ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΜΠΛΟΚ

Παρασκευή 29 Φεβρουαρίου 2008

Tussilago farfara - Βήχιο

Πάρνηθα28/02/2008 Μακρυχώραφο

Το Βήχιο (Tussilago farfara, L. 1753) είναι παλαιογεωγραφικό φυτό, με ευρεία εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Πολυετές φυτό με χοντρό ρίζωμα, από το οποίο ξεπετάγονται ανθικοί βλαστοί τριχωτοί, λεπιοειδείς, με ένα μόνο κεφάλι που έχει κίτρινα γλωσσοειδή ανθίδια, αρσενικά στο κέντρο και θηλυκά στις άκρες,
Τα φύλλα παρουσιάζονται μετά την άνθιση, είναι χνουδωτά από κάτω και μοιάζουν με τα φύλλα του κισσού.
Το βήχιο είναι γνωστό φαρμακευτικό φυτό από την αρχαιότητα, με ισχυρές αντιβηχικές ιδιότητες. Και σήμερα χρησιμοποιείται από φαρμακευτικές εταιρίες σε αντιβηχικά σκευάσματα και σε φίλτρα για καπνιστές. Για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες χρησιμοποιούνται τα άνθη και τα φύλλα σε αποξηραμένη μορφή.
Το αρχαίο του όνομα ήταν χαμαιλεύκη αλλά επικράτησε το όνομα «βήχιο» που του έδωσε ο Διοσκουρίδης, ο οποίος το χρησιμοποιούσε ως αποτελεσματικό φάρμακο για τις αναπνευστικές παθήσεις.
Η λαϊκή ιατρική αντιμετωπίζει τον βήχα και την βρογχίτιδα παρασκευάζοντας ρόφημα με το βήχιο, που πίνεται τακτικά μέχρι να ατονήσουν τα συμπτώματα. Για δερματικές παθήσεις (καλόγερους, αποστήματα, κ.α.) χρησιμοποιούνται καταπλάσματα.
Βιότοπος: υγρά, αργιλικά και λασπώδη αλλά ηλιόλουστα εδάφη, σε υψόμετρα 0-1400 (-1900) μ..
Τα άνθη συλλέγονται αργά τον χειμώνα και τα φύλλα την άνοιξη, όταν εμφανιστούν.
Ανθίζει από τέλη Φεβρουαρίου μέχρι τις αρχές Μαΐου.

Ετυμολογία:
Tussilago > tússis βήχα + λαγγάζω (υποχωρώ, ενδίδω) = Βήχιον.
farfara > farfarus, φυτό που αναφέρεται από τον Πλίνιο, ίσως από τoν παταπόταμο Fàrfaro (σήμερα Farfa) του Τίβερη.


Πέμπτη 28 Φεβρουαρίου 2008

Anemone coronaria var. phoenica - Κόκκινη ανεμώνα

Λαυρεωτική - Lavrion
26/02/2008

Η Ανεμώνη η στεφανωματική (Anemone coronaria L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Είναι η πιο κοινή ανεμώνη της ελληνικής υπαίθρου και απαντάται σε ένα πλήθος μορφών και χρωμάτων.
Φύλλα σπονδύλου και βάσης πολυσχιδή.
Βιότοπος: φρύγανα, λιβάδια, ελαιώνες, σε υψόμετρα 0-700 (-1200) μ.
Άνθη μεγάλα, συνήθως με πέντε σέπαλα, μερικές φορές πολύ περισσότερα, μήκους μέχρι 4εκ. και ανθήρες πολλοί, μαύροι-βιολετί. Τα χρώματα των σέπαλων είναι πάρα πολλά με πιο κοινά τα κόκκινα, λευκά, ιώδη, γαλάζια και ροζ. Η μορφή τους επίσης ποικίλει καθώς μπορούν να είναι από στρογγυλά μέχρι οξύληκτα. Το αποτέλεσμα είναι ένα πλήθος ποικιλιών που πολλές φορές δημιουργούν πραγματικά πολύχρωμα χαλιά σε ελαιώνες και αγρούς. var. rosea var. cyanea var. phoenica var. alba.
Ανθίζει Νοέμβριος - Απρίλιος.

Ετυμολογία:
Anemone > ανεμώνη > άνεμος ==> από την ευκολία που κινούνται οι μίσχοι στον άνεμο ή για την τυπική ανεμοφιλική διάδοση αυτού του γένους.
coronarius, -a, um > coróna στέμμα, στέφανο (κεφαλής) - επειδή ειναι κατάλληλη για στέφανα, γιρλάντες κλπ = στεφανωματική.

Λαυρεωτική - Lavrion
26/02/2008

Gagea peduncularis - Γαγέα η έμμισχος

Τουρκοβούνια, 14/02/2008 Περισσός

Η Gagea peduncularis [(C. Presl) Pascher 1904]) είναι μεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα, εκτός της Εύβοιας και της Βόρειας Πίνδου.
Βιότοπος: θαμνότοποι, φρύγανα, ανοιχτές πετρώδεις τοποθεσίες σε υψόμετρα 0 -1100 (-1500) μ.
Μικρό, πολυετές, χνουδωτό φυτό με κοντούς βλαστούς.
Τα ανώτερα φύλλα λογχοειδή, τα κατώτερα που είναι πάντα 2 είναι γραμμοειδή αυλακωτά.
Άνθη κίτρινα, πρασινωπά στην έξω πλευρά, μονήρη με διάμετρο μέχρι 2,5εκ.
Ανθίζει Φεβρουάριο - Μάιο.

Ετυμολογία:
Gagea  > προς τιμήν του άγγλου φυσιοδίφη Thomas Gage (1781 - 1820.
peduncularis = έμμισχος.




Veronica glauca subsp. glauca - Βερόνικα η γλαυκή

Υμηττός, 23/02/2008

Η Βερόνικα η γλαυκή (Veronica glauca Sm. in Sibth. & Sm. 1806 subsp. glauca) είναι ελληνικό ενδημικό φυτό, με εξάπλωση στην Δυτική και Κεντρική Ελλάδα, την Πελοπόννησο, τις Κυκλάδες και την Κρήτη.
Πρόκειται για μικρή πόα με χαρακτηριστικά άνθη που έχουν 4 άνισα πέταλα, από τα οποία το πάνω είναι μεγαλύτερο και το κάτω μικρότερο από τα δύο μεσαία. Έχει διακλαδισμένο βλαστό και φύλλα γλαυκά, ωοειδή, οδοντωτά. Τα μικρά γαλάζια άνθη έχουν λευκή κηλίδα στο κέντρο, μακρύ ποδίσκο και φύονται σε επάκριους βότρεις.
Ανθίζει σε πετρώδεις θέσεις της ορεινής ζώνης από τον Φεβρουάριο.

Ετυμολογία:
Veronica > από το όνομα Santa Veronica, επειδή είναι ένα μικρό λουλούδι που εμφανίζεται κοντά στην Μεγάλη Εβδομάδα.
glaucus, -a, -um > γλαυκή, από τα γκριζοπράσινα φύλλα της.
.

Δευτέρα 25 Φεβρουαρίου 2008

Anchusella variegata


όρος Αιγάλεω 13/03/2011
Η Αγχουσέλα η διάστικτη (Anchusella variegata (L.) Bigazzi, Nardi & Selvi 1997) είναι ενδημικό φυτό της νότιας ηπειρωτικής Ελλάδας, Αιγαίου, Ιονίου και Κρήτης.
Μονοετές είδος με σκληρές άκαμπτες τρίχες και βλαστούς έρποντες. Τα φύλλα είναι άμισχα, λογχοειδή, πριονωτά και πάνω τους αναπτύσσονται χαρακτηριστικά λευκά εξογκώματα.
Όπως φαίνεται και από το όνομά της η A. variegata είναι ένα φυτό με ποικιλία χρωμάτων στα άνθη της. Αυτά είναι μικρά, σωληνοειδή με πέντε μικρά, άνισα πέταλα λευκά, με ρόδινα, ιώδη ή γαλάζια στίγματα. Κάλυκας με πέντε οξύληκτους λοβούς.
Φύεται Ασβεστολιθικοί βραχώδεις και πετρώδεις θέσεις, θαμνότοπους, φρύγανα, ξηρά λιβάδια. Ανθίζει την άνοιξη.
Ετυμολογία:
Anchusella > υποκοριστικό του Anchusa > άγχουσα (φυτό που αναφέρουν οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς με φαρμακευτικές και καλλωπιστικές ιδιότητες).
variegata > vario (ποικίλω) = ποικίλη, ποικιλόχρωμη, διάστικτη.

Σχινιάς 20/02/2008


Υμηττός 23/02/2008

Τρίτη 19 Φεβρουαρίου 2008

Veronica persica

Τουρκοβούνια 14/02/2008 Περισσός

Η Βερονίκη η περσική (Veronica persica Poir. 1808), είναι φυτό της Δυτικής Ασίας, ίσως αυτοφυές στον Καύκασο και το Βόρειο Ιράν. Έχει εγκλιματιστεί και αυτοφύεται σε όλη την Ελλάδα και την Ευρώπη σε χαμηλά υψόμετρα. Θεωρείται πλέον κοσμοπολίτικο ζιζάνιο.
Μονοετές φυτό με εξαπλωμένους βλαστούς, 10-40 εκ. Φύλλα ωοειδή.
Βιότοπος: χωράφια, λιβάδια, σε υψόμετρα 0-800 (-900) μ.
Άνθη γαλάζια με μπλε ραβδώσσεις και λευκό κέντρο.
Ανθίζει από τον Μάρτιο.

Ετυμολογία:
Veronica > από το όνομα Santa Veronica, επειδή είναι ένα μικρό λουλούδι που εμφανίζεται κοντά στην Μεγάλη Εβδομάδα.
persica > περσική.
.

Παρασκευή 15 Φεβρουαρίου 2008

Neotinea lactea video


Υμηττός, 15/02/2008

Η Νεοτινέα η γαλακτερή [Neotinea lactea (Poir.) R.M.Bateman, Pridgeon & M.W.Chase 1997] είναι μεσογειακή ορχιδέα. Περιγράφτηκε το 1798 από την Αλγερία. Στην Ελλάδα η κύρια εξάπλωσή της είναι σε Δυτική και Κεντρική Ελλάδα, Πελοπόννησο, Κρήτη και νησιά.
Κοντό φυτό, με ύψος 10-25 εκατοστά. Φύλλα 3-10 άστικτα.
Βιότοπος: φρύγανα, λιβάδια, θαμνώνες και αραιά δάση μέχρι 1.800 μέτρα.
Άνθη τρίλοβα, λευκά με ροζ ή βυσσινί κηλίδες.
Ανθίζει την άνοιξη, από τα τέλη Φεβρουαρίου.

Συνώνυμο: Orchis lactea Poir. 1798

Ετυμολογία:
Neotinea > νέο + Tineo, γένος στις ορχιδέες  αφιερωμένο στον Ιταλό βοτανικό (νέο) Vincenzo Tineo (1791-1856), γιό του (παλαιού) βοτανικού Giuseppe Tineo (1757-1812) ιδρυτή του βοτανικού κήπου του Παλέρμο στην Σικελία.
lácteus, a, um > lac γεν. láctis γάλα = γαλακτερή, γαλακτώδης από το χρώμα των άνθέων της..


Η εξάπλωση του είδους από το http://www.elisajeanluc.fr/orchidees_nature/neotinea/neotinea_lactea.htm
Υμηττός 30/01/2010 Hymittos

Κυριακή 10 Φεβρουαρίου 2008

Narcissus tazetta subsp. papyraceus / Νάρκισσος (μανουσάκι)

Λαυρεωτική 01/02/2008

Ο Νάρκισσος ο παπυρώδης (Narcissus papyraceus Ker Gawl. 1806) είναι μεσογειακό βολβώδες φυτό. Αυτοφύεται στα νησιά του Ιονίου, ενώ σε άλλα μέρη της Ελλάδας που συναντάται είναι ημιαυτοφυής ή δραπέτης.
Φύλλα ταινιοειδή.
Βιότοπος: χέρσοι και καλλιεργούμενοι αγροί, υγρά λιβάδια χαμηλού υψομέτρου.
Άνθη ανά 5 έως 10, αρωματικά. Πέταλα λευκά όπως και η παραστεφάνη.
Άνθιση Δεκέμβριος - Φεβρουάριος.

Ετυμολογία:
Narcissus >  > νάρκισσος, όνομα φυτού από το νεολιθικό υπόστρωμα της ελληνικής γλώσσας. Ο Πλίνιος παρετυμολογεί από την «νάρκη» (λατ. narce) λόγω του μεθυστικού αρώματος των ανθέων. Νάρκισσος: μυθολογικός πανέμορφος νέος που πέθανε στον Ελικώνα της Βοιωτίας μένοντας να θαυμάζει το πρόσωπό του στο νερό μιας πηγής.
papyraceus > nâpirop (κοπτικά) > πάπυρος (ελληνικά) > papyrus (λατινικά) = παπυρώδης, λόγω της ομοιότητας του άνθους με το λευκό χαρτί από πάπυρο.

Πέμπτη 7 Φεβρουαρίου 2008

Anemone apennina subsp. blanda video

Πάρνηθα 04/02/2008 Μακρυχώραφο

Αυτή η ανεμώνα ανθίζει από τα μέσα Φεβρουαρίου στα ξέφωτα των ορεινών δασών. Θεωρείται ότι πρόκειται για την «ορεία ανεμώνη» του Θεόφραστου. Αυτή την εποχή συνυπάρχει στην βορειοανατολική Πάρνηθα με νεραγκούλες, κρόκους olivieri και κρόκους της Αττικής.



.

Euphorbia myrsinites

Πάρνηθα στροφές 30/01/2008

Η Ευφορβία η μυρσινίτις (Euphorbia myrsinites L. 1753) είναι ευρωμεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα, εκτός Κρήτης και νησιών Αιγαίου.
Φυτό πολυετές πολύ συχνά κατακείμενο, με φύλλα παρόμοια με της μυρτιάς, πολλά σε αριθμό, γλαυκά, επικαλυπτόμεα, σαρκώδη.
Σκιάδια 5-12 με άνθη και βράκτια χυσοκίτρινα.
Βιότοπος: πετρώδεις και άγονες τοποθεσίες, ανοιχτά δάση κωνοφόρων. Κοινό στην Πάρνηθα. Σε υψόμετρα (200-) 500-1800 μ. και, κατά περίπτωση, έως στα 2300 μ. στην ορεινή χώρα.
Ανθίζει Απρίλιο - Μάιο.

Ετυμολογία:
Euphorbia > ευ (καλώς) + φέρβω (τρέφω, βοσκω) και φορβή (τροφή, βοσκή) [2] Σύμφωνα με τον Πλίνιο, από το γιατρό Εύφορβο που ανακάλυψε τις θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού. [3] Σύμφωνα με τον Treccani από το λατινικό euphorbium, που προέρχεται από το ελληνικό «ευφόρβιον».
myrsinites > μύρσινος (και μύρτινος), η μυρτιά - παρόμοια με την μυρτιά = μυρσινίτις.


Τρίτη 5 Φεβρουαρίου 2008

Muscari pulchellum

Τουρκοβούνια  25/01/2008 Γαλάτσι (Βέικος)

Το Μούσκαρι το ωραίο (Muscari pulchellum subsp. pulchellum, Heldr. & Sartori ex Boiss. 1859) είναι  ενδημικό της Στερεάς Ελλάδας και της Νοτιανατολικής Πελοποννήσο. Στις Κυκλάδες ευδοκιμεί το υποείδος (Muscari pulchellum subsp. clepsydroides) σε Κέα, Κύθνο και Νάξο.
Βολβώδες πολυετές φυτό.
Βιότοπος: πετρώδεις θέσεις και φρυγανότοποι από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι την ορεινή ζώνη.
Άνθη: γαλαζορόδινα
Άνθιση: Ιανουάριο μέχρι Απρίλιο, ανάλογα με το υψόμετρο.
Εξάπλωση στην Αττική: Πάρνηθα, Υμηττός, Γεράνεια, παράλια του Σαρωνικού...
Ετυμολογία:
Muscari < μόσχος (σχετίζεται με το περσικό mushka = γεννητικός αδένας), ελαιώδες, έντονα αρωματικό υγρό που βγαίνει από τον γεννετικό αδένα του ασιατικού ελαφιού «μόσχος ο μοσχοφόρος» (πρβ: μοσκοβολώ, μοσχοκάρυδο, μοσχοσάπουνο, μοσχοστάφυλο). Ίσως επειδή φυτά του γένους Muscari είναι πολύ αρωματικά.
pulchellum > pulcher, όμορφος, ωραίος.


Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου 2008

Crocus olivieri από την Πάρνηθα

Πάρνηθα 04/02/2008 Μακρυχώραφο

Σε λιβάδια, ανοιχτά δάση και ξέφωτα. Άνθιση από Φεβρουάριο. Εξαπλώνεται στη νότια Βαλκανική και την περιοχή του Αιγαίου. Ο κρόκος της φωτογραφίας έχει ανθίσει σε υπόστρωμα από φύλλα βελανιδιάς.

Πηγές:
* Ειρήνης Απλαδά - Γεωργίου Αμοργιανιώτη «Σπάνια και ενδημικά φυτά Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας». Αθήνα 2005, έκδ.Δασαρχείο Πάρνηθας