρμι 09/05/2021

φωτογραφία Θανάσης Παπανικολάου

Το Torilis nodosa [(L.) Gaertn. 1788] είναι ευρωμεσογειακό είδος με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Συνώνυμο: Tordylium nodosum, L. 1753.
Βιότοπος: θαμνότοποι, άκρες χωραφιών, ακανόνιστα ενδιαιτήματα σε υψόμετρα 0-1300 μ.
Ετήσιο φυτό με ύψος 10-40 εκ. Πέταλα λευκά.
Άνθιση: Απρίλιος - Ιούνιος.
Ετυμολογία:
Torilis < πιθανώς από τη σύντηξη των γενών Tordylium και Caucalis.
nodosa (λατιν.) < nodus άρθρωση, κόμπος = αρθρωτή. 

Carduus pycnocephalus

Πάρνηθα 29/04/2011

Ο Carduus pycnocephalus (L. 1763) είναι μεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: περιθώρια λιβαδιών και δρόμων, ελαιώνες, φρύγανα σε υψόμετρα 0-1500 μ.
Ετυμολογία:
Carduus < carduus, αγκάθι (ελλ. κάρδον») < ίσως από «άρδις» (αιχμή του βέλους).
pycnocephalus < πυκνός + κεφαλή.

 

Bupleurum trichopodum

Πικέρμι 25/04/2021

φωτογραφία Θανάσης Παπανικολάου

Το Bupleurum trichopodum (Boiss. & Spruner 1884) είναι φυτό της Ανατολικής Μεσογείου με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: φρύγανα, ξηρά λιβάδια, θαμνότοποι, χωράφια σε αγρανάπαυση σε υψόμετρα 0-900 μ.
Λεπτό φυτό με ύψος 15-30 εκ. Φύλλα γραμμικά, τα ανώτερα περίβλαστα.
Άνθιση: Απρίλιος - Ιούνιος.
Ετυμολογία:
Bupleurum < βούπλευρος (η), φυτό που αναφέρει ο Νίκανδρος στα «Θηριακά» ως φαρμακευτικό < βους + πλευρά ==> επειδή οι πλευρές των φύλλων είναι έντονες, όπως τα πλευρά των βοδιών.
trichopodum < τρίχα (θριξ, τριχός) + πόδι ( < πους, ποδός) ==> επειδή έχει τριχωτό στέλεχος. 

Serapias vomeracea

Πάρνηθα 22/04/2012

Η Serapias vomeracea [(Burm.f.) Briq. 1910] εξαπλώνεται σε Μεσόγειο και Ανατολική Ευρώπη. Πρώτη επιστημονική περιγραφή το 1770 από την Βερόνα της Ιταλίας.
Στην Ελλάδα εξαπλώνεται κυρίως στην δυτική χώρα.
Ρωμαλέο φυτό, με ύψος 30-60 εκατοστά. Φύλλα 4-7 στενά, λογχοειδή.
Συχνά σχηματίζει συστάδες.
Βιότοπος: λιβάδια, ακαλλιέργητα χωράφια, φρύγανα, ελαιώνες, ανοιχτά δάση σε υψόμετρα μέχρι 1200 μ.
Άνθη: κοκκινωπά - κεραμιδί, με άσπρο τρίχωμα στο επιχείλιο.
Άνθιση: Μάρτιος - Ιούνιος.
Εξάπλωση στην Αττική: Πάρνηθα, Υμηττός, Σχινιάς, Βραυρώνα...
Ετυμολογία:
Serapias < Σεραπιάς, ορχιδέα που ονοματίζει ο Διοσκουρίδης < Σέραπις (και Σάραπις) ελληνοαιγυπτιακός θεός της Ελληνιστικής Εποχής.
vomeracea < vomer, vomeris (υνί) = από την μορφή σχήμα του επιχειλίου.

 

Polygala venulosa

Πικέρμι 07/03/2021

φωτογραφία Θανάσης Παπανικολάου

Το Polygala venulosa (Sm. 1813) είναι φυτό του Αιγαίου, της Δ και ΝΔ Μικράς Ασίας και της Κύπρου. Περιγράφηκε από φυτά που συνέλεξε στην Κύπρο ο 'Αγγλος βοτανικός Σίμπορπ (John Sibthorp, 1758 – 1796), δημιουργός της Flora Graeca. Υδατογραφία του φυτού από τον περίφημο Αυστριακό ζωγράφο Μπάγιερ ((Bauer Ferdinand, 1760-1826) περιλαμβάνεται στην μνημειώδη έκδοση της  Flora Graeca.
Έχει ευρεία εξάπλωση στο Αιγαίο. Στην Αττική αναφέρεται από αρκετές θέσεις στα ΝΑ χαμηλά της Πεντέλης και την Αίγινα, και επίσης από Πάρνηθα, Υμηττό και Σούνιο.
Το Polygala venulosa είναι μικρό πολυετές φυτό, ξυλώδες στη βάση, με ανερχόμενα στελέχη ύψους 5–25 εκ.
Βιότοπος: βραχώδεις πλαγιές με φρύγανα και περιστασιακά σε
ελαιώνες και άκρες αγρών, σε υψόμετρα 0-800 (-1200) μ. 
Άνθη σε απαλό ροζ ή λιλά χρώμα.
Άνθιση: μέσα Μαρτίου - Ιούνιος.
Ετυμολογία:
Polygala < πολύ + γάλα ==> επειδή υποτίθεται ότι ως ζωοτροφή ευνοεί την παραγωγή γάλακτος.
venulosa < venula μικρή φλέβα ==> επειδή χαρακτηρίζεται από μικρές φλέβες.

από την Flora Graeca

 

Malabaila aurea

Πάρνηθα 22/04/2012

Η Malabaila aurea [(Sm.) Boiss. 1872] είναι φυτό της Ανατολικής Μεσογείου. Έχει ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα, με εξαίρεση την Κρήτη και με αμφίβολη παρουσία στις Κυκλάδες.
Είναι πολυετής πόα, με ύψος από 50 εκ. έως 1 μέτρο και σκληρό, κούφιο και χνουδωτό βλαστό.
Τα φύλλα είναι τα κατώτερα ωοειδή και τα ανώτερα γραμμοειδή-λογχοειδή.
Φύεται σε γεωργικά και μεσογειακά ενδιαιτήματα.
Τα χρυσαφένια άνθη του σχηματίζουν σκιάδιο με 3-9 ακτίνες.
Ανθίζει την άνοιξη.
Ετυμολογία:
Malabaila < γένος αφιερωμένο στον Αυστριακό ιταλικής καταγωγής βοτανικό Emanuel Joseph Malabaila von Canal (1745-1826)
aurea (λατιν.) = χρυσή, χρυσαφένια.