ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΜΠΛΟΚ

Παρασκευή 27 Σεπτεμβρίου 2013

Alkanna graeca subsp. baeotica

Κιθαιρώνας 20/04/2013

Η Αλκάννα η ελληνική υποείδος βοιωτική (Alkanna graeca Boiss. & Spruner 1844 subs. baeotica (A.DC.) Nyman 1881) είναι ενδημική της Στερεάς Ελλάδας, Θεσσαλίας, Εύβοιας και Πελοποννήσου. Φύεται σε βραχώδεις και πετρώδεις τοποθεσίες, σε ορεινές περιοχές και συνήθως πάνω από τα 1200m. Ανθίζει από τον Απρίλιο.

Η Alkanna baeotica περιγράφτηκε το 1846 από τον A. DC. (Alphonse De Candolle, καθηγητής Βοτανικής στο Πανεπιστήμιο της Γένοβας) και από αποξηραμένο δείγμα το Sartori από την Βοιωτία ("in campis Boeotieae"). Δύο χρόνια νωρίτερα το 1844 οι Boissieur & Spruner είχαν περιγράψει την Alkanna graeca από την Πελοπόννησο. Το 1881 ο Nyman υποβάθμισε την Alkanna baeotica σε υποείδος της Alkanna graeca, επειδή η A. graeca είχε περιγραφεί νωρίτερα. Έτσι προέκυψε η Alkanna graeca subsp. baeotica, (DC.) Nyman 1881.
Ετυμολογία:
Alkanna  < al-kanne, αραβικό όνομα φυτού, την ρίζα του οποίου χρησιμοποιούσαν οι Άραβες φαρμακοποιοί και για την χρωστική al-henna // από την ισπανική alcana henna (θάμνος), από τη μεσαιωνική λατινική Alhanna (αλχανά) , από την αραβική al-ḥinnā η χέννα
graecus, a, um < Grecia Ελλάδα. = ελληνική
baeotica < Baeotia Βοιωτία. = βοιωτική




Δευτέρα 23 Σεπτεμβρίου 2013

Opopanax hispidus

Πατέρας 08/06/2013

Ο Οποπάναξ ο αδρότριχος [Opopanax hispidus (Friv.) Griseb. 1843] είναι φυτό της Μεσογείου και της ΝΔ Ασίας. Ανθίζει Μάιο - Ιούνιο.
Ακολουθεί η περιγραφή του από τον Διοσκουρίδη:

πάναξ Ἡράκλειος ἢ πάναξ Ἀσκληπιάδειος· οἱ δὲ κορώνιον

πάνακες Ἡράκλειον, ἐξ οὗ ὁ ὀποπάναξ συλλέγεται, πλεῖστον γεννᾶται ἐν τῇ Βοιωτίᾳ καὶ ἐν Ψωφίδι τῆς Ἀρκαδίας, ὥστε καὶ ἐπίτηδες κηπεύεσθαι διὰ τὴν ἐκ τοῦ ὀποῦ πρόσοδον. φύλλα δὲ ἔχει τραχέα, χαμαιπετῆ, χλωρὰ σφόδρα, πρὸς τὰ τῆς συκῆς, ἐν τῷ περιφερεῖ ἐπεσχισμένα πενταμερῶς· καυλὸν δὲ ὥσπερ νάρθηκος, ὑψηλότατον, ἔχοντα χνοῦν λεπτόν, λευκὸν καὶ φύλλα περὶ αὐτὸν μικρότατα· σκιάδιον δ' ἐπ' ἄκρου ὡς ἀνήθου, ἄνθος δὲ μήλινον, σπέρμα εὐῶδες καὶ πυρωτικόν, ῥίζας πλείονας ἐκ μιᾶς ἀρχῆς, λευκάς, βαρυόσμους, παχὺν ἐχούσας τὸν φλοιόν, ὑπόπικρον ἐν τῇ γεύσει. φύεται δὲ καὶ ἐν Κυρήνῃ τῆς Λιβύης καὶ ἐν Μακεδονίᾳ.

Ετυμολογία:
Opopanax > οπός (και ορός) + πάναξ, μυθικό φυτό ικανό να θεραπεύσει κάθε ασθένεια, εξ ου και πανάκεια.
hispidus = αδρότριχος.




Κυριακή 22 Σεπτεμβρίου 2013

Eryngium maritimum

Λεγραινά 28/05/2013

Τυπικό είδος των αμμωδών παραλιών με εξάπλωση σε Μεσόγειο, Μαύρη θάλασσα και Ατλαντικό. Το συναντάμε σε όλες τις ακτές της Ελλάδας.
Πολυετές φυτό με άκαμπτο στέλεχος, ευρέως διακλαδισμένο, 20-50 εκατοστών.
Φύλλα σκληρά με χοντρό τριγωνικό δόντι.
Άνθιση: Απρίλιος - Ιούλιος.
Ετυμολογία:
Eryngium < ηρύγγιον (Θεόφραστος)
maritimum < mare θαλασσα= παραθαλάσσιο



Σάββατο 21 Σεπτεμβρίου 2013

Isatis tinctoria

Ποικίλο 01/05/2013

Η Isatis tinctoria (L. 1753) subsp. tinctoria είναι ευρωμεσογειακό φυτό με διάσπαρτη  εξάπλωση στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Βιότοπος: άκρες δρόμων, βραχώδεις πλαγιές, θαμνότοποι σε υψόμετρα 0-1700 μ.
Διετές ή ασθενώς πολυετές φυτό με ύψος 25-70 εκ. Καλλιεργείται για την παραγωγή φυσικής βαφής.
Ταξιανθία πυκνή με άνθη κίτρινα.
Άνθιση: Μάρτιος - Ιούνιος.
Ετυμολογία:
Isatis < Ισάτις ==> φυτό που αναφέρουν οι Θεόφραστος και Διοσκουρίδης και από τα φύλλα του οποίου οι αρχαίοι Έλληνες έκαναν μια βαφή βαθέος κυανού χρώματος.
tinctoria (λατιν.) < tingo βάφω < tinctus βαφή = βαφική.




Τετάρτη 18 Σεπτεμβρίου 2013

Linum strictum subsp. spicatum

Λαυρεωτική 19/04/2008

Το Linum strictum subsp. spicatum (Pers.) Nyman 1878, είναι μεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Βιότοπος: Παράκτια ενδιαιτήματα, φρύγανα, ελαιώνες, διάκενα κωνοφόρων δασών, σε υψόμετρα 0-700 (-1200) μ.
Ετήσιο φυτό με άκαμπτους βλαστούς.
Φύλλα ακιδωτά
Άνθη στενόμακρα,μασχαλιαία, κίτρινα με γραμμώσεις.
Ανθίζει Απρίλιο - Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Linum >  > λίνον (λινάρι).
stríctus, a, um > stringere δένω, σφίγγω ==> από τα στενά και σφιχτά φύλλα.
spicátus, a, um > spíca στάχυς, ο αθήρ, το ακιδωτό άγανο του σταχυού ==> για τα σταχυώδη ακιδωτά φύλλα = σταχυώδες.


Neatostema apulum

Λαυρεωτική 30/03/2008

Το Neatostema apulum, (L.) I. M. Johnston 1953, είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Βιότοπος: άγονες εκτάσεις, ξηρές τοποθεσίες.
Βλαστοί 3-30 εκ., όρθιοι, τριχωτοί, διακλαδισμένοι στο ανώτερο τμήμα τους.
Φύλλα γραμμοειδή ή προμήκη, τα κατώτερα σπατουλοειδή, όλα τριχωτά περισσότερο στα χείλη.
Στεφάνη 6-6,5 χιλ, κίτρινη.
Ανθίζει από τον Απρίλιο.

Ετυμολογία:
Neatostema > νέατος (>νειός) νέος, νεαρός + στήμων στήμονος = Νεατοστήμονας
apulus, a, um > της Απουλίας  (περιοχή της Ιταλίας).


Τρίτη 17 Σεπτεμβρίου 2013

Scabiosa atropurpurea

Γαλάτσι 13/09/2009 Τουρκοβούνια

Η Σκαμπιόζα η σκουροπόρφυρη (Scabiosa atropurpurea L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Έχει μακρείς, λεπτούς βλαστούς και φύλλα διαιρεμένα, τα ανώτερα ακέραια.
Κεφάλι με διάμετρο 5 εκ., με ανθίδια με πέντε λοβούς, ιώδη, ρόδινα ή λευκά, τα περιφερειακά πολύ μεγαλύτερα,
Φύεται σε ξηρές και χέρσες τοποθεσίες.
Ανθίζει από τον Απρίλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο.

Ετυμολογία:
Scabiosa > scábies ψώρα - επειδή στην αρχαιότητα χρησιμοποιήθηκε ως φάρμακο για την ψώρα = Σκαμπιόζα
atropurpureus, a, um > ater σκούρος + purpureus πορφυρός = σκουροπόρφυρη.


Δευτέρα 16 Σεπτεμβρίου 2013

Allium brussalisii

Πάρνηθα 12/09/2013

Το Άλλιο του Μπρούσαλη (Allium brussalisii Tzanoud. & Kypr. 2008) είναι ενδημικό Στερεάς Ελλάδας και Πελοποννήσου. Περιγράφηκε από την Πάρνηθα. Φύεται σε πετρώδεις θαμνότοπους και δάση. Ανθίζει Αϋγουστο - Σεπτέμβριο.
Ετυμολογία:
Allium > αllium (λατιν. Πλίνιος) > άγλις, -ίθος, η κεφαλή ή σκελίδα σκόρδου (σύμφωνα με τον Ottorino Pianigiani, 1845-1926, Ιταλό δικαστή, πολιτικό και γλωσσολόγο.
brussalisii, προς τιμήν του Πέτρου Μπρούσαλη, φωτογράφου, ορειβάτη και ερασιτέχνη βοτανικού.


Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου 2013

Odontites linkii

Πάρνηθα 12/09/2013

Ο Οδοντίτης του Λινκ (Odontites linkii Heldr. & Sart. ex Boiss. 1856) είναι ελληνικό ενδημικό φυτό με ευρεία εξάπλωση από τον Όλυμπο και νοτιότερα μέχρι την Χάλκη και την Κρήτη.
Πολυετές φυτό με ημιξυλώδη βάση ή μικρός θάμνος, λείος ή καλυμμένος με αραιό τρίχωμα.
Βλαστοί διακλαδισμένοι στην βάση τους 20-80 εκ. όρθιοι έως πλάγιοι.
Φύλλα απλά, αντίθετα, επιμήκη-γραμμοειδή ή λογχοειδή
Βιότοπος: βραχώδεις θέσεις, κρημνοί, σάρες, χαλικώδεις περιοχές, κράσπεδα δρόμων, σε υψόμετρα μέχρι 1600 μ.
Ανθίζει από τα μέσα Αυγούστου μέχρι τον Νοέμβριο.

Ετυμολογία
Odontites > odontitis, φυτό που αναφέρει ο Πλίνιος
linkii > αφιερωμένο στον Γερμανό βοτανικό και φυσιοδίφη Johann Heinrich Friedrich Link (1767-1851), καθηγητή Βοτανικής στα Πανεπιστήμια του Rostock και του Breslau.

Δευτέρα 9 Σεπτεμβρίου 2013

Bupleurum fruticosum

Τατόι 04/09/2008

Το Βούπλευρο το θαμνώδες (Bupleurum fruticosum L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό. Στην Ελλάδα εξαπλώνεται σε Θράκη, Μακεδονία, Ιόνιο, Στερεά Ελλάδα, Εύβοια και Πελοπόννησο.
Φύεται σε θαμνώνες και πετρότοπους, σε υψόμετρα μέχρι 900 μέτρα.
Ανθίζει από Μάρτιο μέχρι Σεπτέμβριο.

Ετυμολογία:
Bupleurum > > βούπλευρος (η), φυτό που αναφέρει ο Νίκανδρος στα «Θηριακά» ως φαρμακευτικό > βους + πλευρά. Επειδή οι πλευρές των φύλλων είναι έντονες, όπως τα πλευρά των βοδιών.
fruticosum > frutex (λατιν.) θάμνος = Θαμνώδες, πολύβλαστο.





Πέμπτη 5 Σεπτεμβρίου 2013

Gomphocarpus fruticosus - Asclepias fruticosa

Ωρωπός 03/09/2013

Ο Γομφόκαρπος ο θαμνώδης (Gomphocarpus fruticosus (L.) WT Aiton 1811) είναι φυτό της Κεντρικής και Νότιας Αφρικής. Στην Ελλάδα είναι καλλιεργούμενο ή δραπέτης από κήπους, όπως το φυτό της φωτογραφίας. Αυτοφύεται σε υγρές θέσεις και χαντάκια δρόμων.
Συνώνυμο: Asclepias fruticosa L.
Φυτό με βλαστό πολύκλαδο και φύλλα με μήκος έως 15 εκ., αντίθετα, στενά, λογχοειδή, με έντονο νεύρο στο κέντρο.
Άνθη λευκά, πενταμερή σε σκιάδια.
Ο καρπός είναι ωοειδής, οξυκόρυφη κάψα με τριχοειδή εξογκώματα. Τα σπέρματα μέσα στην κάψα έχουν πλήθος από μεταξωειδή τριχίδια που τα χρησιμοποιούσαν παλιότερα για πούπουλα.
Ανθίζει από τον Μάιο.

Ετυμολογία:
Gomphocarpus > γόμφος (καρφί) + καρπός ==> από το σχήμα του καρπού = Γομφόκαρπος
fruticosus, a, um > frutex (λατιν.) θάμνος = θαμνώδης, πολύβλαστος.
Asclepias > ασκληπιάς (φυτό που αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη).