ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΜΠΛΟΚ

Σάββατο 30 Απριλίου 2011

Bellardia viscosa

Σχινιάς 24/04/2011 

Η Bellardia viscosa, (L.) Fisch. & C.A. Mey. 1836, είναι ευρωμεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.

Συνώνυμο:  Parentucella viscosa.
Βιότοπος: υγρά λιβάδια, εποχικά λιμνία, παράκτιες περιοχές, σε υψόμετρα 0-700 (-1300) μ.
Αδενώδης, τριχωτή πόα με βλαστό όρθιο.
Φύλλα και βράκτια πριονωτά, λογχοειδή, αντίθετα.
Άνθη σε επάκριο, επιμήκη στάχυ, κίτρινα, με μεγάλο τρίλοβο κάτω χείλος. Κάλυκας σωληνοειδής με μακρείς λοβούς.
Ανθίζει Απρίλιο - Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Bellardia > γένος αφιερωμενο στο Ιταλό βοτανικό Carlo Antonio Lodovico Bellardi (1741-1826).
viscosus, a, um > > víscum ιξός = ιξώδης.
Parentucellia > γένος αφιερωμένο στον πάπα Νικόλαο V (Tomaso Parentucelli  1398-1455) επειδή ίδρυσε βοτανικό κήπο στο Βατικανό.


Πέμπτη 28 Απριλίου 2011

Anacamptis fragrans


Πεντέλη 28/04/2008

Η Ανακαμπτίς η εύοσμη [Anacamptis fragrans (Pollini) R.M.Bateman 2003] είναι μεσογειακή και ευρωπαϊκή ορχιδέα. Περιγράφτηκε το 1811 από την Βερόνα της Ιταλίας.
Ευδοκιμεί στην κεντρική και νότια Ελλάδα, τα νησιά του Αιγαίου και την Κρήτη, μέχρι τα 1200 μ.
Συνώνυμα: Orchis fragrans, Orchis coriophora subsp. fragrans.
Φυτό λεπτοκαμωμένο, μέχρι 30 εκατοστά ύψος, που συχνά σχηματίζει συστάδες. Φύλλα 4-10 λογχοειδή, στενά, άστικτα. Η συγγενική Anacamptis coriophora έχει πιο σκούρα άνθη με δυσάρεστη οσμή και φύεται κυρίως στην Βόρεια Ελλάδα.
Βιότοπος: αραιά πευκοδάση, φρύγανα και χαμηλή βλάστηση.
Άνθη: εύοσμα, ρόδινα με κόκκινα στίγματα, σε πυκνή ταξιανθία.
Άνθιση: από τα μέσα Απριλίου.
Κοινή στην Αττική.

Ετυμολογία:
Anacamptis > ανά + κάμπτω (από την κάμψη των γυρεομαγματων προς τα πίσω).
fragrans > fragro -are, ευοσμώ = εύοσμη.
.

Η εξάπλωση του είδους από το http://www.elisajeanluc.fr/orchidees_nature/anacamptis/anacamptis_fragrans.htm



Τρίτη 26 Απριλίου 2011

Ajuga chamaepitys subsp. chia

Καπανδρίτι 23/04/2011

Η Ajuga chamaepitys subsp. chia [(Schreb. 1774) Arcang. 1882] είναι ευρωμεσογειακό είδος που επεκτείνεται έως την ΝΔ Ασία. Έχει ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: διάκενα δασών, φρύγανα, χωράφια σε υψόμετρο 0-1300 (1600) μ.
Ετήσιο ή βραχύβιο πολυετές φυτό. Τα στελέχη συνήθως διακλαδίζονται από την βάση. 
Άνθης σε φωτεινό κίτρινο με σκούρα στίγματα.
Άνθιση: Μάρτιος - αρχές Ιουλίου.
Ετυμολογία:
Ajuga < στερητικό πρόθεμα -α + jugum ζυγός ==> για να δείξει πιθανώς την απουσία του άνω χείλους της στεφάνης.
chamaepitys < χαμαί + πίτυς (είδος πεύκου) ==> αναφορά στα φύλλα που μοιάζουν με του πεύκου.
chia < Χίος



Δευτέρα 25 Απριλίου 2011

Lupinus albus


Υμηττός 20/04/201 

Τα λευκά λούπινα (Lupinus albus subsb. albus ) είναι υπολείμματα παλαιών καλλιεργειών και δεν έχουν καθιερωθεί ως αυτοφυές είδος. Τα φυτά της φωτογραφίας από το Μοναστήρι της Καισαριανής στο Υμηττό είναι φυτεμένα.

Ετυμολογία:
Lupinus  > lúpus λύκος ==> πιθανή αναφορά για την τοξικότητα του λούπινων.
albus = λευκός.


Κυριακή 24 Απριλίου 2011

Orchis provincialis Ορχιδέα της Προβηγκίας

Πάρνηθα 24/04/2009 Μακρυχώραφο

 Η Όρχις η προβηγκιανή - της Προβηγκίας (Orchis provincialis Balbis ex Lamarck & DC. 1806) είναι μεσογειακή ορχιδέα με εξάπλωση από την Πορτογαλία μέχρι την Τουρκία. Περιγράφτηκε από την επαρχία Var της Προβηγκίας στην Νότια Γαλλία το 1806.
Μοιάζει πολύ με την Orchis pauciflora αλλά είναι πολύ πιο ανοιχτόχρωμη, με υποκίτρινα άνθη και στικτά φύλλα. Χείλος τρίλοβο με κόκκινα στιγματα, κήφωση στο κέντρο και λοβούς έντονα αναδιπλωμένους προς τα κάτω. Πλήκτρο με ελαφρά διόγκωση στην άκρη. Φύεται σε λιβάδια, μακκία βλάστηση, φωτεινά δάση πλατύφυλλων και κωνοφόρων.
Στην Ελλάδα φύεται σ΄όλη τη χώρα αλλά η κύρια εξάπλωσή της είναι στον ορεινό όγκο της Πίνδου και των προεκτάσεών της. Ανθίζει Απρίλιο - Μάιο.
Ετυμολογία:
Orchis (λατιν. θηλυκού γένους) > Όρχις (αρσενικού γένους), φυτό με δύο κονδύλους σε σχήμα όρχεων που αναφέρει ο Διοσκουρίδης // ο όρχις (< ορχίδιον < αρχίδι).
provincialis > Provence (Προβηγκία), περιοχή της Γαλλίας = προβηγκιανή, της Προβηγκίας.



Σάββατο 23 Απριλίου 2011

Pyrus amygdaliformis γκορτσιά

Πάρνηθα 21/04/2011 Άγιος Μερκούριος

Η γκορτσιά (Πύρος ο αμυγδαλόμορφος - Pyrus amygdaliformis) είναι ένα από τα είδη αγριαχλαδιάς που αυτοφύονται στην Ελλάδα. Το φθινόπωρο ωριμάζουν οι μικροί εδώδιμοι καρποί, τα γκόρσα, που για να φαγωθούν πρέπει να ωριμάσουν πολύ καλά. Είναι ένα από τα φυλλοβόλα δέντρα, που η ανθοφορία σηματοδοτεί την άνοιξη στην Ελλάδα.


Παρασκευή 22 Απριλίου 2011

Cercis siliquastrum κουτσουπιά

Υμηττός 20/04/2011

Η Cercis siliquastrum, L. 1753, είναι μεσογειακό φυτό, με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα, εκτός της Κρήτης.
Λοινό όνομα: κουτσουπιά.
Βιότοπος: μακία βλάστηση, βραχώδεις πλαγιές, δάση, σε υψόμετρα 0-700 (-900) μ.
Πρόκειται για έναν μεγάλο φυλλοβόλο θάμνο ή μικρό δέντρο. Συχνά φυτεύεται ως διακοσμητικό κατά μήκος των δρόμων ή σε αναδασώσεις. Τα ρόδινα μοβ άνθη, που εμφανίζονται απευθείας από τα κλαδιά ακριβώς πριν ή με τα φύλλα, είναι το χρώμα για το Πάσχα στην Ελλάδα. Γι' αυτό και η παράδοση το έχει συνδέση με την προδοσία του Ιούδα, υποστηρίζοντας ότι κρεμάστηκε σε ένα τέτοιο δέντρο,
Τα άνθη, όπως και ο κάλυκας, είναι ρόδινα και εκπτύσσονται σε βότρεις κατευθείαν από τα κλαδιά. Τα λεία, νεφροειδή φύλλα βγαίνουν μετά την άνθιση και όταν εμφανιστούν οι κρεμαστοί καρποί (χέδρωπες) έχουν πάρει μια θαμπή όψη.
Ανθίζει Μάρτιο - Μάιο.

Ετυμολογία:
Cercis  > κερκίς (φυτό που αναφέρται από τον Θεόφραστο).
siliquastrum >  ψευδοχαρουπιά (siliqua).

Πέμπτη 21 Απριλίου 2011

Orchis quadripunctata


Πάρνηθα 03/04/2008

Η Όρχις η τετράστικτη (Orchis quadripunctata Cyrillo ex Tenore, 1811) είναι μεσογειακή ορχιδέα (Αδριατική, Ελλάδα, Μικρά Ασία) με κέντρο της εξάπλωσής της την Ελλάδα, όπου σχηματίζει μεγάλους πληθυσμούς στο δυτικό, κεντρικό και νότιο τμήημα της χώρας και στην Κρήτη. Περιγράφτηκε το 1811 από την Νάπολι της Ιταλίας.
Λεπτό φυτό, με ύψος 10-30 εκατοστά. Φύλλα 3-9 λογχοειδή, συνήθως με μεγάλα μελανά στίγματα.
Βιότοπος: φρυγανότοποι, λιβάδια, πετρώδεις θέσεις, ανοιχτά δάση σε υψόμετρα μέχρι 1.500 μέτρα.
Άνθη: τρίλοβα, φαρδιά, απλωτά, σε σκούρο ροζ με λευκό κέντρο με 4 σκούρες στίγματα. Ταξιανθία με 7-35 άνθη.
Άνθιση: Μάρτιος - Ιούνιος.
Έχει ευρεία εξάπλωση στην Αττική.
Ετυμολογία:
Orchis > Όρχις (αρσενικού γένους), φυτό με δύο κονδύλους σε σχήμα όρχεων που αναφέρει ο Διοσκουρίδης // ο όρχις (<ορχίδιον < αρχίδι).
quadripunctata > quadri- τετράκις + pungo (latin) στίγμα, στιγμή, στίξις = τετράστικτη.


 Υμηττός 22/03/2008

 

Τετάρτη 20 Απριλίου 2011

Globularia alypum

Πάρνηθα 27/03/2011 Μετόχι
 
Η Globularia alypum L. 1753 είναι μεοσγειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα εκτός Κυκλάδων και ΒΔ χώρας.
Βιότοπος: χέρσες πετρώδεις τοποθεσίες, φρύγανα και θαμνότοπους, σε υψόμετρα 0-400 (-900) μ.
Αειθαλής, πυκνά πολύκλαδος θάμνος,
Φυτό αρωματικό με καθαρτικές ιδιότητες
Φύλλα αντιλογχοειδή, ακέραια ή με λίγους αβαθείς λοβούς, κατεσπαρμένα σε όλο το μήκος του βλαστού.
Ανθοφόρα κεφάλια, ημισφαιρικά, με διάμετρο μέχρι 3εκ. και ανθίδια οδοντωτά, κυανοϊώδη.
Ανθίζει από τον Ιανουάριο.

Ετυμολογία:
Globularia > globus σφαίρα > globulus σφαιρίδιο / το σχήμα της Γης ==> αναφορά στο σφαιρικό σχήμα της ταξιανθίας.
alypum > α στερητικό + λύπη (πόνος σωματικός & πόνος ψυχικός, θλίψη) ==> απομακρύνει τον πόνο. 

Τρίτη 19 Απριλίου 2011

Limonium sinuatum

Λαύριο 19/04/2008

Το Limonium sinuatum (L.) Miller 1768, είναι μεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην νότια και νησιωτική Ελλάδα.
Τα άνθη του διατηρούνται για μεγάλο διάστημα, γι΄αυτό και μια από τις κοινές του ονομασίες είναι «αμάραντο». Στην Κέα (Τζιά) των Κυκλάδων το ονομάζουν «προβάτσα» και μαζεύουν τα τρυφερά του φύλλα, που έχουν υπόξινη γεύση και τα μαγειρεύουν φρικασέ.Βιότοπος: αμμώδεις παραλίες, περιστασιακά κατά μήκος δρόμων και σε χαλικώδεις θέσεις, σε υψόμετρα μέχρι 450 μ.
Πολυετές φυτό με λεπτούς, διακλαδισμένους βλαστούς με γραμμοειδή πτερύγια κατά μήκος τους.
Φύλλα πτερυγωτά σε ρόδακα στην βάση.
Τα λευκά άνθη φύονται σε πυκνούς κορύμβους και έχουν εντυπωσιακό κυανοΐώδη πτυχωτό κάλυκα.
Ανθίζει (Μάρτιο) Απρίλιο - Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Limonium > limonium (από Πλίνιο) > λειμώνιον (Διοσκουρίδης).
sinuatum >  sinuo κολπώνω, καμπυλώνω, κυρτώνω =  κολπωτό.


 

Δευτέρα 18 Απριλίου 2011

Lamium amplexicaule

Τουρκοβούνια 04/03/2008 Γαλάτσι (Βέικος)

Το Lamium amplexicaule, L. 1753, είναι παλαιογεωγραφικό είδος με μεγάλη εξάπλωση στην Ευρασία, της Μεσόγειο και σε όλη την Ελλάδα.
Λεπτοκαμωμένο, ετήσιο, χνουδωτό φυτό με βλαστό όρθιο.
Φύλλα νεφροειδή, οδοντωτά. Τα ανώτερα φύλλα είναι περίβλαστα, επικαλυπτόμενα ή ενωμένα, τα κατώτερα με μακρύ μίσχο.
Βιότοπος: αγροί, λιβάδια, ελαιώνες, σε υψόμετρα 0-1100 (-2000) μ.
Άνθη λευκορόδινα με σωλήνα λεπτό, πολύ μακρύτερο από τον κάλυκα.
Ανθίζει την άνοιξη.

Ετυμολογία:
Lamium >  λαιμός - αναφορά στον σωλήνα της στεφάνης // lamium, είδος τσουκνίδας που αναφέρει ο Πλίνιος.
amplexicaule > amplector παρεβάλλω, αγκαλιάζω + caulis ( > καυλός) ==> αναφορά στα φύλλα που περιβάλλουν τον βλαστό = περίβλαστο


Lamium garganicum subsp. striatum

Υμηττός 18/04/2008

Το Lamium garganicum subsp. striatum, (Sm.) Hayek 1929, είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Πολυετές φυτό, με ύψος 10-40 εκ., πολύκλαδο, που μπορεί να πάρει θαμνώδη μορφή.
Φύλλα καρδιοειδή, οδοντωτά με μακρύ μίσχο.
Βιότοπος: βραχώδη ενδιαιτήματα, εποχιακά υγρές θέσεις, σε υψόμετρα 200-1600 (-2400) μ.
Άνθη πολλά με σωλήνα πολύ μακρύτερο από τον κάλυκα, λευκά ή ροζ, με ρόδινες ραβδώσεις και στίγματα.
Ανθίζει από τον Απρίλιο.

Ετυμολογία:
Lamium  <  lamium φυτό που αναφέρει ο Πλίνιος από πιθανή λατινικοποίηση της ελληνικής λέξης «λαιμός» ==> το όνομα αναφέρεται στον σωληνίσκο της στεφάνης..
garganicum < Gargano, ακρωτήριο της Απουλίας στην Νότια Ιταλία = του Γκάργκανο
striatum, a, um < strio αύλακα, ράβδωση, ρίγα = ραβδωτό, ριγωτό.

Ophrys aesculapii

Υμηττός 18/04/2008

Η Οφρύς του Ασκληπιού (Ophrys aesculapii, Renz 1928) είναι ενδημική ορχιδέα της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας, με βορειότερο σημείο την Μαγνησία.
Περιγράφτηκε από την αρχαία Επίδαυρο κοντά στο Ασκληπιείο, γι’ αυτό και της δόθηκε το όνομα του θεού Ασκληπιού.
Βιότοπος: φρυγανότοποι, θαμνώνες, ανοίγματα δασών, ξηρά παραθαλάσσια ενδιαιτήματα, από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τα 1.000 μ.
Άνθος: Μικρό, σχεδόν σφαιρικό, ακέραιο (ενίοτε τρίλοβο), κοκκινωπό ή καφέ. Θυρεός μπλε ή γαλάζιος σε σχήμα Η (ήτα). Πέταλα και σέπαλα πράσινα.
Άνθιση: Μάρτιος - Μάιος.
Έχει μεγάλη εξάπλωση στην Αττική.

Ετυμολογία:
Ophrys > Οφρύς (φρύδι). Δεν είναι ξεκάθαρο σε ποια χαρακτηριστικά του γένους Ophrys αναφέρεται το όνομα ενώ υπάρχει και το ενδεχόμενο γλωσσικής παρερμηνείας.
aesculapii > Aesculapius (λατιν.) > Ασκληπιός.


 Σχινιάς 19/03/2008


 Υμηττός 18/04/2008


Κυριακή 17 Απριλίου 2011

Iris attica


Λαύριο 14/02/2009
Η Ίριδα της Αττικής Iris attica, Boiss. & Heldr. 1859) είναι ενδημική της Ελλάδας και της FYROM. Έχει ευρεία εξάπλωση στην στεριανή Ελλάδα. Στην Βόρεια Βαλκανική και την Ευρώπη αντικαθίσταται από την παρόμοια Iris pumila.
Πολυετές φυτό με φύλλα γλαυκά, λογχοειδή με έντονη καμπυλότητα.
Βιότοπος: πετρώδεις θέσεις από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι την ορεινή ζώνη.
Άνθη: κίτρινα, ιώδη ή μπλε. Σε μερικές περιοχές, όπως στο Λαύριο, συνυπάρχουν και τα τρία χρώματα.
Άνθιση: από τον Φεβρουάριο.
Έχει ευρεία εξάπλωση στην Αττική.

Ετυμολογία:
Iris > > Ίρις, η αγγελιαφόρος των θεών.
attica > Αττική.


Πεντέλη 10/04/2011



Πάρνηθα 17/04/2009
Πεντέλη 22/03/2009

Πεντέλη 22/03/2009

Πάρνηθα 20/03/2010

Σάββατο 16 Απριλίου 2011

Veronica glauca subsp. peloponnesiaca

Υμηττός 12/04/2011

Η Βερόνικα η γλαυκή υποείδος η πελοποννησιακή [Veronica glauca subsp. peloponnesiaca (Boiss. & Orph.) Maire & Petitm. 1908] είναι ελληνικό ενδημικό φυτό, με εξάπλωση στην Δυτική και Κεντρική Ελλάδα, την Πελοπόννησο, τις Κυκλάδες και την Κρήτη.
Μονοετής πόα με ακέραιους ή διακλαδισμένους, αραιά τριχωτούς βλαστούς 5-25 εκ. .
Βιότοπος: λιβάδια, παρυφές αγροτικών δρόμων, αγροί, ελαιώνες, θαμνώνες, πετρώδεις πλαγιές με χαλίκια πάνω από το δασικό όριο, σε υψόμετρα μέχρι 2000 μ.
Άνθη γαλάζια με σκουρότερες νευρώσεις.
Ανθίζει Φεβρουάριο μέχρι Μάιο.

Ετυμολογία:
Veronica > από το όνομα Santa Veronica, επειδή είναι ένα μικρό λουλούδι που εμφανίζεται κοντά στην Μεγάλη Εβδομάδα.
glaucus, -a, -um > γλαυκή, από τα γκριζοπράσινα φύλλα της.
peloponnesiaca = πελοποννησιακή.

Παρασκευή 15 Απριλίου 2011

Allium roseum

Αττικό Άλσος 15/04/2008 Τουρκοβούνια

Το γεώφυτο Άλλιο το ρόδινο (Allium roseum, L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Αυτό το πολύ όμορφο αγρισόσκορδο έχει 2-5 φύλλα αυλακωτά, λεία, ελαφρά οδοντωτά. Σκιάδιο ημισφαιρικό μέχρι 7εκ. με πολλά (μέχρι 30) ροζ άνθη σε κοντούς ποδίσκους. Οι στήμονες κοντύτεροι από τα τέπαλα. Φύεται σε καλλιέργειες, όρια αγρών, ξέφωτα δασών, λιβάδια. Ανθίζει από τον Μάιο.
Ετυμολογία:
Allium > αllium (λατιν. Πλίνιος) > άγλις, -ίθος, η κεφαλή ή σκελίδα σκόρδου (σύμφωνα με τον Ottorino Pianigiani, 1845-1926, Ιταλό δικαστή, πολιτικό και γλωσσολόγο).
roseum > rosa ( > ρόδο), τριαντάφυλο = ροδόχρωμο, ρόδινο, ροζ.



Τετάρτη 13 Απριλίου 2011

Biscutella didyma subsp. apula

Πεντέλη 10/04/2011

Η Biscutella didyma subsp. apula, Nyman 1878, είναι φυτό των Βαλκανίων και της Ιταλίας, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Εϊναι μικρή πόα που ξεχωρίζει από τα δίδυμα δισκοειδή κεράτια, που περιέχουν από ένα σπέρμα το καθένα.
Μονοετές φυτό, όρθιο, τριχωτό, με φύλλα πολύμορφα συγκεντρωμένα στην βάση.
Βιότοπος: βραχώδεις θέσεις, φρύγανα, χέρσα χωράφια,λιβάδια.
Άνθη σε βότρεις με πέταλα κίτρινα.
Ανθίζει από τον Φεβρουάριο.

Ετυμολογία:
Biscutella > bis δις, δυο φορές + scutellum μικρή ασπίδα.
didyma > δίδυμα.
apulus, a, um = της Απουλίας (περιοχή της Ιταλίας).


Τρίτη 12 Απριλίου 2011

Helianthemum hymettium

Λαύριο 12/04/2009

Το Ηλιάνθεμο του Υμηττού (Helianthemum hymettium Boiss. & Heldr. 1854) είναι ελληνικό ενδημικό είδος με εξάπλωση στην Στερέα Ελλάδα, Πελοπόννησο (Ζήρεια, Ταΰγετος) και Κρήτη. Περιγράφτηκε το 1854 από τον Υμηττό.
Πόα με ύψος 5-20 εκατοστα, με λεπτούς έρποντες βλαστούς. Φύλλα έμμισχα, λεία και πράσινα στην πάνω επιφάνεια, λευκά και χνουδωτά στην κάτω επιφάνεια.
Βιότοπος: πετρώδεις θέσεις και αγροοί, σε χαμηλά και μέσα υψόμετρα.
Άνθη: κίτρινα, σε σχετικά πυκνές ταξιανθίες 7-9 λουλουδιών.
Άνθιση: Απρίλιος - Ιούνιος.
Εξάπλωση στην Αττική: Υμηττός, Πάρνηθα, Πεντέλη, Μερέντα, Γεράνεια, Πατέρας, Κιθαιρώνας.

Ετυμολογία:
Helianthemum > ήλιος + άνθεμον - από το κίτρινο χρώμα των ανθέων = Ηλιάνθεμον
hymettium > Αττική.


Δευτέρα 11 Απριλίου 2011

Symphytum bulbosum

Πάρνηθα 11/04/2008 Μακρυχώραφο

Το Symphytum bulbosum (K.F. Schimp. 1825) είναι μεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: υγρές και σκιερές θέσεις, ρέματα σε υψόμετρα 0-1900 μ.
Πολυετές φυτό με λεπτό ρίζωμα και ακανόνιστους κονδύλους. Συμπαγής ταξιανθία με άνθη κρεμ-λευκά.
Άνθιση: τέλη Μαρτίου - μέσα Ιουνίου.

Ετυμολογία:
Symphytum < συν + φυτό ==> φυτό που αναπτύσσεται σε ομάδες.
bulbosum < bulbus (λατιν.) βολβός = βολβώδες.

Σάββατο 9 Απριλίου 2011

Tulipa australis

Υμηττός 09/04/2008

Η Τουλίπα η νότια (Tulipa australis, Link 1799) έχει ευρεία εξάπλωση στην Ανατολική και Νότια Ευρώπη, την Ιβηρική χερσόνησο και την Βόρεια Αφρική. Ευδοκιμεί στην στεριανή Ελλάδα και από τα νησιά στην Θάσο και την Νάξο.
Βιότοπος: λιβάδια και πετρώδεις τοποθεσίες στην ορεινή ζώνη και σε υψόμετρα 500 - 2200 μέτρων.
Άνθη: κίτρινα με ωοειδή τέπαλα.
Άνθιση: Απρίλιος - Ιούνιος, ανάλογα με το υψόμετρο.
Εξάπλωση στην Αττική: Πάρνηθα, Υμηττός, Πεντέλη.
Ετυμολογία:
Tulipa > από τουρκική túlipand, τουρμπάνι.
australis > auster νότιος άνεμος > νότιος.

Παρασκευή 8 Απριλίου 2011

Aubrietia deltoidea

Πάρνηθα 08/04/2008

Η Ωμπριέτα η δελτοειδής [Aubrieta deltoidea (L.) D.C. 1821] είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Φυτό της ορεινής ζώνης, χλοάζoν που δημιουργεί συχνά μικρά μαξιλάρια.
Τα φύλλα είναι σπατουλοειδή-ρομβοειδή, χνουδωτά με αραιή οδόντωση.
Βιότοπος: σχισμές βράχων, χαράδρες.
Άνθη ιώδη ή ρόδινα με κίτρινο φάρυγγα. Τα δύο από τα 4 σέπαλα φέρουν ένα μικρό εξόγκωμα.
Ανθίζει από τα τέλη Μαρτίου.

Ετυμολογία:
Aubrieta > γένος αφιερωμένο στον ζωγράφο Claude Aubriet - Ωμπριέ (1665 - 1742), συνοδό του Tοurnefort στο ταξίδι του στην Ανατολή.
deltoidea > από το ελληνικό γράμμα Δέλτα - αναφορά στο σχήμα των φύλλων = δελτοϊδής.

Πεντέλη 22/03/2009 Pentelikon

Πέμπτη 7 Απριλίου 2011

Valeriana tuberosa

Υμηττός 07/04/2011

Η Βαλεριάνα η κοδυλόριζη (Valeriana tuberosa L. 1753) είναι φυτό της Ευρώπης και της ΝΔ Ασίας. Εξαπλώνεται σε όλη την στεριανή Ελλάδα.
Πολυετές φυτό με δυνατό, όρθιο, κοκκινωπό βλαστό και τα κατώτερα φύλλα ακέραια, ενώ τα ανώτερα είναι πτεροσχιδή με λοβούς επιμήκεις, αυτός της κορυφής μακρύτερος από τους υπόλοιπους.
Βιότοπος: βραχώδεις θέσεις, χωράφια.
Άνθη λευκορόδινα που φύονται σε πυκνό ημισφαιρικό κόρυμβο.
Ανθίζει από τον Απρίλιο.

Ετυμολογία:
Valeriana > αφιερωμένο στον Galerio Valerio (Γαλέριο Βαλέριο), σύζυγο της κόρης του Διοκλητιανού = Βαλεριάνα.
tuberosa > tuber οίδημα, κόνδυλος = γεμάτη κονδύλους, κονδυλόριζη.


Δευτέρα 4 Απριλίου 2011

Campanula drabifolia

Λαύριο 12/04/2009



Η Καμπανούλα η δραπόφυλλη (Campanula drabifolia Sm. 1806) είναι ενδημική της Στερεάς Ελλάδας, Πελοποννήσου και Ιονίου.
Φυτό μικροσκοπικό, με πλατιά και οδοντωτά φύλλα.
Βιότοπος: πετρώδεις θέσεις, σχισμές βράχων, φρύγανα. Προτιμά ασβεστολιθικά εδάφη.
Άνθη: μικρά, ιώδη-μπλε.
Άνθιση: Μάρτιος - Μάιος.
Εξάπλωση: σε όλη την Αττική σε χαμηλά υψόμετρα, μέχρι 300-400 μέτρα.

Ετυμολογία:
Campanula > campana (λατιν.) < campanula υποκοριστικό.
drabifolia > draba δράβη (Διοσκουρίδης) + folium φύλλο = με φύλλα σαν ου φυτού draba δράβη = δραβόφυλλη.
draba > δράβη (φυτό που αναφέρει ο Διοκσουρίδης). Ο De Theis γράφει ότι, σύμφωνα με τον Λινναίο, «δράβη» σημαίνει ξινή, πικάντικη, με αναφορά στη γεύση των φύλλων.


Κυριακή 3 Απριλίου 2011

Matricaria chamomilla χαμομήλι


Χαμομήλι ονομάζουμε μια μικρή μαργαρίτα που ανθίζει χάμω στα έδαφος και έχει άρωμα που μοιάζει με το μήλο. Η ονομασία είναι αρχαία (χαμαί+μήλο) και την ερμηνεία την έχει δώσει ο Γαληνός ήδη από την όψιμη αρχαιότητα. Ο Θεόφραστος ονομάζει το χαμομήλι «Άνθεμον το αφυλλανθές», κατ’ αντίθεση με το «Άνθεμον το φυλλώδες» που είναι οι μαργαρίτες με ψηλούς βλαστούς. Πράγματι, η ανθοφορία του χαμομηλιού είναι τόσο πυκνή ώστε δεν φαίνονται τα φύλλα του και δίνει την εντύπωση ότι δεν έχει φύλλα και είναι «αφυλλανθές».
Το χαμομήλι είναι δημοφιλές και βασικό θεραπευτικό βότανο από τα προϊστορικά χρόνια. Ο Ιπποκράτης, ο Διοσκουρίδης και οι άλλοι αρχαίοι γιατροί το χρησιμοποιούσαν ως άριστο αντισηπτικό και καταπραϋντικό φάρμακο για ένα πλήθος παθήσεων. Το χαμομήλι περιέχει αιθέριο έλαιο, φλαβονοειδή, κουμαρίνες και χολίνη. Το εκχύλισμα του χαμομηλιού και σήμερα έχει σημαντική χρήση για κομπρέσες στα μάτια και πλύσεις του στόματος και των αυτιών. Είναι χαλαρωτικό και ηρεμιστικό. Φαρμακευτικά είναι τα άνθη του χαμομηλιού που έχουν ιδιότητες αντιφλογιστικές, χωνευτικές, σπασμολυτικές, επουλωτικές, αντιφυσητικές, αντιαλλεργικές, λιποδιαλυτικές, καταπραϋντικές, αντιφλεγμονώδεις. Είναι ομοιοπαθητικό φάρμακο. Το χαμομήλι φύεται άφθονο στην Ευρώπη.
Επίσημο βοτανικό όνομα: Matricaria recutita L.1753.
Συνώνυμα: Matricaria chamomilla L. 1753 & Chamomilla recutita (L.) Rauschert 1974
Ετυμολογία:
Matricaria > matrix -icis μήτρα, επειδή θεωρείται εμμηναγωγό > ή από mater μητέρα
recutita > re (επαναληπτικό) + quatio κινώ, κουνώ = ανακινούμενο
chamomilla > χαμαί + μήλον (επειδή έχει άρωμα που μοιάζει με μήλο) = χαμομήλι.

Παρασκευή 1 Απριλίου 2011

Anchusa undulata subsp. hybrida

Λαύριο 12/04/2009

Η άγχουσα η κυματιστή υποείδος η υβιδική [Anchusa undulata subsp. hybrida [(Ten.) Cout. 1813] είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Μονοετές, τριχωτό φυτό, με φύλλα συγκετρωμένα στην βάση, μεγάλα, λογχοειδή, κυματιστά στα χείλη.
Βιότοπος: αγροί, πρανή, άκρες δρόμων.
Άνθη μέχρι 5 στις άκρες των βλαστών, μκρά, χοανοειδή, μπλε ή ρόδινα με οξυκόρυφα πέταλα.
Ανθίζει από τον Μάρτιο.

Ετυμολογία:
Anchusa > άγχουσα (φυτό που αναφέρουν οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς με φαρμακευτικές και καλλωπιστικές ιδιότητες).
undulata > > undula κυμάτιον, κυματάκι > unda κύμα  = κυματιστή (από τα φύλλα της).
hybrida > hibrita & ibrida (λατιν.) υβρίδιο = υβριδική.