Narcissus tazetta

Λαύριο 15/02/2012

Ο Νάρκισσος ο ταζέτιος (Narcissus tazetta, L 1753) έχει εξάπλωση σε όλες τις μεσογειακές χώρες.
Λαϊκά ονόματα στην Ελλάδα: μανουσάκι (Κρήτη, Ζάκυνθος), μαρτακούδι (Αμοργός), βούτσινο (Μεσολόγγι), ίτσο (Λαμία), τσαμπάκι, ζαμπάκι...
Ιδιαίτερα δημοφιλές φυτό για τα άνθη και το άρωμά τους, καλλιεργείται από την αρχαιότητα.
Είναι βολβώδες φυτό. Βλαστός ισχυρός, κυλινδρικός και φύλλα γλαυκά, γωνιώδη στη ράχη με μήκος ίσο μ’ αυτό του βλαστού. Περιάνθιο λευκό, διαμέτρου 3-4εκ. με εσωτερική στεφάνη κίτρινη, ύψους μέχρι 5χιλ. Άνθη πολύ αρωματικά μέχρι 12 κατανεύοντα.
Βιότοπος: ελαιώνες, θαμνώδεις περιοχές, φρυγανότοποι.
Άνθιση: χειμωνιάτικη, από τις αρχές Δεκεμβρίου.
Εξάπλωση στην Αττική: Πεντέλη, Πάρνηθα, Λαυρεωτική, Σαλαμίνα, Αίγινα...
Ετυμολογία:
Narcissus > νάρκισσος, όνομα φυτού από το νεολιθικό υπόστρωμα της ελληνικής γλώσσας. Ο Πλίνιος παρετυμολογεί από την «νάρκη» (λατ. narce) λόγω του μεθυστικού αρώματος των ανθέων. Νάρκισσος: μυθολογικός πανέμορφος νέος που πέθανε στον Ελικώνα της Βοιωτίας μένοντας να θαυμάζει το πρόσωπό του στο νερό μιας πηγής.
tazetta > tazza, δημοφιλές κύπελλο στην Βόρεια Ιταλία, το σχήμα του οποίου μοιάζει με την παραστεφάνη του άνθους = ταζέτιος, κυπελλοφόρος.

«νάρκισσος· ἔνιοι καὶ τοῦτον ὥσπερ τὸ κρίνον λείριον ἐκάλεσαν. τὰ μὲν φύλλα πράσῳ ἔοικε, λεπτὰ δὲ καὶ μικρότερα παρὰ πολύ, καυλὸν κενόν, ἄφυλλον, μείζονα σπιθαμῆς, ἐφ' οὗ ἄνθος λευκόν, ἔσωθεν δὲ κροκῶδες, ἐπ' ἐνίων δὲ πορφυροειδές· ῥίζα δὲ λευκή, στρογγύλη, βολβοειδής, καρπὸς ὡς ἐν ὑμένι, μέλας, προμήκης. φύεται κάλλιστος ἐν ὀρεινοῖς ‹τόποις›, εὐώδης· ὁ δὲ λοιπὸς πρασίζει καὶ βοτανώδη τὴν ἀποφορὰν ἔχει.» (Διοσκουρίδης)