ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΜΠΛΟΚ

Σάββατο 30 Ιουλίου 2011

Astragalus hellenicus

Πάρνηθα 29/05/2011

Ο Αστράγαλος ο ελληνικός (Astragalus hellenicus Boiss. 1872) είναι ελληνικό ενδημικό, αν και τελευταία θεωρείται φυτό της Ανατολικής Μεσογείου. Στην Ελλάδα φύεται στην Πελοπόννησο και την Στερεά Ελλάδα.
Βιότοπος: ξέφωτα ελατοδάσους, σε μεσαία και ανώτερα υψόμετρα.
Φυτό χωρίς κορμό, με έρποντες διακλαδιζόμενους βλαστούς.
Φύλλα 5-190 εκ., με 8-12 ζεύγη φυλλαρίων. Φυλλάρια ωοειδή έως ωοειδή-ελλειπτικά, με πυκνό λευκό τρίχωμα και στις δύο επιφάνειες. Παράφυλλα λογχοειδή.
Ταξιανθίες βότρεις με 3-10 άνθη. Ποδίσκοι πολύ μικροί. Βράκτια 1/3 έως 2/3 το μήκος του σωλήνα. Κάλυκας 10-15 χιλ., με μαλακές μακριές τρίχες.
Στεφάνη κίτρινη, πέτασος 20-27 χιλ. λείος.
Καρπός ωοειδής, συμπιεσμένος-τρίγωνος, με οπίσθια αύλακα, πυκνά τριχωτός.
Ανθίζει Μάιο - Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Astragalus > αστράγαλος (φυτό που αναφέρει ο Διοσκουρίδης) > αστήρ + γάλα ==> από το χρώμα και το σχήμα των ανθέων - οι αρχαίοι πίστευαν ότι η βρώση του φυτού αυξάνει το γάλα των κατσικιών.
hellenicus, a, um > Hellas Ελλάς.


Πέμπτη 28 Ιουλίου 2011

Lathyrus grandiflorus

Πάρνηθα 11/06/2011

Ο Λάθυρος ο μεγανθής (Lathyrus grandiflorus Sm. 1813) είναι φυτό της Κεντρικής και Νότιας Βλακανικής και τοπικά της Νότιας Ιταλίας και της Σικελίας. Έχει ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα, εκτός της Κρήτης.
Ανακαλύφθηκε από τον το Sibthorp, πιθανότατα στη χερσόνησο του Άθω, και απεικονίστηκε στην υδατογραφία 698 της Flora Graeca (1832).
Πολυετές φυτό, χνουδωτό, με  βλαστούς 30-150 εκ.
Βιότοπος: βραχώδεις πλαγιές, ανοίγματα δασών, παρυφές δασικών δρόμων, σε υψόμετρα 300-1400 (-1800) μ.
Φύλλα με 1, σπάνια 2-3, ζεύγη φυλλαρίων. Φυλλάρια ωοειδή 25-50  χιλ. Παράφυλλα γραμμοειδή. Έλικες τρισχιδείς.
Άνθη μεγάλα, 25-30 χιλ., ανά 1-4. Στεφάνη με πέτασο ρόδινο και πτέρυγες πορφυρές. Χέδρωπας λείος.
Ανθίζει Μάιο - Ιούλιο.

Ετυμολογία:
Lathyrus > λάθυρος (λαθούρι).
grandiflorus > grandis (μέγας) + flos floris (άνθος) = μεγανθής.

Τετάρτη 27 Ιουλίου 2011

Ebenus sibthorpii

Πάρνηθα 02/06/2011

Ο Έβενος του Σίμπθορπ (Ebenus sibthorpii DC. 1825) είναι ενδημικό φυτό της Κεντρικής Ελλάδας, Πελοποννήσου και Ανατολικού Αιγαίου.
Ποώδες δασύτριχο φρύγανο με ξυλώδη βάση. Άνθη κόκκινα-μοβ. Φύλλα ελλειπτικά, επιμήκη.
Βιότοπος: φρυγανότοποι, γκρεμοί και πετρώδεις ευήλιες θέσεις.
Άνθη: κόκκινα - μοβ.
Άνθιση: Μάιος - Ιούνιος.
Εξάπλωση στην Αττική: Πάρνηθα, Πεντέλη, Γεράνεια, Πατέρας...

Ετυμολογία
Ebenus > έβενος
sibthorpii > αφιερωμένο στον Άγγλο βοτανικό Sibthorp (Σιμπθορπ), δημιουργό της μνημειώδους έκδοσης Flora graeca.


Δευτέρα 25 Ιουλίου 2011

Verbascum undulatum

Πάρνηθα στροφές 11/06/2011

Το Verbascum undulatum Lam. 1797, είναι βαλκανικό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: ξηρά λιβάδια, βραχώδεις πλαγιές με φρύγανα, διάκενα δασών, σε υψόμετρα 0-900 (-1500) μ.
Διετές, χνουδωτό φυτό με ισχυρούς όρθιους βλαστούς και μεγάλα κυματιστά φύλλα σε ρόδακα που αναπτύσσεται την πρώτη χρονιά.
Τα μεγάλα κίτρινα άνθη (έως 5 εκ.) φύονται σε μικρές ομάδες σε επιμήκη, αραιό στάχυ.
Ανθίζει Μάιο - Ιούλιο.

Ετυμολογία:
Verbascum > verbascum (latin.) φλόμος > ίσως από barba < barbáscum γενειάδα, από τις τρίχες στα φύλλα και τα άνθη.
undulatus, a, um > undula κυμάτιον, κυματάκι > unda κύμα = κυματιστό.


Σάββατο 23 Ιουλίου 2011

Erica arborea ρείκι

Πεντέλη 10/04/2011 Pentelikon

Η Ερείκη η δενδρώδης L. 1753, είναι μεσογειακό ανοιξιάτικο φυτό, με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα. Το φθινοπωρινό ρείκι με ρόδινα άνθη είνα η Ερείκη η σπονδυλανθής (Erica manipuliflora).
Βιότοπος: μακία βλάστηση της οποίας είναι βασικό είδος, σε υψόμετρα 0-900 (-1300) μ.
Αειθαλής, όρθιος θάμνος, πολύ διακλαδισμένος, ύψους 1-2,5 μέτρων.
Φύλλα γραμμοειδή, σε δέσμες των τεσσάρων, με άκρες αναδιπλωμένες.
Ταξιανθία πυκνή με πολλά άνθη. Στεφάνη λευκή, κωδωνοειδής. Ανθήρες καφετείς, μικρότερι από την στεφάνη,
Ανθίζει Μάρτιο - Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Erica > ερείκη (όνομα φυτού που αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη).
arborea > árbo δένδρο = δενδρώδης

«ἐρείκη δένδρον ἐστὶ θαμνῶδες, ὅμοιον μυρίκῃ, μικρότερον δὲ πολλῷ, οὗ τῷ ἄνθει ‹αἱ› μέλιτται χρώμεναι μέλι ἐργάζονται οὐ σπουδῇ.
ταύτης ἡ κόμη καὶ τὸ ἄνθος καταπλασσόμενα ἑρπετῶν δήγματα ἰᾶται.»

Διοσκουρίδης



 Υμηττός 12/03/2010 Hymittos

Πέμπτη 21 Ιουλίου 2011

Thymus atticus

Πάρνηθα 11/06/2011

Το Θυμάρι της Αττικής (Thymus atticus Celak. 1882) είναι βαλκανικό φυτό (Ελλάδα, Βουλγαρία, Τουρκία).
Μικρός θάμνος με ξυλώδη βάση και πολλούς βλαστούς. Φύλλα γραμμοειδή, λεία.
Βιότοπος: πετρώδεις θέσεις, ορεινά λιβάδια, σε υψόμετρα μέχρι 1200 μέτρα.
Άνθη: λευκά, σε ταξιανθίες στην άκρη των βλαστών.
Άνθιση: Ιούνιος - Ιούλιος.
Εξάπλωση στην Αττική: Πάρνηθα, Πεντέλη, Γεράνεια, Πάστρα.

Ετυμολογία
Thymus > θύμος και θύμος > θύω - από την έντονη μυρωδιά, εξ ου και θυμίαμα = θυμάρι
atticus > > Αττική = αττικός.



Τρίτη 19 Ιουλίου 2011

Pterocephalus perennis subsp. perennis

Πάρνηθα 06/07/2011

Ο Πτεροκέφαλος ο πολυετής (Pterocephalus perennis Coulter 1823 subsp. perennis) είναι ενδημικό είδος της Νότιας και Ανατολικής Ελλάδας.
Πολυετές, πολύκλαδο, έρπον φυτό με προσκεφαλοειδή μορφή.
Φύλλα λυροειδή, επιμήκη, οδοντωτά με γκρι χνούδι,
Βιότοπος: πετρώδεις θέσεις, σχισμές βράχων. Υψόμετρα: 900-2000 μ.
Άνθη: ροζ ή απαλό μοβ, με τα εξωτερικά πέταλα μεγαλύτερα από τα εσωτερικά. Σε πλήρη άνθιση σκεπάζουν σχεδόν όλο το φυτό.
Άνθιση: από τα τέλη Μαΐου μέχρι αργά το καλοκαίρι.
Εξάπλωση στην Αττική: Πάρνηθα, Γεράνεια, Πατέρας, Κιθαιρώνας, Πάστρα.

Ετυμολογία:
Pterocephalus > πτερόν + κεφαλή = Πτεροκέφαλος
perennis > per (ενισχυτικό πρόθεμα) + ánnus (έτος) = πολυετής.


Πάρνηθα 06/07/2011
 
Πάρνηθα 22/05/2010

Πάρνηθα 22/05/2010

Σάββατο 16 Ιουλίου 2011

Orchis italica

Γραμματικό 09/04/2011


Η Όρχις η ιταλική (Orchis italica, Poiret 1798) είναι μεσογειακή ορχιδέα. Περιγράφτηκε το 1798 από την
Ιταλία. Στην Ελλάδα είναι πολύ συχνή σε Στερεά Ελλάδα, Ιόνιο, Πελοπόννησο, Κρήτη, Ανατολικό Αιγαίο, με σποραδική εμφάνιση στην Βόρεια Ελλάδα και ελάχιστες θέσεις στις Κυκλάδες. Κοινή στην Αττική.
Οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν «σατυρίσκο» την Orchis italica. Ταύτιζαν την μορφή τους με την έξαλλη μορφή των σάτυρων, όπως την ξέρουμε από τις αγγειογραφίες.
Εύρωστο φυτό, με ύψος 20-50 εκατοστά. Φύλλα 5-10
γυαλιστερά, λογχοειδή, άστικτα ή με μελανές κηλίδες και κυματιστές άκρες.
Βιότοπος: θαμνώνες, φρυγανότοποι, λιβάδια, άκρες δασών σε υψόμετρα μέχρι 1.300 μέτρα.
Άνθη: τρίλοβα, σε σχήμα ανθρωποειδούς, ρόδινα με ανοιχτόχρωμο κέντρο.
Ετυμολογία:
Orchis (λατιν. θηλυκού γένους) > Όρχις (αρσενικού
γένους), φυτό με δύο κονδύλους σε σχήμα όρχεων που αναφέρει ο Διοσκουρίδης // ο όρχις (< ορχίδιον <
αρχίδι).
italica = ιταλική
.

Πεντέλη 02/04/2009

 
Γραμματικό 09/04/2011


Πάρνηθα 24/03/20068


Λαυρεωτική 30/03/2008

Πεντέλη 11/04/2009

Παρασκευή 15 Ιουλίου 2011

Lomelosia hymettia

Πάρνηθα 11/06/2011

Η Λομελόζια του Υμηττού [Lomelosia hymettia (Boiss.& Spruner) Greuter & Burdet 1985] είναι ενδημική Πελεοποννήσου, Στερεάς Ελλάδας και Σποράδων (Γιούρα).
Πολυετής μικρός θάμνος φυτό με ξυλώδη βάση και τριχωτούς βλαστούς ύψους 30-80 εκατοστών.
Βιότοπος: πετρώδεις τοποθεσίες, πλαγιές, δίπλα σε δρόμους., σε υψόμετρα 50-1300 μέτρων.
Άνθη: Πορφυρά-ροζ με μοβ αποχρώσεις
Άνθιση: Μάιος - Ιούνιος, ανάλογα το υψόμετρο και τη θέση.
Εξάπλωση στην Αττική: Υμηττός, Πάρνηθα, Ποικίλο, Γεράνεια, Πατέρας.

Ετυμολογία:
Lomelosia > λώμα (πτερύγιο, στρίφωμα), αναφέρεται στο μεμβρανώδες χείλος της στεφάνης.
hymettia > Υμηττός.



Σάββατο 9 Ιουλίου 2011

Ophrys tenthredinifera

Δαφνί 15/03/2011

Η Οφρύς η σφηκάφερη (Ophrys tenthredinifera, Willdenow 1805) είναι μεσογειακή ορχιδέα.
Περιγράφτηκε το 1805 από την Αλγερία. Στην Ελλάδα αξεπλώνεται στην δυτική, νότια και νησιωτική χώρα.
Πολύμορφο είδος με μεγάλη ποικιλομορφία.
Εύρωστο φυτό με ύψος 10-30 εκατοστά, σε αραιή ταξιανθία.
Βιότοπος: φρυγανότοποι, θαμνώνες, ακαλλιέργητα χωράφια, ανοίγματα δασών σε υψόμετρα έως 1.800 μέτρα.
Άνθη: ακέραια, συνήθως με δύο πλαϊνά εξογκώματα, με χρώμα κίτρινο και καφέ, γαλαζωπό θυρεό και κόκκινη στιγματική κοιλότητα. Πέταλα τριγωνικά ροζ. Σέπαλα ροζ, μεγάλα, φαρδιά, στρογγυλεμένα.
Άνθιση: Φεβρουάριος - Μάρτιος.
Έχει ευρεία εξάπλωση στην Αττική.

Ετυμολογία:
Ophrys > Οφρύς (φρύδι). Δεν είναι ξεκάθαρο σε ποια χαρακτηριστικά του γένους Ophrys αναφέρεται το όνομα ενώ υπάρχει και το ενδεχόμενο γλωσσικής παρερμηνείας
tenthredinifera > τενθρηδών και τενθρήνη, αρχαιοελληνικά ονόματα άγριων μελισσών & σφηκών που κάνουν φωλιές μέσα στην γη + φέρω = η φέρουσα τενθρηδώνα από τον θυρεό του άνθους, η σφηκάφερη.


 Υμηττός 05/04/2009 Hymittos

 Πάρνηθα 28/02/2010 Parnis

Πάρνηθα 13/03/2009 Parnis

 Καισαριανή 01/03/2008 Υμηττός

Παρασκευή 8 Ιουλίου 2011

Sedum ochroleucum

Πάρνηθα στροφές 11/06/2011 

Το Sedum ochroleucum (Chaix 1786) είναι μεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: προεξοχές βράχων σε ανοιχτά δάση και φαράγγια σε υψόμετρα 600-1800 (2300) μ.
Πολυετές φυτό με πολυάριθμους μη ανθοφόρους βλαστούς και πυκνό φύλλωμα. Ανθισμένοι μίσχοι όρθιοι 15-40 εκ. Άνθη κρεμ ή ανοιχτό κίτρινο.
Άνθιση: Μάιος - Αύγουστος.

Ετυμολογία:
Sedum < sédo (λατιν.) ανακουφίζω, καταπραΰνω, ηρεμώ ==> επειδή τα φύλλα κάποιων ειδών υποστηρίζεται ότι αμβλύνουν τον πόνο των τραυμάτων.
ochroleucum < ωχρό + λευκό ==> αναφορά στο χρώμα των ανθέων.



Πέμπτη 7 Ιουλίου 2011

Atropa belladonna

Πάρνηθα 11/06/2011

Η Άτροπος η «ωραία κυρία» (ευθάλεια) (Atropa belladonna L. 1753) είναι φυτό της Κεντρικής και Μεσογειακής Ευρώπης και της Βορειοδυτικής Αφρικής.
Στην Ελλάδα συναντάται κυρίως στην βόρεια χώρα, αλλά επεκτείνεται τοπικά έως την Πελοπόννησο. Δασικό είδος, που φύεται κατά μήκος δρόμων και μονοπατιών.
Πολυετές φυτό με μεγάλα φύλλα και ύψος πάνω από 1 μέτρο. Ο καρπός είναι σφαιρικός, μαύρος και πολύ τοξικός. Η δηλητηριώδης ουσία του λέγεται ατροπίνη και έχει σημαντικές φαρμακευτικές ιδιότοπος
Βιότοπος: σκιερές ορεινές θέσεις.
Άνθη: καστανόχρωμα σε σχήμα καμπάνας.
Άνθιση: από τον Ιούνιο.
Εξάπλωση στην Αττική: Πάρνηθα.

Ετυμολογία:
Atropa > Άτροπος, μία από τις τρεις Μοίρες της ελληνικής μυθολογία, που καθόριζε την ζωή ενός ανθρώπου μέχρι τον θάνατό του.
belladonna > bella + donna, ωραία κυρία - Αναφορά στην οφθαλμική χρήση του φυτού από τις γυναίκες της Βενετίας για να προκαλέσουν διαστολή της κόρης του ματιού = καλή κυρία ή «ευθάλεια» στην λόγια παράδοσή μας.

Τετάρτη 6 Ιουλίου 2011

Alkanna tinctoria


Πεντέλη 10/04/2011

Η Αλκάννα η βαφική (Alkanna tinctoria Tausch 1824) είναι μεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Πολυετές, τριχωτό με φύλλα λογχοειδή. Άνθη μικρά, γαλάζια σε βότρυ. Η ρίζα του χρησίμευε παλιότερα στη βαφική και έδινε ρόδινο χρώμα. Από αυτή την ιδιότητα προέρχεται και το όνομα.
Ανθίζει από τον Μάρτιο.

Ετυμολογία:
Alkanna > από αραβική al-kanne, η ρίζα του χρησιμοποιείται από Άραβες φαρμακοποιούς και για την χρωστική al-henna / από την ισπανική alcana henna (θάμνος), από τη Μεσαιωνική Λατινική αλχανά, από την αραβική al-ḥinnā ' η χέννα.
tinctorius, -a, -um > tingo βάφω > tinctus βαφή = βαφική.


Τρίτη 5 Ιουλίου 2011

Stachys cretica subsp. cretica

Μακρυχώραφο 03/06/2011 Πάρνηθα

Ο Στάχυς ο κρητικός (Stachys cretica  L. 1753 subsp. cretica), είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση στην Βορειοανατολική, Κεντρική και Νότια Ελλάδα, το Ιόνιο, τις Κυκλάδες και την Κρήτη.
Πολυετές, πολύβλαστο, λευκοπράσινο  φυτό, με βλαστούς ισχυρούς, όρθιους, καλυμμένους με πυκνό λευκό τρίχωμα.
Φύλλα επιμήκη, λογχοειδή με λεπτή οδόντωση, τα κατώτερα με μίσχο, τα ανώτερα σχεδόν επιφυή.
Βιότοπος: πετρώδεις θέσεις, φρύγανα, ξηρά λιβάδια, άκρες δρόμων, σε υψόμετρα 0-1400 μ.
Άνθη ανοιχτορόδινα σε σπονδύλους που απέχουν αρκετά μεταξύ τους.
Ανθίζει από τον Απρίλιο.

Ετυμολογία:
Stachys > στάχυς, από την διάταξη των ανθέων κατά μήκος του στελέχους.
cretica > Κρήτη.