Sinapis Nigra ή είμαστε για τις βρούβες

Περισσός 14/02/2008 Τουρκοβούνια

Μετά τις πρώτες βροχές αρχίζουν να βλασταίνουν πολλά εδώδιμα χορταρικά. Ανάμεσά τους είναι και οι βρούβες. Οι βρούβες είναι από τα πιο κοινά και δημοφιλή άγρια χόρτα στην Ελλάδα. Φυτρώνουν παντού και επειδή δεν έχει νόημα να καλλιεργηθούν όπως οι ζοχοί, συλλέγονται και πουλιούνται στις λαϊκές αγορές σαν άγρια χόρτα. Υπάρχουν αρκετά χόρτα που ονομάζουμε «βρούβες» και που ανήκουν στα γένη Sinapis (σινάπι), Sisymbrium (σισύμβριo) και Erysimum (ερύσιμο). Τα συναντάμε με διάφορα ονόματα: βρούβα, αγριόβρουβα, ραπανόβρουβα, λαψανόβρουβα, σκυλόβρουβα, γλυκόβρουβα, μαυρόβρουβα. Στο γένος Sinapis περιλαμβάνονται τρία υποείδη, η Sinapis Alba (άσπρη), η Sinapis Nigra (μαύρη) και Sinapis Arvensis (άγρια). Η διαφορά τους βρίσκεται στο χρώμα των νευρώσεων που έχουν τα φύλλα τους, στο αρχικό στάδιο βλάστησης όταν σχηματίζουν ροζέτα. Συγγενές και πολύ όμοιο με το Sinapis είναι και το γένος Brassica. Το «ερύσιμον» που αναφέρει ο Θεόφραστος το πιθανότερο είναι ότι περιγράφει τη κοινή βρούβα, που φυτρώνει ακόμα και στα μπάζα

Οι βρούβες βγαίνουν σε ηλιόλουστα και ασβεστώδη εδάφη. Δεν έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις σε νερό και τις βρίσκουμε σε χωράφια, ερειπωμένους τοίχους, υποβαθμισμένα και μπαζωμένα εδάφη, σκουπιδότοπους και σαν ζιζάνιο στους σπαρμένους με στάρι αγρούς. Και φυσικά βλασταίνουν μέσα στην Αθήνα, αρκεί να βρουν ελεύθερο έδαφος. Ανθίζουν από τον Μάϊο έως τον Οκτώβριο.Τα άνθη σχηματίζουν βότρυ και αποτελούνται από τέσσερα πέταλα σε σχήμα σταυρού.

Τρώγονται τα φύλλα σε βραστή σαλάτα με ελαιόλαδο και λεμόνι. Πολύ νόστιμα και τρυφερά είναι τα ανθοφόρα βλαστάρια τους που κόβονται μαζί με τα μπουμπούκια νωρίς την άνοιξη. Ονομάζονται πορίχια ή τσιμπιτά ή τσιμπιτή βρούβα, από τον τρόπο που κόβονται, σαν να τσιμπάμε τους πολύ τρυφερούς βλαστούς. Στις γλυκές βρούβες τα «τσιμπιτά» λέγονται και «γλυκοβλάσταρα». Γίνονται βραστά, όπως και τα φύλλα, αλλά σε πολλά χωριά συνηθίζουν να τα βάζουν σε λαδερά φαγητά με κουκιά ή αρακά. Γενικά, οι βρούβες δίνουν μια κάπως βαριά μυρωδιά, παρόμοια με του μπρόκολου. Αποδίδουν μία ελαφρώς καυστική γεύση, πικρή, που παντρεύεται με την γεύση του λαδιού και πηγαίνει άριστα με τα ψάρια.

Όλες οι βρούβες έχουν φαρμακευτικές ιδιότητες και η βρώση τους θεωρείται καθαρτική, αποτοξινωτική, τονωτική με ευεργετικά αποτελέσματα στο κυκλοφοριακό και τη καρδιά. Από την αρχαιότητα οι σπόροι του σιναπιού πιστεύεται ότι έχουν διεγερτικές ικανότητες. Από τους σπόρους του παράγεται η μουστάρδα. Οι σπόροι της μαύρης βρούβας χρησιμοποιούνται για παραγωγή φαρμάκων.

Η λέξη «βρούβα» θεωρείται αντιδάνειο από την λατινική. Βολβός > bulbus (λατινικά) > βούλβα > βρούβα.

Η παροιμιώδης έκφραση «πήγε για βρούβες» ή τον «έστειλα για βρούβες» χρησιμοποιείται για πράξεις ανώφελες, που δεν έχουν κανένα πρακτικό σκοπό ή αποτέλεσμα. Κι αυτό λέγεται, διότι οι βρούβες είναι τόσο κοινές και φυτρώνουν παντού ώστε πραγματικά είναι άσκοπο να βάλει κάποιος στόχο να βρει και να μαζέψει βρούβες.