Οι χαμένοι λύκοι της Πάρνηθας

 

φωτογραφία Δαυΐδ Κουτσογιαννόπουλος

Όπως προκύπτει από ιστορικές μαρτυρίες, στην Πάρνηθα ζούσαν πολλά από τα μεγάλα θηλαστικά της χώρας, όπως η καφέ αρκούδα (μέχρι περίπου το 1850), ο λύκος, το αγριογούρουνο και το τσακάλι (μέχρι πριν 50 χρόνια). Σήμερα έχει διαπιστωθεί η παρουσία 42 από τα 116 θηλαστικά που ζουν στην Ελλάδα. Ξεχωρίζει βέβαια το ελάφι  αλλά υπάρχουν επίσης πολλοί λαγοί και αλεπούδες. Σποραδικές εμφανίσεις έχουν ο σκίουρος, το τσακάλι, ο ασβός, η νυφίτσα και το κουνάβι. Από το 1992 ζουν σε ορισμένες θέσεις αγριοκάτσικα και αίγαγροι (κρι-κρι), που δραπέτευσαν από το εκτροφείο θηραμάτων το 1992.

Από όλα τ’ άγρια ζώα που είχε η Πάρνηθα, οι περισσότερες γραπτές αναφορές αφορούν τους λύκους, των οποίων η παρουσία μέχρι και τη δεκαετία του 1950 αποδεικνύεται από πολλές πηγές και από την ειδησεογραφία της εποχής.

Ο βασιλιάς Γεώργιος Α’ οργάνωνε ολόκληρες επιχειρήσεις κατά των λύκων, στις οποίες καλούσε και τους υπασπιστές του. Οι λύκοι ήταν τόσο πολλοί στην Πάρνηθα ώστε οι Σαρακατσάνοι βοσκοί, που πήγαιναν τα κοπάδια τους στα ορεινά λιβάδια του βουνού το καλοκαίρι (το χειμώνα τα είχαν στο Λαύριο) οργάνωναν μεγάλες παγάνες για να τους σκοτώσουν. Χαρακτηριστική είναι η ακόλουθη περιγραφή από μια εκδρομή το 1922 στην έρημη τότε (και σήμερα καμένη) Αγία Τριάδα, την πιο δημοφιλή περιοχή στις κορφές της Πάρνηθας.

«Όλη η έκτασις αντηχεί από τους πυροβολισμούς. Οι σκηνίται των διαφόρων ποιμενικών εκτάσεων του όρους, εξωπλισμένοι, διηρημένοι εις τμήματα, είχαν εκστρατείαν κατά των λύκων. Παγανιάν έκαμαν και εφόνευσαν αρκετούς. Τους συνηντήσαμεν κατά την εξερεύνησίν μας της δυτικής περιοχής κάτωθεν της Καραμπόλας, η οποία περιοχή παρουσιάζει πλείστας ανωμαλίας βουνών, χαραδρών, λακκών, καταδασωμένων. Οι σκηνίται ήσαν υπερήφανοι δια την θήραν των. Μας επέδειξαν τα φονευθέντα αγρίμια με ικανοποίησιν». (22/08/1922)

Στην Πάρνηθα υπήρχαν κι άλλα σαρκοβόρα, όπως ο λύγκας (Lynx lynx) και ο αγριόγατος (Felix sylvestris) που τρέφονταν με μικρότερα ζώα. Ο τελευταίος γνωστός λύγκας της Πάρνηθας σκοτώθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα στο Τατόι, ταριχεύθηκε και το σώμα του βρίσκεται σήμερα στο Ζωολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Lonicera implexa

Πάρνηθα 02/06/2011 Μετόχι

Η Λονίτσερα η περίπλοκη (Lonicera implexa, Aiton 1789)] είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα,εκτός από Βόρεια Πίνδο, Κυκλάδες και Κρήτη.
Κοινό λαϊκό όνομα: αγιόκλημα, αγριοαγιόκλημα.
Αειθαλής θάμνος με βλαστούς πολύκλαδους και φύλλα γλαυκά, λεία, τα ανώτερα ενωμένα, περίβλαστα.
Βιότοπος: θαμνώνες, δάση, βραχώδεις πλαγιές.
Ανθική στεφάνη σωληνοειδής, δίχειλη, λευκή ή ρόδινη, με μακρείς λευκούς στήμονες.
Η κεφαλή με τα άνθη καλύπεται από το τελευταίο ζεύγος φύλλων, που μοιάζει με κύπελλο.
Ανθίζει από τον Μάίο

Ετυμολογία:
Lonicera > γένος αφιερωμένο με τον Γερμανό ιατρό και βοτανικό Adam Lonitzer (Lonicerus, 1528-1586).
implexa > implecτo, εμπλέκω, περιπλέκω = περιπλεγμένη.

Πάρνηθα 02/06/2011 Μετόχι

Αρμυρήθρες Salicornia sp.

Βραυρώνα 04/07/2010

Οι αρμυρήθρες είναι ένα από τα φυτά που δικαιολογεί τη ρήση ότι «εκεί που πεθαίνουν τα γαϊδούρια, παχαίνουν οι Έλληνες». Είναι ένα χόρτο που φυτρώνει σε παραθαλάσσιους υγρότοπους και αλίπεδα. Στους βιότοπους αυτούς, που έχουν υψηλή αλατότητα στα εδάφη τους, ευδοκιμεί μια ειδική ομάδα φυτών που αντέχουν στο αλάτι και λέγονται «αλόφιλα». Oι αρμυρήθρες ανήκουν στα είδη Salicornia και Arthrocnemum και χρειάζονται θερμο και ξηρό κλίμα, όπως είναι το μεσογειακό.

Για να ανταπεξέλθουν στις υψηλές τιμές άλατος στο έδαφος, αποθηκεύουν στις ρίζες τους μέχρι και 17% αλάτι. Φυτρώνουν σε όλα τα αλίπεδα της Ελλάδας, από το νησί της Λήμνου στο Αιγαίο μέχρι τους υγρότοπους του Πάρνωνα στην Πελοπόννησο.

Είναι δημοφιλές καλοκαιρινό χορταρικό στα Μεσόγεια της Αττικής και φυτρώνει σε ποσότητες στον υγρότοπο της Βραβρώνας.

Όπως γράφει ο αρχαίος γιατρός Γαληνός, οι αρχαίοι Έλληνες έκαιγαν τις αρμυρήθρες μετατρέποντας το χλωριούχο νάτριο (δηλαδή το αλάτι που περιέχουν) σε ανθρακικό νάτριο, που το χρησιμοποιούσαν ως σόδα για να φτιάξουν σαπούνι.

Με τα τρυφερά βλαστάρια της αρμυρήθρας γίνεται μια νοστιμότατη βραστή σαλάτα το καλοκαίρι με ελαιόλαδο (εννοείται) και άφθονο λεμόνι. Τα κάνουν επίσης και τουρσί. Οι αρμυρήθρες περιέχουν βιταμίνες C και Ε και είναι πλούσιες σε ιώδιο και μεταλλικά στοιχεία. Εκτός από τις παραθαλάσσιες ταβέρνες των Μεσογείων και άλλων περιοχών, η ιδιαίτερη γεύση τους έχει κερδίσει την υψηλή μαγειρική.

Colchicum atticum

Πεντέλη 30_11_2008

Το Κολχικό της Αττικής (Colchicum atticum Spruner ex Tommas 1840) περιγράφτηκε το 1840. Θεωρήθηκε για πολλές δεκαετίες ενδημικό της Αττικής αλλά τελικά βρέθηκε και σε άλλες θέσεις της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας όπως και στη Νότια Βουλγαρία.
Συνώνυμο: Merendera attica.
Βολβώδες φυτό. Ξεχωρίζει από τα άλλα κολχικά από το γεγονός ότι τα τέπαλά του είναι χωρισμένα σε όλο το μήκος τους.
Βιότοπος: πετρώδεις θέσεις, δασικές τοποθεσίες σε χαμηλά και μέσα υψόμετρα.
Άνθη: λευκά με μοβ απολήξεις.
Άνθιση: φθινοπωρινή.
Εξάπλωση στ ην Αττική: Τουρκοβούνια, Πάρνηθα, Πεντέλη, Υμηττός, Λαυρεωτική, Γεράνεια, Πατέρας.

Ετυμολογία:
Colchicum > Κολχίς (αρχαία όνομα της σημερινής Γεωργίας). Κατά τον Διοσκουρίδη, το κολχικό φύτρωνε άφθονο στην Κολχίδα και την Μεσσηνία.
atticum  -a, -um > Αττική, αττικό..

Πεντέλη 30/11/2008

Πεντέλη 30/11/2008

Τουρκοβούνια 01/12/2007

 Λαυρεωτική 09/12/2007

Colchicum cupanii

Υμηττός 23/10/2009

Το Colchicum cupanii Guss. 1827, είναι μεσογειακό φυτό, με εξάπλωση στην δυτική, νότια και νησιωτική Ελλάδα.
Βιότοπος: βραχώδεις και πετρώδεις θέσεις, ελαιώνες, λιβάδια και θέσεις με terra rossa, διάκενα δασών, ορεινά λιβάδια, σε υψόμετρα 0-700 (1400) μ.
Βολβώδες δηλητηριώδες φυτό. Βολβός 2 εκ. με εξωτερικούς χιτώνες σκούρους καφέ
Φύλλα 3 καλά αναπτυγμένα, επιμήκη, (και γλωσσοειδή), παρόντα κατά την άνθιση.
Περιάνθιο με λεπτό σωλήνα, υπόλευκο. Τέπαλα ρόδινα με σκουρότερες παράλληλες νευρώσεις. Ανθήρες καφέ-μοβ με κίτρινη γύρη
Μερικές συλλογές από την Αττική και την Εύβοια έχουν περιγραφεί ως Colchicum cupanii subsp. glossophyllum (Heldr.) Rouy 1906, με επέκταση σε Πελοπόννησο και νησιά Ιονίου

Ανθίζει τέλη Σεπτεμβρίου - αρχές Δεκεμβρίου.

Ετυμολογία:
Colchicum > > Κολχίς (αρχαία όνομα της σημερινής Γεωργίας). Κατά τον Διοσκουρίδη, το κολχικό φύτρωνε άφθονο στην Κολχίδα και την Μεσσηνία.
cupanii > προς τιμήν του Francesco Cupani (1657-1710), Ιταλού βοτανικού.
glossophyllum > γλώσσα + φύλλο.

Πάρνηθα 05/10/2008 Κατσιμίδι

Κατσιμίδι (Πάρνηθα) 01/11/2007

Crocus laevigatus - Κρόκος ο λείος

Πεντέλη 24/12/2007

Ο Κρόκος ο λείος (Crocus laevigatus, Bory & Chaub. 1832) είναι ενδημικός της νότιας Ελλάδας, με πλατιά εξάπλωση στην Αττική. Πήρε το όνομά του από τους χιτώνες του βολβού του που είναι λείοι. Εδώδιμος με γεύση κάστανου.
Βολβώδες φυτό. Φύλλα 3-4.
Βιότοπος: πετρώδεις θέσεις, θαμνώνες, φρυγανότοποι, διάκενα πευκοδασών σε υψόμετρα από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι 1500 μέτρα.
Άνθη: με χρωματική ποικιλομορφία, λευκά, μοβ-ρόδινα, λιλά, δίχρωμα, με μία έως τρεις ραβδώσεις στα τρία εξωτερικά τέπαλα. Λαιμός κίτρινος.
Στύλος με «στίγματα» κίτρινα ή πορτοκαλί που διαχωρίζονται δενδροειδώς σε πολλά νημάτια. Ανθήρες λευκοί.
Άνθιση: από τον Οκτώβριο.

Ετυμολογία:
Crocus > κρόκος (πιθανώς από την κρόκη, υφάδι).
laevigatus > levigo λειαίνω, γυαλίζω = λείος.

 Πάρνηθα, Αγία Τριάδα 07/11/2007

Πεντέλη 30/11/2008

Πεντέλη 30/11/2008

Πάρνηθα 25/11/2009

Πεντέλη 24/11/2009

Πάρνηθα 06/11/2009

Λαύριο 05/12/2008

Λαύριο 05/12/2008

Υμηττός 21/11/2008

Οι τουλίπες της Πάρνηθας

Tulipa sylvestris subsp. australis
Πάρνηθα κορυφές 29/04/2011

Είτε με τα ποδήλατα είτε πεζοπορώντας στα μονοπάτια, όλο και περισσότεροι ερχόμαστε σε επαφή με τη φύση στα βουνά της Αττικής. Κάποιοι τυχεροί ανακαλύπτουν με έκπληξη τις τουλίπες της Πάρνηθας. Στην Ελλάδα υπάρχουν 11 είδη άγριας τουλίπας και τρία από αυτά ευδοκιμούν στην Πάρνηθα.

Στην κοιλάδα κάτω από το Κατσιμίδι, στο οροπέδιο της Μόλας και σε μερικές ακόμα θέσεις με λιβάδια ανθίζει η κόκκινη Τουλίπα του Χάγκερ (Tulipa hageri). Ποιος είναι ο κύριος Φρειδερίκος Χάγκερ (Friedrich Hager, 1822-1902); Είναι αυτός που πρώτος συνέλεξε το φυτό κοντά στο αρχαίο φρούριο της Δεκέλειας, στο σημερινό Τατόϊ. Ο Γερμανός βοτανολόγος Θεόδωρος Χελδράϊχ (Theodor von Heldreich), που ήρθε στην Ελλάδα το 1843, έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και παρέμεινε στη χώρα μας μέχρι τον θάνατό του το 1902, περιέγραψε επιστημονικά την τουλίπα της Πάρνηθας και της έδωσε τιμητικά το όνομα του Χάγκερ. Η Τουλίπα του Χάγκερ είναι ενδημική των Βαλκανίων και εξαπλώνεται σε Ελλάδα, Βουλγαρία και Τουρκία.

Αυτή η τουλίπα της Πάρνηθας θα παρέμενε γερμανική υπόθεση, αν δεν παρενέβαινε ο διάσημος στην εποχή του Ελβετός βοτανολόγος  Εδμόνδος Μπουασιέ (Edmond Boissier, 1810-1885), ο οποίος αποφάνθηκε ότι πρόκειται για μια χρωματική παραλλαγή της Τουλίπας του Ορφανίδη (Tulipa οrphanidea), που ο ίδιος περιέγραψε και είναι ενδημική της Κεντρικής Ελλάδας και  Πελοποννήσου.

Μια δεύτερη τουλίπα στην Πάρνηθα είναι η κόκκινη «Τουλίπα η κυματόφυλλη», ένα σπάνιο είδος που περιλαμβάνεται στο «Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας» (Red Data Book). Την πρωτοβρήκε ο Χελδράϊχ στην Βοιωτία και της έδωσε το όνομα «βοιωτική» (boeotica) για να επέμβει πάλι ο Μπουασιέ και να της δώσει το όνομα undulatifolia (= με κυματιστά φύλλα). Έχει μεγάλο άνθος και θεωρείται από τις ωραιότερες ελληνικές τουλίπες. Εξαπλώνεται σε Ελλάδα, πρώην Γιουγκοσλαβία και Ανατολία. Φυτρώνει σε σιταροχώραφα στην Κεντρική Ελλάδα, Πελοπόννησο, Χίο και Λέσβο. Στην Πάρνηθα άνθιζε σε λιβάδια της βόρειας πλευράς του βουνού αλλά πλέον είναι εξαιρετικά σπάνια.

Η κίτρινη τουλίπα με το μακρόσυρτο επιστημονικό όνομα «Τουλίπα η δασική υποείδος του νότου» (Tulipa sylvestris subsp. australis) έχει ευρεία εξάπλωση στα Βαλκάνια. Στην Πάρνηθα τη βρίσκουμε σε αρκετές πετρώδεις θέσεις και βραχώδη μέρη. Έχει ύψος μέχρι 45 εκατοστά και 1-2 κίτρινα άνθη.

Οι τουλίπες είναι βολβώδη φυτά. Αν πιστεύετε ότι πατρίδα τους είναι η Ολλανδία, κάνετε λάθος. Οι Ολλανδοί είδαν για πρώτη φορά τουλίπες το 1593, όταν ο πρεσβευτής τους Μπούσμπεκ στην Κωνσταντινούπολη έδωσε μερικούς βολβούς τουλίπας στο συμπατριώτη του βοτανολόγο Κάρολο Κλούσιους. Σύντομα άρχισαν την εντατική καλλιέργεια της τουλίπας και γρήγορα οι αγοραπωλησίες βολβών και ποικιλιών έγιναν χρηματιστηριακό προϊόν. Το 1637 το χρηματιστήριο της τουλίπας κατέρρευσε σε μια μέρα. Γιατί; Διότι ξαφνικά οι Ολλανδοί ανακάλυψαν ότι δεν… υπήρχαν τουλίπες. Οι συναλλαγές γίνονταν σε μελλοντικά συμβόλαια (futures). Χρηματοδοτούσαν τους βολβούς και συναλλάσσονταν με τα δικαιώματα που θα είχαν όταν θα άνθιζαν οι τουλίπες, αγοράζοντας και πουλώντας πιθανές αποδόσεις. Και κάποια χρονιά δεν άνθισαν…

Η Ολλανδία σταδιακά έφερε την καλλιέργεια της τουλίπας σε κανονικά πλαίσια και μετέτρεψε τις τουλίπες σε εξαγώγιμο προϊόν. Σήμερα εμείς στην Ελλάδα, που είναι μία από τις πατρίδες της τουλίπας, κάνουμε εισαγωγή βολβών και λουλουδιών από την Ολλανδία. Δοξάστε μας…

Tulipa οrphanidea 
Κατσιμίδι 21/04/2011 Katsimidi

 Tulipa undulatifolia (συνώνυμο: Τulipa boeotica)

photo (c) Antonis Taglidis Αντώνης Ταγλίδης

Sinapis Nigra ή είμαστε για τις βρούβες

Περισσός 14/02/2008 Τουρκοβούνια

Μετά τις πρώτες βροχές αρχίζουν να βλασταίνουν πολλά εδώδιμα χορταρικά. Ανάμεσά τους είναι και οι βρούβες. Οι βρούβες είναι από τα πιο κοινά και δημοφιλή άγρια χόρτα στην Ελλάδα. Φυτρώνουν παντού και επειδή δεν έχει νόημα να καλλιεργηθούν όπως οι ζοχοί, συλλέγονται και πουλιούνται στις λαϊκές αγορές σαν άγρια χόρτα. Υπάρχουν αρκετά χόρτα που ονομάζουμε «βρούβες» και που ανήκουν στα γένη Sinapis (σινάπι), Sisymbrium (σισύμβριo) και Erysimum (ερύσιμο). Τα συναντάμε με διάφορα ονόματα: βρούβα, αγριόβρουβα, ραπανόβρουβα, λαψανόβρουβα, σκυλόβρουβα, γλυκόβρουβα, μαυρόβρουβα. Στο γένος Sinapis περιλαμβάνονται τρία υποείδη, η Sinapis Alba (άσπρη), η Sinapis Nigra (μαύρη) και Sinapis Arvensis (άγρια). Η διαφορά τους βρίσκεται στο χρώμα των νευρώσεων που έχουν τα φύλλα τους, στο αρχικό στάδιο βλάστησης όταν σχηματίζουν ροζέτα. Συγγενές και πολύ όμοιο με το Sinapis είναι και το γένος Brassica. Το «ερύσιμον» που αναφέρει ο Θεόφραστος το πιθανότερο είναι ότι περιγράφει τη κοινή βρούβα, που φυτρώνει ακόμα και στα μπάζα

Οι βρούβες βγαίνουν σε ηλιόλουστα και ασβεστώδη εδάφη. Δεν έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις σε νερό και τις βρίσκουμε σε χωράφια, ερειπωμένους τοίχους, υποβαθμισμένα και μπαζωμένα εδάφη, σκουπιδότοπους και σαν ζιζάνιο στους σπαρμένους με στάρι αγρούς. Και φυσικά βλασταίνουν μέσα στην Αθήνα, αρκεί να βρουν ελεύθερο έδαφος. Ανθίζουν από τον Μάϊο έως τον Οκτώβριο.Τα άνθη σχηματίζουν βότρυ και αποτελούνται από τέσσερα πέταλα σε σχήμα σταυρού.

Τρώγονται τα φύλλα σε βραστή σαλάτα με ελαιόλαδο και λεμόνι. Πολύ νόστιμα και τρυφερά είναι τα ανθοφόρα βλαστάρια τους που κόβονται μαζί με τα μπουμπούκια νωρίς την άνοιξη. Ονομάζονται πορίχια ή τσιμπιτά ή τσιμπιτή βρούβα, από τον τρόπο που κόβονται, σαν να τσιμπάμε τους πολύ τρυφερούς βλαστούς. Στις γλυκές βρούβες τα «τσιμπιτά» λέγονται και «γλυκοβλάσταρα». Γίνονται βραστά, όπως και τα φύλλα, αλλά σε πολλά χωριά συνηθίζουν να τα βάζουν σε λαδερά φαγητά με κουκιά ή αρακά. Γενικά, οι βρούβες δίνουν μια κάπως βαριά μυρωδιά, παρόμοια με του μπρόκολου. Αποδίδουν μία ελαφρώς καυστική γεύση, πικρή, που παντρεύεται με την γεύση του λαδιού και πηγαίνει άριστα με τα ψάρια.

Όλες οι βρούβες έχουν φαρμακευτικές ιδιότητες και η βρώση τους θεωρείται καθαρτική, αποτοξινωτική, τονωτική με ευεργετικά αποτελέσματα στο κυκλοφοριακό και τη καρδιά. Από την αρχαιότητα οι σπόροι του σιναπιού πιστεύεται ότι έχουν διεγερτικές ικανότητες. Από τους σπόρους του παράγεται η μουστάρδα. Οι σπόροι της μαύρης βρούβας χρησιμοποιούνται για παραγωγή φαρμάκων.

Η λέξη «βρούβα» θεωρείται αντιδάνειο από την λατινική. Βολβός > bulbus (λατινικά) > βούλβα > βρούβα.

Η παροιμιώδης έκφραση «πήγε για βρούβες» ή τον «έστειλα για βρούβες» χρησιμοποιείται για πράξεις ανώφελες, που δεν έχουν κανένα πρακτικό σκοπό ή αποτέλεσμα. Κι αυτό λέγεται, διότι οι βρούβες είναι τόσο κοινές και φυτρώνουν παντού ώστε πραγματικά είναι άσκοπο να βάλει κάποιος στόχο να βρει και να μαζέψει βρούβες.

Colchicum sfikasianum

Υμηττός 08/10/2001 Αγία Παρασκευή

Το Κολχικό του Σφήκα (Colchicum sfikasianum, Kit Tan & Iatrou 1995) είναι ελληνικό ενδημικό με ανώμαλη εξάπλωση σε Ιόνιο (Ζάκυνθος, Κεφαλλονιά, Ιθάκης) Μάνη, Μαλέα, και Υμηττό.
Βολβώδες φυτό, δηλητηριώδες σε όλα του τα μέρη. Τα φύλλα εμφανίζονται μετά την άνθιση. Το όνομα του δόθηκε για να τιμηθεί ο ερευνητής της ελληνικής χλωρίδας Γιώργος Σφήκας, που το ανακάλυψε το 1988 στη Μονεμβασιά.
Βιότοπος: φρυγανότοποι και ανοίγματα πευκοδασών, σε χαμηλά και μεσαία υψόμετρα.
Άνθη: μεγάλα, ρόδινα, με ελαφρά μωσαΐκωση. Ανθήρες κίτρινοι.
Άνθιση: από αργά τον Αύγουστο.
Εξάπλωση στην Αττική: μόνο στον Υμηττό.

Ετυμολογία:
Colchicum > Κολχίς (αρχαία όνομα της σημερινής Γεωργίας). Κατά τον Διοσκουρίδη, το κολχικό φύτρωνε άφθονο στην Κολχίδα και την Μεσσηνία.
sfikasianum > αφιερωμένο στον ερασιτέχνη φυσιοδίφη και ζωγράφο της φύσης Γιώργο Σφήκα.

Erica manipuliflora ρείκι το μελισσοτροφικό

Τουρκοβούνια  13/10/2007 Γαλάτσι (Βέικος)

Η Erica manipuliflora, Salisb. 1802 είναι μεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Κοινή ονομασία: ρείκι.
Το φθινοπωρινό ρείκι είναι μικρός φρυγανώδης θάμνος απλωτός ή όρθιος, πολύκλαδος με ξυλώδη βάση. Φύλλα μικρά, γραμμοειδή χλοοπράσινα σε σπονδύλους. Άνθη πολλά, μικρά, κωδωνοειδή ρόδινα σε μακριές ταξιανθίες.
Σε μια εποχή που η ελληνική φύση μόλις αρχίζει να αναγεννάται και το τοπίο κυριαρχείται ακόμα από τα ξερά χόρτα, τα ρείκια με την εκρηκτική ανθοφορία τους προσφέρουν άφθονη τροφή στις μέλισσες.
Από αυτό το άριστο μελισσοτροφικό φυτό βγαίνει το ρεικόμελο, το οποίο από άλλους θεωρείται πολύ καλό μέλι και από άλλους κατώτερης ποιότητας. Οι δεύτεροι ακολουθούν τον αρχαίο γιατρό και φαρμακοποιό Διοσκουρίδη, ο οποίος θεωρεί ότι οι μέλισσες που τρυγούν τα ρείκια «μέλι εργάζονται ου σπουδαίον».
Χλωριδικά πάντως το ρείκι θεωρείται ότι κυριαρχεί σε υποβαθμισμένα εδάφη, κάτι που βέβαια δείχνει την χρησιμότητά του για περιοχές που έχουν καταστραφεί από πυρκαγιές και  άλλες αιτίες. Επί της ουσίας η θεαματική ανθοφορία των ρεικιών αναγγέλει το τέλος των δυσκολιών από το ελληνικό ξηροθερμικό καλοκαίρι και την μετάβαση στην εποχή της αναγέννησης και της αφθονίας στην ελληνική φύση.
Το σημερινό όνομα του φυτού είναι το ίδιο με το αρχαίο: ερείκη > ερείκιον > ρείκι.
Απαντάται σε θαμνότοπους και φρύγανα, ενώ συχνά καλύπτει μεγάλες επιφάνειες δίνοντας χρώμα στο μονότονο φθινοπωρινό τοπίο.
Ανθίζει από τον Σεπτέμβριο.

Ετυμολογία:
Erica > ερείκη (όνομα φυτού που αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη).
manipuliflora > manipulus σπείρα, ομάδα + flos floris άνθος.