Ceratonia siliqua

Γεράνεια 25/05/2013

Η χαρουπιά (Ceratonia siliqua L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό, με κύρια εξάπλωση στην νότια και νησιωτική Ελλάδα.
Βιότοπος: μακία βλάστηση, άκρες ελαιώνων, φρύγανα, ξηρά λιβάδια, σε υψόμετρα 0-500 (-900) μ.
Φύλλα με φυλλάρια ωοειδή, δερματώδη, λεία
Τα άνθη της είναι μικρά και αναπτύσσονται σε μακρείς βότρεις.
Η χαρουπιά είναι ένα πολύ ανθεκτικό δέντρο που κατάγεται από την ανατολική Μεσόγειο. Φτάνει τα 10 μ.Διαδόθηκε στις υπόλοιπες μεσογειακές χώρες από τους αρχαίους Έλληνες, Φοίνικες και Ρωμαίους. Αργότερα την εξάπλωσαν με τις κατακτήσεις τους οι Άραβες σε όλη την περιοχή που την βρίσκουμε και σήμερα. Τότε είναι που διαδόθηκε και η αραβική λέξη «χαρούπι», που εμείς την πήραμε από τους Τούρκους.
Η αρχαία ελληνική λέξη για την χαρουπιά ήταν «κερωνία» που διατηρείται και σήμερα με τη μορφή κερατιά, κερατσιά και ξυλοκερατιά, από τη μορφή των καρπών της που μοιάζουν με κέρατα.
Η χαρουπιά καλλιεργείται από τα πανάρχαια χρόνια για το σκληρό και βαρύ ξύλο της που χρησιμοποιείται στη ξυλογλυπτική και την επιπλοποιία. Οι καρποί της, τα σοκολατόχρωμα χαρούπια ή ξυλοκέρατα, είναι πλούσια σε σάκχαρα, τα οποία αντιστοιχούν στο 50% του βάρους τους. Χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο της σοκολάτας και στην παραγωγή αλκοολούχων ποτών και οινοπνεύματος. Αλεσμένα παράγουν αλεύρι, που χρησιμοποιείται ως κτηνοτροφή. Στην γερμανοϊταλική Κατοχή το χαρουπάλευρο και το χαρουπόμελο έσωσαν χιλιάδες Έλληνες από τη πείνα.
Στην Ελλάδα υπάρχουν χαρουπιές, αυτοφυείς ή καλλιεργημένες, στην Κρήτη, Εύβοια, Σάμο, Κεφαλονιά, Αττική, Κύθηρα, Κυνουρία, κ.α. Το χαρούπι είναι πλούσιο σε πρωτεΐνη, φώσφορο και σίδηρο, ενώ περιέχει ασβέστιο τριπλάσιο από το γάλα. Μια ώριμη χαρουπιά 25 ετών μπορεί να δώσει σχεδόν 1 τόνο χαρούπια.

Ετυμολογία:
Ceratonia  > κέρας κέρατος + τείνω (τεντώνω, κλπ) ==> αναφορά στον καρπό που μοιάζει με ένα τεντωμένο κάρατο = Κερατονία, χαρουπιά. ξυλοκερατιά.
siliqua >  περικάρπιο οσπρίου, χέδρωπας, λουβί ==> αναφορά στα βρώσιμα σπέρματα.