ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΜΠΛΟΚ

Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2016

Taraxacum minimum

Τουρκοβούνια 30/09/2016

Το Taraxacum minimum [(Guss.) N. Terracc., 1869] είναι μεσογειακό φυτό με διάσπαρτη εξάπλωση στην Ελλάδα. 
Στην Αμοργό αναφέρεται από την περιοχή της Αιγιάλης.
Βιότοπος: λιβάδια, διάκενα δασών, βραχώδεις πλαγιές.
Άνθιση: ανοιξιάτικη από τον Απρίλιο και φθινοπωρινή από τον Οκτώβριο.

Ετυμολογία:
Taraxacum < τάραχος + άκος (ίαμα, γιατρικό) < ακέομαι=θεραπεύω) // talkh chakok (περσικά) = πικρό βότανο.
minimum (λατιν.) = μικρότατο, ελάχιστο.

Τρίτη 27 Σεπτεμβρίου 2016

Tribulus terrestris

Τουρκοβούνια 25/09/2016

Ο Τρίβολος ο επίγειος (Tribulus terrestris L. 1753) είναι κοσμοπολίτικο φυτό, με ευρεία εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Κοινά ονόματα: τριβόλι, τριβούλι, κολλητσίδα.
Ετήσιο φυτό, 10-60 εκ., έρπον.
Φύλλα αντίθετα, πτεροσχιδή, τριχωτά.
Βιότοπος: αγροί, άκρες δρόμων, ξηρά λιβάδια.
Άνθη μονήρη, με 5 κίτρινα πέταλα
Ανθίζει Μάιο - Ιούλιο.

Ετυμολογία:
Tribulus > τρίβολος (τρι* + βόλος) μικρό σιδερένιο τεμάχιο με τρεις αιχμές τοποθετημένες έτσι ώστε η μία να στέκεται πάντοτε κατακόρυφα, όπως κι αν αυτό ριχνόταν στο έδαφος, το οποίο διασκόρπιζαν κατά μάζες, για να παρακωλύσουν την πορεία εχθρικού στρατού ==> αναφορά στους καρπούς που έχουν αιμηρές ακίδες = Τριβολος.
terrestris > terra ==> επειδή αναπτύσσεται την γη, μακριά από  νερό = επίγειος.



Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου 2016

Ceratonia siliqua

Γεράνεια 25/05/2013

Η χαρουπιά (Ceratonia siliqua L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό, με κύρια εξάπλωση στην νότια και νησιωτική Ελλάδα.
Βιότοπος: μακία βλάστηση, άκρες ελαιώνων, φρύγανα, ξηρά λιβάδια, σε υψόμετρα 0-500 (-900) μ.
Φύλλα με φυλλάρια ωοειδή, δερματώδη, λεία
Τα άνθη της είναι μικρά και αναπτύσσονται σε μακρείς βότρεις.
Η χαρουπιά είναι ένα πολύ ανθεκτικό δέντρο που κατάγεται από την ανατολική Μεσόγειο. Φτάνει τα 10 μ.Διαδόθηκε στις υπόλοιπες μεσογειακές χώρες από τους αρχαίους Έλληνες, Φοίνικες και Ρωμαίους. Αργότερα την εξάπλωσαν με τις κατακτήσεις τους οι Άραβες σε όλη την περιοχή που την βρίσκουμε και σήμερα. Τότε είναι που διαδόθηκε και η αραβική λέξη «χαρούπι», που εμείς την πήραμε από τους Τούρκους.
Η αρχαία ελληνική λέξη για την χαρουπιά ήταν «κερωνία» που διατηρείται και σήμερα με τη μορφή κερατιά, κερατσιά και ξυλοκερατιά, από τη μορφή των καρπών της που μοιάζουν με κέρατα.
Η χαρουπιά καλλιεργείται από τα πανάρχαια χρόνια για το σκληρό και βαρύ ξύλο της που χρησιμοποιείται στη ξυλογλυπτική και την επιπλοποιία. Οι καρποί της, τα σοκολατόχρωμα χαρούπια ή ξυλοκέρατα, είναι πλούσια σε σάκχαρα, τα οποία αντιστοιχούν στο 50% του βάρους τους. Χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο της σοκολάτας και στην παραγωγή αλκοολούχων ποτών και οινοπνεύματος. Αλεσμένα παράγουν αλεύρι, που χρησιμοποιείται ως κτηνοτροφή. Στην γερμανοϊταλική Κατοχή το χαρουπάλευρο και το χαρουπόμελο έσωσαν χιλιάδες Έλληνες από τη πείνα.
Στην Ελλάδα υπάρχουν χαρουπιές, αυτοφυείς ή καλλιεργημένες, στην Κρήτη, Εύβοια, Σάμο, Κεφαλονιά, Αττική, Κύθηρα, Κυνουρία, κ.α. Το χαρούπι είναι πλούσιο σε πρωτεΐνη, φώσφορο και σίδηρο, ενώ περιέχει ασβέστιο τριπλάσιο από το γάλα. Μια ώριμη χαρουπιά 25 ετών μπορεί να δώσει σχεδόν 1 τόνο χαρούπια.

Ετυμολογία:
Ceratonia  > κέρας κέρατος + τείνω (τεντώνω, κλπ) ==> αναφορά στον καρπό που μοιάζει με ένα τεντωμένο κάρατο = Κερατονία, χαρουπιά. ξυλοκερατιά.
siliqua >  περικάρπιο οσπρίου, χέδρωπας, λουβί ==> αναφορά στα βρώσιμα σπέρματα.


Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου 2016

Smilax aspera

Τατόι 09/10/2009

Η Σμίλαξ η τραχεία (Smilax aspera L. 1753), είναι μεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Βιότοπος: Συστατικό φυτό της μακκίας βλάστησης, σε υψόμετρα 0-600 (-900) μ.
Κοινή ανομασία: αρκουδόβατος.
Αναρριχητικό γεώφυτο, κοινό σε φράχτες και θαμνώνες.
Βλαστός αγκαθωτός, τετραγωνικός, που μπορεί να αποκτήσει μεγάλο μήκος.
Φύλλα βελοειδή-καρδιοειδή, λεία, δερματώδη με δύο έλικες στην βάση του μίσχου.
Άνθη εύοσμα, ανοιχτόχρωμα σε αποχρώσεις ρόδινου, κίτρινου και πρασινου σε κρεμαστές ταξιανθίες.
Φυτό δίοικο, με τα αρσενικά και τα θηλυκά άνθη να βρίσκονται σε διαφορετικά φυτά.
Οι καρποί είναι ράγες κόκκινες σε τσαμπιά.
Ανθίζει Σεπτέμβριο - Νοέμβριο.

Ετυμολογία:
Smilax > σμίλαξ (Διοσκουρίδης, κ.ά.).
asper, era, erum  = τραχύς, ακατέργαστος ==> αναφορά στα φύλλα.

*** σμῖλαξ τραχεῖα· οἱ δὲ ἡπατῖτις, οἱ δὲ καλυκάνθεμον, οἱ δὲ κυνόσβατον, οἱ δὲ ἀνίκητον, οἱ δὲ ἡλιόφυτον, οἱ δὲ ἀνατολικόν, οἱ δὲ δυτικόν, οἱ δὲ ἑλξίνη, οἱ δὲ κλύμενον
***σμῖλαξ λεία.

Διοσκουρίδης


Τατόι 09/10/2009



Σάββατο 17 Σεπτεμβρίου 2016

Trifolium uniflorum

Σούνιο 05/03/2013

To Τριφύλλι το μονανθές (Trifolium uniflorum L.) είναι ευρωμεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα. Είναι πολυετές έρπον φυτο με φύλλα σε μακριούς ποδίσκους, Φυλλάρια οδοντωτά. 
Βιότοπος: πετρώδεις και βραχώδεις θέσεις, πρανή.
Άνθη λευκά ή λευκορόδινα.
Ανθίζει Απρίλιο - Ιούνιο.