ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΜΠΛΟΚ

Πέμπτη 28 Ιουνίου 2018

Agave americana

Γεράνεια 27-02-2016

Η Αγαύη η αμερικανική (Agave americana L.) ή «αθάνατος» έχει προέλευση το Μεξικό και έχει εγκλιματιστεί στην Ελλάδα.
Έχει πολύ μακριά σαρκώδη φύλλα, γι' αυτό και στην Ελλάδα χρησιμοποιείται για φυσικούς φράχτες. Φύλλα σε ρόδακα, γλαυκά, μεγάλα, σαρκώδη, αυλακωτά, μέχρι 2 μέτρα μήκος, έντονα αγκαθωτά στα χείλη και την κορυφή.
Είναι φυτό μονοκαρπικό, δηλαδή ανθίζει και καρπίζει μια φορά στην ζωή του και μετά πεθαίνει. Είναι πάντως μακρόβιο, ζει από 10 μέχρι 100 χρόνια κι αν παρεμποδιστεί η άνθισή του μπορεί να ζήσει πολύ περισσότερο.
Αναπαράγεται με καταβολάδες, που αναπτύσσονται πληθωρικά από το ρίζωμά του.
Η ταξιανθία είναι μεγάλη σε εντυπωσιακό στύλο, μέχρι 6 μέτρα, με πολλούς ανθοφόρους βλαστούς με κίτρινα άνθη.
Έχει εγκλιματιστεί πολύ καλά στην χώρα μας, ώστε να θεωρείται πλέον αυτοφυές.
Ανθίζει από τον Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Agave > αγαυός (ευγενής, ένδοξος, αξιοθαύμαστος.
americana > America.

Τρίτη 26 Ιουνίου 2018

Lupinus gussoneanus

Δερβενοχώρια 05-04-2018

Ο Lupinus gussoneanus J. Agardh 1835, είναι μεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Συνώνυμο: Lupinus micranthus, Guss. 1832.
Βιότοπος: ακαλλιέργητοι αγροί, άκρες αγρών, ελαιώνες, διάκενα δασών, σε υψόμετρα 0-1100 μ.
Μονοετές τριχωτό, πολύβλαστο φυτό, με ύψος 10-40 εκ.. Φύλλα αντωοειδή, τριχωτά.
Άνθη γαλάζια σε σπονδύλους.
Ανθίζει Μάρτιο - Μάιο.

Ετυμολογία:
Lupinus > lúpus λύκος ==> πιθανή αναφορά για την τοξικότητα του λούπινων.
gussoneanus > είδος αφιερωμένο στον Ιταλό βοτανικό Giovanni Gussone (1787-1866) από το Παλέρμο.




Δευτέρα 25 Ιουνίου 2018

Prospero autumnale

Πάρνηθα 05-10-2008

Το Prospero autumnale Speta 1982, είναι μεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Συνώνυμο: Scilla autumnalis L.
Βιότοπος: βραχώδεις τοποθεσίες, πρανή, φρύγανα, άκρες δρόμων, λιβάδια, σε υψόμετρα 0-1200 (-1800) μ.
Πολυετές βολβόριζο φυτό με βλαστό όρθιο.
Φύλλα γραμμοειδή, λεία, όλα παράρριζα, που εμφανίζονται μετά την άνθιση.
Άνθη μικρά, ρόδινα, κυανά ή ιώδη, με μαύρους ανθήρες και λεπτούς ποδίσκους. Ταξιανθία σε πυραμιδοειδή βότρυ στην κορυφή του βλαστού.
Ανθίζει Αϋγουστο - Οκτώβριο.

Ετυμολογία:
Prospero > προς + περάω (διέρχομαι, διεισδύω) ==> αναφέρεται στο ότι το γένος πλησιάζει το γένος Scilla.
autumnalis, e > autumnus φθινόπωρο = φθινοπωρινός.


Πέμπτη 14 Ιουνίου 2018

Bryonia cretica


Σχινιάς 20-02-2011


Η Βρυωνία η κρητική (Bryonia cretica L. 1753] είναι γεώφυτο της Ανατολικής Μεσογείου, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα, ενώ παραδόξως δεν αναφέρεται μόνον από την Θεσσαλία.
Φυτό δίοικο, τριχωτό, αναρριχώμενο με τη βοήθεια ελίκων παρόμοιων μ' αυτές του αμπελιού. 
Φύλλα παλαμόλοβα με λευκές νευρώσεις και την κάτω πλευρά πιο ανοιχτόχρωμη. 
Άνθη κιτρινοπράσινα με σκούρες νευρώσεις και καρπός ράγα κόκκινη. Στα θηλυκά φυτά οι ταξιανθίες δεν έχουν πάνω από 1-2 άνθη. 
Φυτό δηλητηριώδες που προτιμά φράχτες και θαμνώνες.
Ανθίζει από τον Φεβρουάριο

Ετυμολογία:
Bryonia > βρύω πληθαίνω, παράγω σε αφθονία - αναφέρεται στην ταχεία ανάπτυξη του φυτού = Βρυωνία (αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη).
cretica > Κρήτη.

===>> Η Bryonia  dioica είναι φυτό πολύ παρόμοιο, αλλά ξεχωρίζει εύκολα από τα χωρίς λευκές νευρώσεις φύλλα.

Ο Διοσκουρίδης αναφέρει δύο είδη βρυωνίας και περιγράφει ως εξής:

*** «ἄμπελος λευκή· οἱ δὲ βρυωνίαν, οἱ δὲ ὀφιοστάφυλον, οἱ δὲ χελιδόνιον, οἱ δὲ ‹μάδον ἢ› μήλωθρον ἢ ψίλωθρον ἢ ἀρχέζωστιν ἢ ἄγρωστιν ἢ κέδρωστιν καλοῦσι. ταύτης τὰ κλήματα καὶ τὰ φύλλα καὶ αἱ ἕλικες ὅμοια τῇ ἡμέρῳ ἀμπέλῳ, δασύτερα δὲ πάντα· καὶ ἐμπλέκεται τοῖς παρακειμένοις θάμνοις ἐλλαμβανομένη ταῖς ἕλιξι· καρπὸν δὲ ἔχει βοτρυώδη, πυρρόν, ᾧ ψιλοῦται τὰ δέρματα. ταύτης οἱ ἀσπάραγοι κατὰ τὴν πρώτην ἐκβλάστησιν ἑφθοὶ ἐσθίονται, οὔρησιν καὶ κοιλίαν κινοῦντες».

*** «ἄμπελος μέλαινα, ἣν ἰδίως βρυωνίαν ὀνομάζουσί τινες, οἱ δὲ Χειρώνιον ἄμπελον· φύλλα ἐστὶ κισσῷ ὅμοια, μᾶλλον δὲ πρὸς τὰ τῆς μίλακος, καὶ οἱ καυλοὶ ‹δέ›· μείζονα δὲ ταῦτα. ἐλλαμβάνεται δὲ καὶ αὕτη τῶν δένδρων ταῖς ἕλιξι· καρπὸς δὲ βοτρυώδης, χλωρὸς κατ' ἀρχήν, πεπανθεὶς δὲ μέλας γίνεται· ῥίζα μέλαινα ἔξωθεν, ἔνδοδεν δὲ πυξοειδής».



Τρίτη 12 Ιουνίου 2018

Salvia verbenaca

Περισσός 08-03-2013 Τουρκοβούνια

Η Salvia verbenaca (L. 1753Π είναι φυτό της Μεσογείου και του Ατλαντικού, πολυετές, με βλαστό λεπτό, έντονα τετραγωνικό, λίγο τριχωτό.
Φύλλα μεγάλα πτερόλοβα, της βάσης με μακρύ μίσχο, του βλαστού επιφυή.
Βιότοπος: άκρες, δρόμων, λιβάδια, πετρώδεις θέεσεις, καλλιέργειες.
Άνθη κυανοϊώδη σε σπόνδυλους με αραιή διάταξη σε όλο το μήκος του βλαστού. Συχνά απαντώνται φυτά μικρά με σπόνδυλους σε πυκνή διάταξη.
Άνθιση ανοιξιάτικη.

Ετυμολογία:
Salvia > sálvo θεραπεύω, διασώζω - όνομα που χρησιμοποιεί ο Πλίνιος γαι το φασκομηλο Salvia officinalis για τις θεραπευτικές του ιδιότητες.
verbenaca > verbena - από το σχήμα των φύλλων που είναι παρόμοια με της verbena.
verbena > vérber κλαδί
.



Κυριακή 10 Ιουνίου 2018

Asphodelus fistulosus

Περισσός 20-03-2008 Τουρκοβούνια

Ο Ασφόδελος ο κοίλος (Asphodelus fistulosus L. 1753) είναι μεσογειακό γεώφυτο με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Ετήσιο φυτό, σπάνια πολυετές, με πολλούς λεπτούς, κοίλους βλαστούς.
Φυλλα στενά, γραμμοειδή, όλα συγκεντρωμένα στην βάση του βλαστού.
Άνθη λευκά ή ελαφρώς ρόδινα με καφετιά νεύρωση στο κέντρο των τεπάλων, σε αραιό βότρυ.
Φύεται σε άκρες δρόμων, χωράφια, ξηρά λιβάδια χαμηλού υψομέτρου.
Ανθίζει από τον Μάρτιο.

Ετυμολογία:
Asphodelus > ασφόδελος (αβέβαιας ετυμολογίας)
fistulosus > fístula σωλήνας - από τους κοίλους βλαστούς του = κοίλος
.



Παρασκευή 8 Ιουνίου 2018

Silene holzmannii

Σαρωνικός 14-05-2011

Η Σιληνή του Χόλτζμαν (Silene holzmannii Heldr. ex Boiss. 1888) είναι ενδημική της Ελλάδας. Πρόκειται για είδος εξειδικευμένο στη διαβίωση σε μικρά νησιά. Ανακαλύφθηκε το 1877 στη νησίδα Αρπηδόνη του Σαρωνικού από τους Χελδράιχ και Χόλτζμαν. Το φυτό είναι γνωστό από σημαντικό αριθμό βραχονησίδων στον Αργοσαρωνικό κόλπο, τις Κυκλάδες, τα Δωδεκάνησα, το νησιωτικό συγκρότημα της Καρπάθου, την Ανατολική Κρήτη (Greuter 1995) και την Κέα (Ρένα Καρακατσάνη).
Ποώδες ετήσιο είδος. Οι βλαστοί του είναι όρθιοι με ύψος 15-60 εκατοστά. Άνθη ρόδινα και κάψες ωοειδείς, σκληρές, που παραμένουν κλειστές πάνω στο βλαστό για αρκετούς μήνες και διασπείρονται με τη βοήθεια του θαλασσινού νερού.
Εξάπλωση στην Αττική: Σε πολλές νησίδες και βραχονησίδες του Σαρωνικού και σε λίγες θέσεις στις δυτικές ακτές της Αττικής.

*** Περιλαμβάνεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (RDB 2009), με τον χαρακτηρισμό «Κινδυνεύον» (ΕΝ).

Ετυμολογία:
Silene > Silenus (λατιν.) > Σειληνός = Σιληνή
holzmannii > αφιερωμένη στον Γερμανό βοτανικό Timoleon Holzmann (1843-?) που ερεύνησε στην Ελλάδα.

Τετάρτη 6 Ιουνίου 2018

Silene italica subsp. peloponnesiaca

Πάρνηθα 29-05-2011

Η Σιληνή η ιταλική υποείδος η πελοποννησιακή [Silene italica (L) subsp. peloponnesiaca Greuter 1995] είναι  ενδημικό φυτό που εξαπλώνεται στην Πελοπόννησο και την Στερεά Ελλάδα.
Πολυετής πόα με αρκετούς κοντούς και έρποντες ανθοφόρους βλαστούς. Φύλλα και βλαστοί με αδενώδεις τρίχες.
Βιότοπος: ξέφωτα, σάρες, πετρώδεις πλαγιές και θαμνότοποι, συνήθως σε ασβεστολιθικά εδάφη
Άνθη: πέταλα λευκά ή ροζ στην πάνω επιφάνεια και με πράσινες η ροζ φλέβες στην κάτω επιφάνεια. Οι στήμονες είναι μεγαλύτεροι από τα πέταλα.
Άνθιση: Απρίλιος - Ιούλιος.
Εξάπλωση στην Αττική: Πάρνηθα, Γεράνεια, Πεντέλη...

Ετυμολογία:
Silene > Silenus (λατιν.) > Σειληνός = Σιληνή

italica> Ιταλία = ιταλική.peloponnesiaca > Πελοπόννησος.

Δευτέρα 4 Ιουνίου 2018

Silene pentelica

Πεντέλη 28-04-2013

Η Σιληνή η πεντελική (Silene pentelica Boiss. 1849) είναι ενδημική σε Στερεά Ελλάδα, Εύβοια, Κυκλάδες
(Άνδρος, Κύθνος) και Ανατολικό Αιγαίο (Ικαρία).
Βιότοπος: πετρώδεις και αμμώδεις θέσεις, σε υψόμετρα μέχρι 1000 μέτρα.
Άνθη: ρόδινα με πέντε στρογγυλά πέταλα.
Άνθιση: από τα τέλη Μαρτίου.
Εξάπλωση στην Αττική: Πεντέλη, από όπου και περιγράφτηκε το 1849.

Ετυμολογία:
Silene > Silenus (λατιν.) > Σειληνός = Σιληνή
pentelica > Πεντελικόν, Πεντέλη
.

Σάββατο 2 Ιουνίου 2018

Silene vulgaris subsp. megalosperma

Πάρνηθα 08-04-2008

Η Σιληνή η κοινή υποείδος η μεγαλόσπερμη (Silene vulgaris subsp. megalosperma Hayek 1924) είναι βαλκανικό υποείδος με εξάπλωση στην Ελλάδα σε Νότια Πίνδο, Πελοπόννησο, Στερεά Ελλάδα, Εύβοια και Θάσο.
Βιότοπος: ασβεστολιθικές πλαγιές και σάρες, σε υψόμετρα μέχρι 1.000 μέτρα.
Άνθη: λευκά.
Άνθιση: Απρίλιος - Μάιος.
Εξάπλωση στην Αττική: Πάρνηθα, Πεντέλη, Υμηττός...

Ετυμολογία:
Silene > Silenus (λατιν.) > Σειληνός = Σιληνή
vulgaris = κοινός, ευρέως διαδεδομένος.
megalospermus, -a, -um > μέγα, μεγάλο + σπέρμα = μεγαλόσπερμη.