ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΜΠΛΟΚ

Παρασκευή 29 Μαΐου 2015

Salvia pomifera subsp. calycina

Πάρνηθα 22-05-2010

Η Salvia pomifera subsp. calycina (Sm.) Hayek 1829, είναι φυτό της Ανατολικής Μεσογείου, με εξάπλωση σε Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα, Εύβοια, Πελοπόννησο, Κυκλάδες, Εύβοια και Ανατολικό Αιγαίο.
Φυλλοβόλος θάμνος, ύψους 1 μέτρου, με όρθιους βλαστούς.
Φύλλα απλά, επιμήκη, γκριζοπράσινα, κάπως τραχιά.
Βιότοπος: πετρώδεις και βραχώδεις τοποθεσίες, σε υψόμετρα 0 - 400 (-800) μ.
Άνθη μεγάλου μεγέθους, στο κατω τμήμα υπόλευκα και στο πάνω τμήμα μπλε-γαλάζια.
Ανθίζει από τον Απρίλιο.
Το αρχικό όνομα Salvia calycina δόθηκε σε φυτά από τον Υμηττό το 1806.

Ετυμολογία:
Salvia > sálvo θεραπεύω, διασώζω - όνομα που χρησιμοποιεί ο Πλίνιος γαι το φασκομηλο Salvia officinalis για τις θεραπευτικές του ιδιότητες.
pómifer, era, erum > pómum μήλο + φέρω ==> αναφορά στους καρπούς του φυτού = μηλοφόρος.   
calýcinus, a, um > κάλυξ - από τον ευδιάκριτο σαν ποτήρι κάλυκα.




Σάββατο 23 Μαΐου 2015

Malabaila aurea

Κακιά Σκάλα 13-04-2013

Η Μαλαμπαΐλα η χρυσαφένια [Malabaila aurea (Sm.) Boiss. 1872] είναι φυτό της Αναταολικής Μεσογείου. Έχει ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα, με εξαίρεση την Κρήτη και με αμφιβολη παρουσία στις Κυκλάδες.
Είναι πολυετής πόα, με ύψος από 50 εκ. έως 1 μέτρο και σκληρό, κούφιο και χνουδωτό βλαστό.
Τα φύλλα είναι τα κατώτερα ωοειδή και τα ανώτερα γραμμοειδή-λογχοειδή.
Φϋεται σε γεωγικά και μεσογειακά ενδιαιτήματα.
Τα χρυσαφένια άνθη του σχηματίζουν σκιάδιο με 3-9 ακτίνες.
Ανθίζει την άνοιξη.

Ετυμολογία:
Malabaila > γένος αφιερωμένο στον Αυστριακό ιταλικής καταγωγής βοτανικό Emanuel Joseph Malabaila von Canal (1745-1826)
aureus, -a, um = χρυσός, χρυσαφένιος.







Πέμπτη 21 Μαΐου 2015

Coris monspeliensis

Γεράνεια 03-05-2013
Η Κόρις του Μονπελιέ Coris monspeliensis L. 1753 είναι είδος της Δυτικής και Κεντρικής Μεσογείου,  σπάνιο για την Ελλάδα, η οποία αποτελεί το ανατολικότερο σημείο εξάπλωσης του φυτού.
Τα φυτά στην Ελλάδα είναι ελαφρώς τριχωτά με ρόδινα άνθη και πιθανώς ανήκουν στο υποείδος orismonspe liensis ssp. syrtica (Murb.) Mascl. (Browicz & Zielinsky 1989).
Βιότοπος: ξηρές, πετρώδεις θέσεις με αραιά, χαμηλά φρύγανα, χαλικώδεις πλευρές μονοπατιών ή χωματόδρομων.
Άνθη: ρόδινα, γαλαζωπά με λευκό λαιμό
Άνθιση: Ανθίζει από τις αρχές Μαΐου.
Εξάπλωση στην Αττική: Γεράνεια.

Ετυμολογία
Coris > Κόρις (κοριός).
monspeliensis > Montpellier, πόλη της Νότιας Γαλλίας
.



Τρίτη 19 Μαΐου 2015

Cynoglossum creticum

Μεγαρίδα 13-03-2014

Το Κυνόγλωσσο το κρητικό (Cynoglossum creticum Mill. 1768) είναι ευρασιατικό φυτό, με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Μονοετές φυτό με μεγάλα χνουδωτά, έμμισχα φύλλα.
Βιότοπος: ελαιώνες, άκρες χωραφιών, πετρώδεις τοποθεσίες.
Άνθη μέχρι 12 χιλ, ρόδινα ή γαλάζια στην ωριμότητα, με σκουρότερες νευρώσεις στο ίδιο χρώμα.
Ανθίζει από τον Μάρτιο.

Ετυμολογία:
Cynoglossum > κύων κυνός + γλώσσα - αναφορά στο σχήμα των φύλλων = Κυνόγλωσσο.
creticum > Κρήτη = κρητικό.



Κυριακή 17 Μαΐου 2015

Bellardia latifolia

Πάρνηθα 28-04-2011

Η Bellardia latifolia (L.) Cuatrec. 1929, είναι φυτό της Ανατολική Μεσογείου και της ΝΔ Ασίας, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Συνώνυμο: Parentucellia latifolia
Βιότοπος: λιβάδια, αγροί, διάκενα δασών, φρύγανα, σε υψόμετρα 0-1100 (-1400) μ.
Μικρή, μονοετής τριχωτή πόα με όρθιο βλαστό, συχνά κοκκινωπό. Πρόκειται για ημιπαρασιτικό φυτό που απορροφά συστατικά από το ρίζωμα γειτονικών φυτών.
Φύλλα μικρά, αντίθετα και βαθιά οδοντωτά.
Άνθη μικροσκοπικά, ροδοκόκκινα, με τρίλοβο κάτω χείλος που αναπτύσσονται σε στάχυ.
Κάλυκας σωληνοειδής, οδοντωτός.
Ανθίζει Μάρτιο - Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Bellardia > γένος αφιερωμενο στο Ιταλό βοτανικό Carlo Antonio Lodovico Bellardi (1741-1826).
latifolius, a, um > latus πλατύς + folium φύλλο = πλατύφυλλη.
Parentucellia > γένος αφιερωμένο στον πάπα Νικόλαο V (Tomaso Parentucelli  1398-1455) επειδή ίδρυσε βοτανικό κήπο στο Βατικανό.


Παρασκευή 15 Μαΐου 2015

Valantia hispida

Πάρνηθα 29-04-2011

Η Valantia hispida ( L. 1759) είναι μεσογειακό φυτό που εξαπλώνεται ανατολικά έως το Ιράν. Στην Ελλάδα έχει ευρεία κατανομή.
Βιότοπος: ξηρά και χαλικώδη εδάφη, φρύγανα, χωράφια, παραλίες με βότσαλα σε υψόμετρα 0-1100 μ.
Μικρό ετήσιο φυτό ύψους 5-20 εκ. Άνθη δυσδιάκριτα.
Άνθιση: Μάρτιος - Απρίλιος.
Ετυμολογία:
Valantia < γένος αφιερωμένο στον Γάλλο βοτανικό S. Vaillant (1669-1722).
hispida (λατιν.)= αδρότριχη.





Τετάρτη 13 Μαΐου 2015

Serapias bergonii

Λαυρεωτική 30-03-2008

Η Σεραπιάς του Μπεργκόν (Serapias bergonii, E. G. Camus 1908) είναι ορχιδέα της Ανατολικής Μεσογείου. Περιγράφτηκε το 1908 από την Κέρκυρα.
Έχει ευρεία εξάπλωση σ' όλη την Ελλάδα, με έμφαση στις νότιες, νησιωτικές και δυτικές περιοχές της χώρα. Φύεται σε λιβάδια, διάκενα δασών, θαμνώνες και φρύγανα. Όπως όλες οι Σεραπιάδες, τα πέταλα και τα σέπαλα των ανθέων της σχηματίζουν ένα είδος θόλου, στον οποίο βρίσκουν καταφύγιο τα έντομα κι έτσι επικονιάζουν τα φυτά. Ανθίζει από τον Απρίλιο.
Ετυμολογία:
Serapias > Σεραπιάς, ορχιδέα που ονοματίζει ο Διοσκουρίδης > Σέραπις (και Σάραπις) ελληνοαιγυπτιακός θεός της Ελληνιστικής Εποχής.
bergonii > προς τιμήν του Γάλλου βοτανικού και φωτογράφου Louis-Jacques-Paul Bergon (1863-1912).

Δευτέρα 11 Μαΐου 2015

Cynoglossum columnae

Πεντέλη 02-04-2009

Το Cynoglossum columnae (Mill. 1768) είναι μεσογειακό φυτό, με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Μονοετές φυτό με μεγάλα χνουδωτά, έμμισχα φύλλα, τα ανώτερα επιφυή.
Βιότοπος: άκρες χωραφιών, πρανή, πετρώδεις τοποθεσίες.
Άνθη μικρά, κυπελλοειδή, καστανέρυθρα με πέντε πέταλα καλυμμένα από ισομήκη χνουδωτά σέπαλα.
Ανθίζει από τον Μάρτιο.

Ετυμολογία:
Cynoglossum > κύων κυνός + γλώσσα - αναφορά στο σχήμα των φύλλων = Κυνόγλωσσο.
columnae > αφιερωμένο στον Ναπολιτάνο βοτανικό Fabio Colonna (Fabius Columna, 1567-1650). 
Πάρνηθα 29-04-2011

Σάββατο 9 Μαΐου 2015

Draba praecox (Erophila praecox)

Περισσός 21-01-2014 Τουρκοβούνια

Η Draba praecox (Steven 1812) είναι μεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Συνώνυμο: Erophila praecox [(Steven) DC. 1821].
Βιότοπος: λιβάδια, φρύγανα, διάκενα δασών, άκρες δρόμων σε υψόμετρα 0-1200 (-1900) μ.
Ετήσιο φυτό, λεπτό ύψους 3-12 εκ. Βασικά φύλλα σε ρόδακα.
Ανθίζει από τα μέσα Φεβρουαρίου έως τον Ιούνιο, ανάλογα με το υψόμετρο.

Ετυμολογία:
Draba < δράβη (φυτό που αναφέρει ο Διοσκουρίδης). - Ο De Theis γράφει ότι, σύμφωνα με τον Λινναίο, Δράβη σημαίνει ξινή, πικάντικη, με αναφορά στη γεύση των φύλλων
praecox = πρώιμη ==> η πρώτη που ανθίζει.
Erophila < ηρ (ιωνικ.) έαρ + φίλη ==> για την πρώιμη ανθοφορία την άνοιξη.




Πέμπτη 7 Μαΐου 2015

Delphinium peregrinum

Λαύριο 28-05-2013

Το Delphinium peregrinum, L. 1753, είναι φυτό της Μεσογείου και της ΝΔ Ασίας, με ευρεία εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Ετήσιο φυτό με όρθιο διακλαδιζόμενο χνουδωτό  βλαστό, με ύψος έως 1 μέτρο. Είναι τοξικό φυτό, εξαιτίας των αλκαλοειδών που περιέχει
Φύλλα παλαμοσχιδή και πτεροσχιδή με στενούς λοβούς, τα ανώτερα γραμμοειδή. 

Βιότοπος: μεσογειακοί θαμνώνες - γκαρίγκ, φρύγανα, πευκοδάση και διάκενα δασών, ξηρά λιβάδια, πετρώδεις ακτές, σε υψόμετρα 0-900 (-1700) μ.α.
Τα ζυγόμορφα, έμμισχα, χνουδωτά άνθη σχηματίζουν αραιούς βότρεις, κυανού-βιολετί χρώματος. Από τα 5 πέταλα της στεφάνης το επάνω φέρει μακρύ ιώδες πλήκτρο, που μοιάζει με σωλήνα και είναι στραμμένο προς τα πάνω. Τα ανώτερα πέταλα φέρουν πλευρικά πτερύγια.
Ανθίζει από τα μέσα Μαΐου μέχρι τον Αύγουστο.

Ετυμολογία:
Delphinium > δελφίνιον, φυτό που αναφέρει ο Διοσκουρίδης > δελφίν ==> αναφορά στο άνθος με το μακρύ πλήκτρο που μοιάζει με δελφίνι = Δελφίνιον.
peregrinus, a, um > ξένος, εξωτικός ==> με την έννοια της περιπλάνησης, κάτι που είναι εδώ κι εκεί = περιπλανώμενο.


Τρίτη 5 Μαΐου 2015

Convolvulus elegantissimus

Κακιά Σκάλα 13-04/2013 Γεράνεια

Ο Κονβόλβουλοςο κομψότατος (Convolvulus elegantissimus Mill. 1768) είναι μεσογειακό φυτό, με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα
Αναπτύσσεται σε ποικίλους ξηρούς οικότοπους από το επίπεδο της θάλασσας έως τα 1600 μ. Μοιάζει με το Convolvulus althaeoides και έχει θεωρηθεί παλιότερα ως υποείδος του, αλλά διαφέρει στα ασημοπράσινα του φύλλα και στην ομοιόμορφα ροδοκόκκινη στεφάνη.
Βιότοπος: πρανή, πλαγιές, άκρες δρόμων.
Ανθίζει από τον Μάρτιο.

Ετυμολογία:
Convolvulus > convólvo (λατιν.) διαπλέκω - για τα συχνά άστατα στελέχη των ειδών αυτού του γένους = Κονβόλβουλος
elegantissimus > υπερθετικός του elegans κομψός = κομψότατος.


Κυριακή 3 Μαΐου 2015

Silybum marianum

Αγία Μαρίνα Γραμματικού, 23-04-2011
Το Σίλλυβο της Παρθένου Μαρίας (Silybum marianum (L.) Gaertn. 1791) είναι μεσογειακό φυτό, με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Βιότοπος: άκρες χωραφιών, άκρες δρόμων, παράκτια ενδιαιτήματα, σε υψόμετρα 0-900 μ.
Φυτό διετές με ισχυρό, διακλαδισμένο ραβδωτό βλαστό.
Τα φύλλα είναι μεγάλα και αγκαθωτά και εκπτύσσονται σε ρόδακα στο πρώτο έτος. Κατά την παράδοση, οι λευκές κηλίδες και νευρώσεις που φέρουν, έχουν δημιουργθεί από το γάλα της Παρθένου Μαρίας, εξ ου και marianum.
Κεφαλή με μεγάλα, αγκαθωτά βράκτια. Όλα τα ανθίδια σωληνοειδή, ρόδινα.
Ανθίζει Απρίλιο - αρχές Ιουνίου.

Ετυμολογία:
Silybum > σίλλυβον (ακανθώδες φυτό που αναφέρει ο Διοσκουρίδης = Σίλλυβο
marianus, a, um > Μαρία (της Παρθένου Μαρίας).

«σίλλυβον· ἄκανθά ἐστι πλατεῖα, φύλλα ἔχουσα χαμαιλέοντι τῷ λευκῷ παραπλήσια, ἥτις ἀρτιφυὴς ἐσθίεται ἑφθὴ σὺν ἐλαίῳ καὶ ἁλσί. τῆς δὲ ῥίζης ὁ ὀπὸς ὅσον ὁλκὴ δραχμῆς μιᾶς ποθεὶς σὺν μελικράτῳ ἐμέτους κινεῖ.»
Διοσκουρίδης




Παρασκευή 1 Μαΐου 2015

Dactylorhiza romana

Γεράνεια 13-04-2013

Η ορχιδέα Δακτυλόριζα της Ρώμης [Dactylorhiza romana (Sebastiani. 1813) Soó 1962] εξαπλώνεται στην Ανατολική Ευρώπη και την Μεσόγειο. Περιγράφτηκε το 1813 από την περιοχή της Ρώμης με αρχικό όνομα Orchis romana.
Είναι η μόνη δακτυλόριζα που φύεται σε χαμηλά υψόμετρα και στη νότια Ελλάδα και τα νησιά.
Λεπτό φυτό, ύψους 10-30 εκατοστών. Φύλλα 3-9 λογχοειδή.
Βιότοπος: φρυγανότοποι, μακία βλάστηση, αραιά δάση σε υψόμετρα μέχρι 2.000 μέτρα.
Άνθη: συνήθως ροζ- πορφυρά και πιο σπάνια λευκά.
Άνθιση: Μάρτιος - Απρίλιος.
Εξάπλωση στην Αττική: Πεντέλη, Υμηττός, Γεράνεια.

Ετυμολογία:
Dactylorhiza > δάκτυλο + ρίζα = Δακτυλόριζα, από το σκληρό ρίζωμα που είναι χωρισμένο σαν τα δάκτυλα του χεριού.
romana > Roma = ρωμαϊκή, της Ρώμης.