ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΜΠΛΟΚ

Σάββατο 28 Δεκεμβρίου 2013

Crocus biflorus subsp. melantherus

Πατέρας 05/12/2013

Ο Κρόκος διανθής υποείδος ο μελάνθηρος (Crocus biflorus subsp. melantherus, Mathew 1982) είναι ενδημικός της Πελοποννήσου και της Αττικής.
Τα άνθη του έχουν χρώμα κρεμ-λευκό. Εξωτερικά έχουν μοβ-γκρι ραβδώσεις ή πιτσιλιές και μερικές φορές κίτρινη απόχρωση. Λαιμός κίτρινος και λείος. Στίγματα στύλου κίτρινα-πορτοκαλί σε τρεις διακλαδώσεις, περίπου ίσα με τους ανθήρες που είναι μαυριδεροί. Από τους μαυριδερούς ανθήρες πήρε και το όνομά του (μελάνθηρος). Φύλλα 3-5.
Βιότοπος: Αραιοί θαμνώνες και φρυγανικά οικοσυστήματα σε ασβεστολιθικά εδάφη.
Άνθιση: Οκτώβριος - Νοέμβριος, σε υψόμετρα 700-1200 μ.
Εξάπλωση στην Αττική: Πατέρας, Κιθαιρώνας, Υμηττός (;).

Ετυμολογία:
Crocus > κρόκος (πιθανώς από την κρόκη, υφάδι).
biflorus > bis δις + flos, floris άνθος = διανθής
melantherus > μέλας + ανθήρας = μελάνθηρος.s





Σάββατο 23 Νοεμβρίου 2013

Galanthus reginae-olgae με φόντο την Αθήνα

Υμηττός 23/11/2013

Ο Γάλανθος της Βασίλισσας Όλγας (Galanthus reginae-olgae Orph 1876) είναι βολβώδες φυτό με περιορισμένη εξάπλωση στην Δυτική Ελλάδα, Ανατολική Αδριατική και Σικελία. Στην Αττική υπήρχε μία αναφορά του 1884 (Mahaffy) από τον Υμηττό αλλά από τότε το φυτό δεν είχε βρεθεί. Ξαναβρέθηκε στον Υμηττό το 2009 από τους Πηνελόπη Δεληπέτρου και Ερωτόκριτο Καλογερόπουλο.
Το φυτό περιέγραψε το 1876 από τον Ταΰγετο ο Θεόδωρος Ορφανίδης.
Ο Γάλανθος της Βασίλισσας Όλγας» ανθίζει το φθινόπωρο (Σεπτέμβριος - Νοέμβριος) σε υψόμετρα 50-1300 μ., συνήθως σε υγρές θέσεις με πλατάνια και σε μεγάλα υψόμετρα σε δάση ελάτης.
Φύλλα γλαυκοπράσινα με πλάτος 5-12 χιλιοστά, που εμφανίζονται αμέσως μετά την άνθιση. Εξωτερικά πέταλα λογχοειδή. Εσωτερικά πέταλα με στενή ανοιχτοπράσινη κηλίδα στο άκρος τους.

*** Ο «Γάλανθος της βασίλισσας Όλγας» περιλαμβάνεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (εκδ. 1995).

Ετυμολογία:
Galanthus > γάλα + άνθος - επειδή τα άνθη είναι λευκά σαν το γάλα. Γάλανθος.
reginae-olgae > αφιερωμένο στην Βασίλισσα Όλγα.
.


Σάββατο 26 Οκτωβρίου 2013

Crocus pallasii από τον Υμηττό

Υμηττός 26/10/2013

Ο Κρόκος του Πάλλας (Crocus pallasii, Coldb. 1817) έχει ευρεία διασπορά, από τα Βαλκάνια και την Τουρκία μέχρι την Ιορδανία και το Ιράν.
Η γνωστή του εξάπλωση στην Ελλάδα περιλαμβάνει την Λέσβο, Χίο, Σάμο, Δράμα, Όσσα. Το 2007 εντοπίστηκε ένας πληθυσμός του στον Υμηττό, με αβέβαιη προέλευση.
Έχει μοβ περιάνθιο με σκούρες νευρώσεις. Στίγματα στύλου κόκκινα, ακέραια, κοντά. Ανθήρες κίτρινοι στο ίδιο μήκος με τα στίγματα.
Άνθιση: Οκτώβριος – Νοέμβριος σε υψόμετρα 50 –2500 μ.
Βιότοπος: πετρώδεις και βραχώδεις πλαγιές λόφων, αραιοί θαμνότοποι.

Ετυμολογία:
Crócus > κρόκος (πιθανώς από την κρόκη, υφάδι).
pallasii > αφιερωμένος στον Γερμανό βοτανικό P.S. Pallas, ερευνητή της χλωρίδας Ρωσίας και Κριμαίας.

 

Υμηττός 30/11/2011


Υμηττός 03/11/2007

Υμηττός 03/11/2007

Δευτέρα 14 Οκτωβρίου 2013

Pulicaria dysenterica

Πάρνηθα 05/10/2008

Η Pulicaria dysenterica [(L.) Bernh. 1800] εξαπλώνεται στην Ευρώπη, την Βόρεια Αφρική και τη ΝΔ Ασία. Έχει ευρεία κατανομή σε όλη την Ελλάδα.
Βιότοπος: άκρες δασών, παράκτια ενδιαιτήματα, άκρες δρόμων σε υψόμετρα 0-600 (1200) μ.
Πολυετές ριζωματώδες φυτό, ύψους 20-70 εκ.
Άνθιση: Ιούνιος - Οκτώβριος.
Ετυμολογία:
Pulicaria < herba pulicaria < pulex pulce ==> φυτό που αναφέρεται από τον Serenus Sammonicus, συγγραφέα ενός βοτανοφαρμακευτικού ποιήματος, πιθανώς επειδή θεωρείται ικανό να αποκρούει ψύλλους ή να έχει φαρμακευτικές ιδιότητες σε περιπτώσεις ερεθισμού από τα τσιμπήματά τους.
dysenterica < δυσεντερία ==> επειδή υποτίθεται ότι θεράπευε την δυσεντερία.



Δευτέρα 7 Οκτωβρίου 2013

Parkinsonia aculeata

Περισσός 03/10/2013 Τουρκοβούνια

Η Parkinsonia aculeata είναι ξενικό δέντρο από το Μεξικό, που συνήθως το συναντάμε σε θέσεις με μπάζα. Έχει, πάντως, ενδιαφέροντα άνθη...

Ετυμολογία:
Parkinsonia > αφιερωμένο στον Άγγλο βοτανικό John Parkinson (1567-1650)
aculeatus, a, um > acúleus αγκάθι, κεντρί = ακιδωτή.




Τρίτη 1 Οκτωβρίου 2013

Centaurea cithaeronea

Κιθαιρώνας 07/07/2013

Η Κενταύρια του Κιθαιρώνα Centaurea cithaeronea Phitos & Constantinidis 1993) είναι ενδημική του Κιθαιρώνα (τρεις θέσεις) και του Ελικώνα (μία θέση).
Πολυετές φυτό διακλαδιζόμενο υπόγεια. Φύλλα και βλαστοί με πυκνό εριώδες τρίχωμα. Σχηματίζει μικρές συστάδες που ανυψώνονται λίγα εκατοστά από το έδαφος.
Βιότοπος: πετρώδεις και χαλικώδεις θέσεις, σε άδενδρες πλαγιές ή σε διάκενα δασών ελάτης. Συχνά σε περιοχές με ισχυρούς ανέμους σε κορυφογραμμές.
Άνθη: κίτρινα ανθίδια.
Άνθιση: στα μέσα του καλοκαιριού, τέλη Ιουνίου - Ιούλιος.

*** Περιλαμβάνεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (RDB 2009), με τον χαρακτηρισμό «Κινδυνεύον» (ΕΝ).

Ετυμολογία:
Centaurea > Centaurus > Κένταυρος (ο Κένταυρος Χείρων ήταν γιατρός και δάσκαλος του Ασκληπιού)
achaia > Αχαΐα.
cithaeronea > Κιθαιρώνας
.




Παρασκευή 27 Σεπτεμβρίου 2013

Alkanna graeca subsp. baeotica

Κιθαιρώνας 20/04/2013

Η Αλκάννα η ελληνική υποείδος βοιωτική (Alkanna graeca Boiss. & Spruner 1844 subs. baeotica (A.DC.) Nyman 1881) είναι ενδημική της Στερεάς Ελλάδας, Θεσσαλίας, Εύβοιας και Πελοποννήσου. Φύεται σε βραχώδεις και πετρώδεις τοποθεσίες, σε ορεινές περιοχές και συνήθως πάνω από τα 1200m. Ανθίζει από τον Απρίλιο.

Η Alkanna baeotica περιγράφτηκε το 1846 από τον A. DC. (Alphonse De Candolle, καθηγητής Βοτανικής στο Πανεπιστήμιο της Γένοβας) και από αποξηραμένο δείγμα το Sartori από την Βοιωτία ("in campis Boeotieae"). Δύο χρόνια νωρίτερα το 1844 οι Boissieur & Spruner είχαν περιγράψει την Alkanna graeca από την Πελοπόννησο. Το 1881 ο Nyman υποβάθμισε την Alkanna baeotica σε υποείδος της Alkanna graeca, επειδή η A. graeca είχε περιγραφεί νωρίτερα. Έτσι προέκυψε η Alkanna graeca subsp. baeotica, (DC.) Nyman 1881.
Ετυμολογία:
Alkanna  < al-kanne, αραβικό όνομα φυτού, την ρίζα του οποίου χρησιμοποιούσαν οι Άραβες φαρμακοποιοί και για την χρωστική al-henna // από την ισπανική alcana henna (θάμνος), από τη μεσαιωνική λατινική Alhanna (αλχανά) , από την αραβική al-ḥinnā η χέννα
graecus, a, um < Grecia Ελλάδα. = ελληνική
baeotica < Baeotia Βοιωτία. = βοιωτική




Δευτέρα 23 Σεπτεμβρίου 2013

Opopanax hispidus

Πατέρας 08/06/2013

Ο Οποπάναξ ο αδρότριχος [Opopanax hispidus (Friv.) Griseb. 1843] είναι φυτό της Μεσογείου και της ΝΔ Ασίας. Ανθίζει Μάιο - Ιούνιο.
Ακολουθεί η περιγραφή του από τον Διοσκουρίδη:

πάναξ Ἡράκλειος ἢ πάναξ Ἀσκληπιάδειος· οἱ δὲ κορώνιον

πάνακες Ἡράκλειον, ἐξ οὗ ὁ ὀποπάναξ συλλέγεται, πλεῖστον γεννᾶται ἐν τῇ Βοιωτίᾳ καὶ ἐν Ψωφίδι τῆς Ἀρκαδίας, ὥστε καὶ ἐπίτηδες κηπεύεσθαι διὰ τὴν ἐκ τοῦ ὀποῦ πρόσοδον. φύλλα δὲ ἔχει τραχέα, χαμαιπετῆ, χλωρὰ σφόδρα, πρὸς τὰ τῆς συκῆς, ἐν τῷ περιφερεῖ ἐπεσχισμένα πενταμερῶς· καυλὸν δὲ ὥσπερ νάρθηκος, ὑψηλότατον, ἔχοντα χνοῦν λεπτόν, λευκὸν καὶ φύλλα περὶ αὐτὸν μικρότατα· σκιάδιον δ' ἐπ' ἄκρου ὡς ἀνήθου, ἄνθος δὲ μήλινον, σπέρμα εὐῶδες καὶ πυρωτικόν, ῥίζας πλείονας ἐκ μιᾶς ἀρχῆς, λευκάς, βαρυόσμους, παχὺν ἐχούσας τὸν φλοιόν, ὑπόπικρον ἐν τῇ γεύσει. φύεται δὲ καὶ ἐν Κυρήνῃ τῆς Λιβύης καὶ ἐν Μακεδονίᾳ.

Ετυμολογία:
Opopanax > οπός (και ορός) + πάναξ, μυθικό φυτό ικανό να θεραπεύσει κάθε ασθένεια, εξ ου και πανάκεια.
hispidus = αδρότριχος.




Κυριακή 22 Σεπτεμβρίου 2013

Eryngium maritimum

Λεγραινά 28/05/2013

Τυπικό είδος των αμμωδών παραλιών με εξάπλωση σε Μεσόγειο, Μαύρη θάλασσα και Ατλαντικό. Το συναντάμε σε όλες τις ακτές της Ελλάδας.
Πολυετές φυτό με άκαμπτο στέλεχος, ευρέως διακλαδισμένο, 20-50 εκατοστών.
Φύλλα σκληρά με χοντρό τριγωνικό δόντι.
Άνθιση: Απρίλιος - Ιούλιος.
Ετυμολογία:
Eryngium < ηρύγγιον (Θεόφραστος)
maritimum < mare θαλασσα= παραθαλάσσιο



Σάββατο 21 Σεπτεμβρίου 2013

Isatis tinctoria

Ποικίλο 01/05/2013

Η Isatis tinctoria (L. 1753) subsp. tinctoria είναι ευρωμεσογειακό φυτό με διάσπαρτη  εξάπλωση στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Βιότοπος: άκρες δρόμων, βραχώδεις πλαγιές, θαμνότοποι σε υψόμετρα 0-1700 μ.
Διετές ή ασθενώς πολυετές φυτό με ύψος 25-70 εκ. Καλλιεργείται για την παραγωγή φυσικής βαφής.
Ταξιανθία πυκνή με άνθη κίτρινα.
Άνθιση: Μάρτιος - Ιούνιος.
Ετυμολογία:
Isatis < Ισάτις ==> φυτό που αναφέρουν οι Θεόφραστος και Διοσκουρίδης και από τα φύλλα του οποίου οι αρχαίοι Έλληνες έκαναν μια βαφή βαθέος κυανού χρώματος.
tinctoria (λατιν.) < tingo βάφω < tinctus βαφή = βαφική.




Τετάρτη 18 Σεπτεμβρίου 2013

Linum strictum subsp. spicatum

Λαυρεωτική 19/04/2008

Το Linum strictum subsp. spicatum (Pers.) Nyman 1878, είναι μεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Βιότοπος: Παράκτια ενδιαιτήματα, φρύγανα, ελαιώνες, διάκενα κωνοφόρων δασών, σε υψόμετρα 0-700 (-1200) μ.
Ετήσιο φυτό με άκαμπτους βλαστούς.
Φύλλα ακιδωτά
Άνθη στενόμακρα,μασχαλιαία, κίτρινα με γραμμώσεις.
Ανθίζει Απρίλιο - Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Linum >  > λίνον (λινάρι).
stríctus, a, um > stringere δένω, σφίγγω ==> από τα στενά και σφιχτά φύλλα.
spicátus, a, um > spíca στάχυς, ο αθήρ, το ακιδωτό άγανο του σταχυού ==> για τα σταχυώδη ακιδωτά φύλλα = σταχυώδες.


Neatostema apulum

Λαυρεωτική 30/03/2008

Το Neatostema apulum, (L.) I. M. Johnston 1953, είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Βιότοπος: άγονες εκτάσεις, ξηρές τοποθεσίες.
Βλαστοί 3-30 εκ., όρθιοι, τριχωτοί, διακλαδισμένοι στο ανώτερο τμήμα τους.
Φύλλα γραμμοειδή ή προμήκη, τα κατώτερα σπατουλοειδή, όλα τριχωτά περισσότερο στα χείλη.
Στεφάνη 6-6,5 χιλ, κίτρινη.
Ανθίζει από τον Απρίλιο.

Ετυμολογία:
Neatostema > νέατος (>νειός) νέος, νεαρός + στήμων στήμονος = Νεατοστήμονας
apulus, a, um > της Απουλίας  (περιοχή της Ιταλίας).


Τρίτη 17 Σεπτεμβρίου 2013

Scabiosa atropurpurea

Γαλάτσι 13/09/2009 Τουρκοβούνια

Η Σκαμπιόζα η σκουροπόρφυρη (Scabiosa atropurpurea L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Έχει μακρείς, λεπτούς βλαστούς και φύλλα διαιρεμένα, τα ανώτερα ακέραια.
Κεφάλι με διάμετρο 5 εκ., με ανθίδια με πέντε λοβούς, ιώδη, ρόδινα ή λευκά, τα περιφερειακά πολύ μεγαλύτερα,
Φύεται σε ξηρές και χέρσες τοποθεσίες.
Ανθίζει από τον Απρίλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο.

Ετυμολογία:
Scabiosa > scábies ψώρα - επειδή στην αρχαιότητα χρησιμοποιήθηκε ως φάρμακο για την ψώρα = Σκαμπιόζα
atropurpureus, a, um > ater σκούρος + purpureus πορφυρός = σκουροπόρφυρη.


Δευτέρα 16 Σεπτεμβρίου 2013

Allium brussalisii

Πάρνηθα 12/09/2013

Το Άλλιο του Μπρούσαλη (Allium brussalisii Tzanoud. & Kypr. 2008) είναι ενδημικό Στερεάς Ελλάδας και Πελοποννήσου. Περιγράφηκε από την Πάρνηθα. Φύεται σε πετρώδεις θαμνότοπους και δάση. Ανθίζει Αϋγουστο - Σεπτέμβριο.
Ετυμολογία:
Allium > αllium (λατιν. Πλίνιος) > άγλις, -ίθος, η κεφαλή ή σκελίδα σκόρδου (σύμφωνα με τον Ottorino Pianigiani, 1845-1926, Ιταλό δικαστή, πολιτικό και γλωσσολόγο.
brussalisii, προς τιμήν του Πέτρου Μπρούσαλη, φωτογράφου, ορειβάτη και ερασιτέχνη βοτανικού.


Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου 2013

Odontites linkii

Πάρνηθα 12/09/2013

Ο Οδοντίτης του Λινκ (Odontites linkii Heldr. & Sart. ex Boiss. 1856) είναι ελληνικό ενδημικό φυτό με ευρεία εξάπλωση από τον Όλυμπο και νοτιότερα μέχρι την Χάλκη και την Κρήτη.
Πολυετές φυτό με ημιξυλώδη βάση ή μικρός θάμνος, λείος ή καλυμμένος με αραιό τρίχωμα.
Βλαστοί διακλαδισμένοι στην βάση τους 20-80 εκ. όρθιοι έως πλάγιοι.
Φύλλα απλά, αντίθετα, επιμήκη-γραμμοειδή ή λογχοειδή
Βιότοπος: βραχώδεις θέσεις, κρημνοί, σάρες, χαλικώδεις περιοχές, κράσπεδα δρόμων, σε υψόμετρα μέχρι 1600 μ.
Ανθίζει από τα μέσα Αυγούστου μέχρι τον Νοέμβριο.

Ετυμολογία
Odontites > odontitis, φυτό που αναφέρει ο Πλίνιος
linkii > αφιερωμένο στον Γερμανό βοτανικό και φυσιοδίφη Johann Heinrich Friedrich Link (1767-1851), καθηγητή Βοτανικής στα Πανεπιστήμια του Rostock και του Breslau.

Δευτέρα 9 Σεπτεμβρίου 2013

Bupleurum fruticosum

Τατόι 04/09/2008

Το Βούπλευρο το θαμνώδες (Bupleurum fruticosum L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό. Στην Ελλάδα εξαπλώνεται σε Θράκη, Μακεδονία, Ιόνιο, Στερεά Ελλάδα, Εύβοια και Πελοπόννησο.
Φύεται σε θαμνώνες και πετρότοπους, σε υψόμετρα μέχρι 900 μέτρα.
Ανθίζει από Μάρτιο μέχρι Σεπτέμβριο.

Ετυμολογία:
Bupleurum > > βούπλευρος (η), φυτό που αναφέρει ο Νίκανδρος στα «Θηριακά» ως φαρμακευτικό > βους + πλευρά. Επειδή οι πλευρές των φύλλων είναι έντονες, όπως τα πλευρά των βοδιών.
fruticosum > frutex (λατιν.) θάμνος = Θαμνώδες, πολύβλαστο.





Πέμπτη 5 Σεπτεμβρίου 2013

Gomphocarpus fruticosus - Asclepias fruticosa

Ωρωπός 03/09/2013

Ο Γομφόκαρπος ο θαμνώδης (Gomphocarpus fruticosus (L.) WT Aiton 1811) είναι φυτό της Κεντρικής και Νότιας Αφρικής. Στην Ελλάδα είναι καλλιεργούμενο ή δραπέτης από κήπους, όπως το φυτό της φωτογραφίας. Αυτοφύεται σε υγρές θέσεις και χαντάκια δρόμων.
Συνώνυμο: Asclepias fruticosa L.
Φυτό με βλαστό πολύκλαδο και φύλλα με μήκος έως 15 εκ., αντίθετα, στενά, λογχοειδή, με έντονο νεύρο στο κέντρο.
Άνθη λευκά, πενταμερή σε σκιάδια.
Ο καρπός είναι ωοειδής, οξυκόρυφη κάψα με τριχοειδή εξογκώματα. Τα σπέρματα μέσα στην κάψα έχουν πλήθος από μεταξωειδή τριχίδια που τα χρησιμοποιούσαν παλιότερα για πούπουλα.
Ανθίζει από τον Μάιο.

Ετυμολογία:
Gomphocarpus > γόμφος (καρφί) + καρπός ==> από το σχήμα του καρπού = Γομφόκαρπος
fruticosus, a, um > frutex (λατιν.) θάμνος = θαμνώδης, πολύβλαστος.
Asclepias > ασκληπιάς (φυτό που αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη).

Δευτέρα 26 Αυγούστου 2013

Chondrilla juncea

Πάρνηθα 26/08/2008

Η Chondrilla juncea (L. 1753) είναι ευρωμεσογειακό φυτό με πλατιά εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: χωράφια, άκρες δρόμων, αμμώδη εδάφη σε υψόμετρα 0-1000 (-1850).
Διετής ή βραχύβια πολυετής πόα με ξυλώδη ρίζα. Βασικά φύλλα σε ρόδακα, λυροειδή.
Άνθη κίτρινα.
Άνθιση: Μάιος - Οκτώβριος.

Ετυμολογία:
Chondrilla < χόνδρος ==> επειδή η ρητίνη που έχει το φυτό θρομβώνει στην επαφή με τον αέρα.
juncea < juncus λατινική ονομασία για το καλάμι, το βούρλο ==> αναφορά στην μορφή των βλαστών.

Τετάρτη 24 Ιουλίου 2013

Convolvulus dorycnium

Πατέρας 08/06/2013

Ο Κονβόλβουλος το δορύκνιον (Convolvulus dorycnium L. 1750) είναι μεσογειακό φυτό. Στην Ελλάδα εξαπλώνεται στη νότια χώρα και το Αιγαίο.
Θάμνος με στρογγυλό σχήμα, με ύψος μέχρι 1 μέτρο, περίπλοκα διακλαδισμένος.
Βιότοπος: ξηρά λιβάδια, αγροί.
Φύλλα μικρά, στενά, οριζόντια.
Άνθη μονήρη σε κάθε κλάδο.
Στεφάνη 20-15 χιλ. με απαλό προς φωτεινό ρόδινο χρώμα, πιο σκούρο στο κέντρο.
Ανθίζει από τον Μάιο.


Ο Διοσκουρίδης το περιγράφει ως εξής:
«δορύκνιον, ὃ Κρατεύας ἁλικάκκαβον ἢ καλλέαν καλεῖ. θάμνος ὅμοιος ἐλαίᾳ ἀρτιφυεῖ, κλῶνας ἔχων ἐλάσσονας πήχεως, φύλλα δὲ τῷ χρώματι ἐλαίᾳ παραπλήσια, μικρότερα δὲ καὶ στενότερα καὶ τραχέα ἰσχυρῶς, ἄνθος λευκόν· ἐπ' ἄκρου δὲ ἔχει πυκνὰ θυλάκια ὥσπερ ἐρεβίνθου, ἐν οἷς σπερμάτια στρογγύλα, πέντε ἢ ἕξ, ὅσον ὄροβοι μικροί, λεῖα, ἰσχυρὰ καὶ ποικίλα, ῥίζαν πάχος δακτύλου, μῆκος δὲ πήχεως· φύεται ἐν πέτραις οὐ πόρρω θαλάσσης»

Η περιγραφή ταιριάζει μάλλον στον Κονβόλβουλο τον ελαιόφυλλο (Convolvulus oleifolius), οπότε το μπέρδεμα οφείλεται στον Λινναίο.

Και ο Διοασκουρίδης συμπληρώνει:
«ποιεῖ δὲ τὸ πρόσφατον γάλα καὶ πρὸς τοὺς ἀπὸ τῶν θανασίμων φαρμάκων δηγμοὺς καὶ πυρώσεις, ὡς κανθαρίδος ἢ πιτυοκάμπης ἢ βουπρήστεως ἢ σαλαμάνδρας ἢ ὑοσκυάμου ἢ δορυκνίου ἢ ἀκονίτου ἢ ἐφημέρου».

Ετυμολογία:
Convolvulus > convólvo (λατιν.) διαπλέκω - για τα συχνά άστατα στελέχη των ειδών αυτού του γένους = Κονβόλβουλος
dorycnium > δόρυ + κνάω και κναίω (ξύνω, τρίβω) / επειδή το φυτό χρησιμοποιήθηκε για να δηλητηριάζει τις λόγχες των δοράτων // αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη και τον Πλούταρχο = δορύκνιον.




Σάββατο 13 Ιουλίου 2013

Centaurea solstitialis subsp. solstitialis

Πάστρα 07/07/2013

Η Κενταύρια του θερινού ηλιοστασίου (Centaurea solstitialis L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό, με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Βιότοπος: θαμνώνες, ξηρά λιβάδια, ελαιώνες, διάκενα κωνοφόρων δασών, μπάζα, σε υψόμετρα 0-600 (1100) μ.
Ετήσιο ή διετές φυτό με βλαστούς 30-80 εκ., με κυματοειδή πτερύγια. Φύλλα γλαυκά, καλυμμένα με αραχνοειδείς τρίχες, τα κατώτερα λυροειδή που ξεραίνονται στην περίοδο της άνθισης, τα ανώτερα λογχοειδή.
Κεφάλια μονήρη, με ανθίδια χρυσοκίτρινα. Βράκτια με μεγάλα κίτρινα αγκάθια.
Ανθίζει Μάιο - Ιούλιο και ενίοτε μέχρι τον Οκτώβριο.
Ετυμολογία:
Centaurea < Centaurus > Κένταυρος (ο Κένταυρος Χείρων ήταν γιατρός και δάσκαλος του Ασκληπιού).
solstitialis < θερινή (του θερινού ηλιοστασίου), από την εποχή που ανθίζει.

Πάρνηθα 01/11/2007

Δευτέρα 8 Ιουλίου 2013

Silene radicosa

Κιθαιρώνας 07/07/2013

Η Silene radicosa (Boiss. & Heldr. 1846) είναι φυτό των Νότιων Βαλκανίων με μεγάλη εξάπλωση στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Βιότοπος: βραχώδεις θέσεις, ορεινή βλάστηση σε υψόμετρα 500 - 2100 μ.
Άνθιση: Ιούνιος - Σεπτέμβριος.
Ετυμολογία:
Silene < Silenus (λατιν.) < Σειληνός = Σιληνή.
radicosa < radix ρίζα, ράφανος (ραπάνι) ==> από την μορφή της ρίζας της.


Τετάρτη 26 Ιουνίου 2013

Sedum laconicum

Πατέρας 08/06/2013

Το Σέδον το λακωνικό (Sedum laconicum, Boiss. & Heldr. 1846) είναι ελληνικό ενδημικό με εξάπλωση σε Νότια Πίνδο, Ιόνιο, Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησο, και Κρήτη.
Φυτό λείο. Φύλλα σαρκώδη, κυλινδρικά, με θηλές υαλίνης στην κορυφή.
Βιότοπος: σχισμές ασβεστολιθικών βράχων, βραχώδεις θέσεις.
Άνθη: με 3-5 κίτρινα πέταλα.
Άνθιση: Μάιος- Ιούνιος.
Εξάπλωση στην Αττική: Πάρνηθα, Γεράνεια, Πατέρας.

Ετυμολογία:
Sedum > sédo (λατιν.) ανακουφίσω, καταπραΰνω, ηρεμώ - επειδή τα φύλλα κάποιων ειδών υποστυρίζεται ότι αμβλύνουν τον πόνο των τραυμάτων = Σέδον
laconicum> Λακωνία = λακωνικό.    

Παρασκευή 7 Ιουνίου 2013

Limoniastrum monopetalum

Λεγραινά 28/05/2013

Το Ψευδολιμόνειο το μονοπέταλο [Limoniastrum monopetalum (L.) Boiss. 1848] εξαπλώνεται στην Δυτική Ευρώπη και την Βόρεια Αφρική. Η Ελλάδα αποτελεί το νοτιοανατολικότερο σημείο της εξάπλωσής του στην Ευρώπη.
Στην χώρα μας είναι γνωστό από την Νότια Ελλάδα, την Κρήτη και το Αιγαίο.
Φυτό των παραθαλάσσιων περιοχών. Φύλλα σαρκώδη, πράσινα, στενόμακρα. Βλαστοί που φτάνουν το 1 μέτρο.
Βιότοπος: αμμώδεις παραλίες.
Άνθη: μεγάλα, ρόδινα ή υπόλευκα.
Άνθιση: Μάιος - Αύγουστος.
Εξάπλωση στην Αττική: αμμώδεις παραλίες Σαρωνικού

Ετυμολογία
Limoniastrum > Limonium (από Πλίνιο) > λειμώνιον (Διοσκουρίδης) + υποτιμητικό επίθημα -astrum = ψευδολιμόνειο.
monopetalum > μόνο + πέταλο.



Λεγραινά 28/05/2013





Πέμπτη 6 Ιουνίου 2013

Achillea maritima - Otanthus maritimus

Λεγραινά 28/05/2013

Η Αχιλλέα η παραθαλάσσια [Achillea maritima (L.) Ehrend. & Y. P. Guo 2005] είναι ευρωατλαντικό φυτό με ευρεία εξάπλωση σε όλη την παραλιακή Ελλάδα.
Συνώνυμο: Otanthus maritimus (L.) Hoffmanns. & Link 1834.
Πολυετής θάμνος με προτίμηση τις αμμώδεις ακτές.
Βλαστοί πολλοί, όρθιοι και φύλλα λογχοειδή, επιφυή ακέραια.
Όλο το φυτό είναι καλυμμένο με πυκνό βαμβακόμορφο χνούδι.
Κεφάλια σφαιρικά με ανθίδια σωληνοειδή, κίτρινα.
Ανθίζει το καλοκαίρι.
Ετυμολογία:
Achillea < αφιερωμένο στον μυθικό Αχιλλέα, που υποτίθεται ότο είχε χρησιμοποιήσει φυτά του γένους για να θεραπεύσει πληγές μετά τις μάχες.
maritima < mare = παραθαλάσσιος.
Otanthus < ωτίον (ους ωτός, το αυτί) αυτάκι + άνθος - επειδή  τα δυο εξογκώματα στη βάση της στεφάνης θυμίζουν αυτιά.


Πέμπτη 30 Μαΐου 2013

Convolvulus oleifolius

Γεράνεια 03/05/2013

Ο Κονβόλβουλος ο ελαιόφυλος (Convolvulus oleifolius Desr. 1792) είναι μεσογειακό φυτό. Στην Ελλάδα εξαπλώνεται στην κεντρική, νότια και νησιωτική χώρα.
Φυτό πολυετές με ξυλώδη βλαστό και φύλλα λογχοειδή-γραμμοειδή ασημόχρωμα, παρόμοια μ' αυτά της ελιάς.
Βιότοπος: πετρώδεις τοποθεσίες και φρύγανα, συχνά κοντά στη θάλασσα.
Άνθη ανοιχτορόδινα ή λευκωπά μέχρι 30 εκ. διάμετρο, σε επάκριες ταξιανθίες.
Ανθίζει από τον Μάρτιο.

Ετυμολογία:
Convolvulus > convólvo (λατιν.) διαπλέκω - για τα συχνά άστατα στελέχη των ειδών αυτού του γένους = Κονβόλβουλος
oleifolius > ελαία > olea + folium φύλλο = ελαιόφυλλος.

Τρίτη 28 Μαΐου 2013

Mesembryanthemum nodiflorum

Λεγραινά 21/04/2013

Το μεσημβριάνθεμο το κομβανθές (Mesembryanthemum nodiflorum, L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό. Φύεται σε παραθαλάσσια ενδιαιτήματα, στην Νότια και την νηισωτική Ελλάδα. Ανθίζει από τον Απρίλιο.
Ετυμολογία:
Mesembryanthemum < μεσημβρία + ανθέω (επειδή ανθίζει το μεσημέρι) // < μέσος + έμβρυο + άνθεμον, κατά τον Λινναίο, επειδή η ωοθήκη με το έμβρυο του σπέρματος βρίσκεται στο κέντρο του άνθους.
nodiflorum < nodus (λατιν.) κόμβος, κόμπος, όζος, άρθρωση = κομβανθές, άνθη στους κόμπους - όζους των βλαστών.

Τρίτη 14 Μαΐου 2013

Consolida tenuissima

Ποικίλον όρος 01/05/2012

Η Κονσολίντα η λεπτότατη [Consolida tenuissima (Sibth. & Sm.) Soó 1922] είναι ενδημική της Αττικής, της Εύβοιας και της Σκύρου.
Πόα με λεπτό, διακλαδιζόμενο και τριχωτό βλαστό, με ύψος μέχρι 50 εκατοστά.
Βιότοπος: Βραχώδεις θέσεις, φρυγανότοποι, σε υψόμετρα 250-900 μ.
Άνθη: Ζυγόμορφα, σε χαλαρή ταξιανθία, χρώματος μπλε-μοβ.
Άνθιση: Απρίλιος - Μάιος.
Εξάπλωση στην Αττική: Υμηττός, Ποικίλο, Πάρνηθα, Πεντέλη, Πατέρας.

*** Περιλαμβάνεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (RDB 2009), με τον χαρακτηρισμό «τρωτό» (VU).

Ετυμολογία:
Consolida > consolido (λατιν.) σταθεροποιώ, ενοποιώ > consolida λατινικό όνομα φυτού, του οποίου οι φαρμακευτικές ιδιότητες υποτίθεται ότι θεράπευαν τις πληγές.
tenuissima > tenuis λεπτός > tenuissima = λεπτότατη, λόγω των πολύ λεπτών βλαστών της.