Onosma erecta

Κιθαιρώνας 20/04/2013

Το Όνοσμα το όρθιο (Onosma erecta, Sm. 1806, subsp. erecta) είναι ενδημικό Κεντρικής Ελλάδας, Πελοποννήσου, Κρήτης.
Φυτό με πολλούς όρθιους βλαστούς, εξ ου και το όνομά του «όρθιο». Φύλλα λογχοειδή και τριχωτά. Συχνά σχηματίζει μεγάλες συστάδες.
Βιότοπος: βραχώδεις και πετρώδεις θέσεις, σε πρανή και στις άκρες των δρόμων.
Άνθη: σωληνοειδή, χρώματος κίτρινο-λεμονί, με μήκος μέχρι 4 εκατοστά, σε πυκνούς κατανεύοντες βοστρύχους και καλυμμένα με κοντό χνούδι.
Άνθιση: από τον Απρίλιο σε μέσα υψόμετρα.
Ετυμολογία:
Onosma > Όνος + οσμή. Κατά την επικρατέστερη εκδοχή, επειδή η οσμή του προσελκύει τους όνους (γαϊδούρια)
erectus, -a, -um = όρθιος, -α, -ο.

Consolida tuntasiana

Κιθαιρώνας 12/05/2013

Η Κονσολίντα του Τούντα [Consolida tuntasiana (Halácsy) Soó 1922] είναι ενδημική της Νότιας Ελλάδας, γνωστή από τα όρη Γεράνεια, Κιθαιρώνας, Ελικώνας και Πατέρας της Στερεάς Ελλάδα και τα όρη Αραχναίο και Κουλοχέρα της Πελοποννήσου. Περιγράφτηκε από τα Γεράνεια.
Μικρό, μονοετές είδος, με ύψος 5-15 εκ.
Βλαστός όρθιος, απλός ή με λίγες διακλαδώσεις στην βάση του, αραιά τριχωτός.
Βιότοπος: πετρώδεις και βραχώδεις πλαγιές, διάκενα δασών με έλατα, σάρες και χαλικώδη μέρη.
Άνθη 2 -6 πορφυρά - ιώδη.
Ανθίζει Μάιο μέχρι αρχές Ιουνίου.
Εξάπλωση στην Αττική: Γεράνεια, Κιθαιρώνας, Πατέρας.

*** Περιλαμβάνεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (RDB 2009), με τον χαρακτηρισμό «Κινδυνεύον» (ΕΝ).

Ετυμολογία:
Consolida > consolido (λατιν.) σταθεροποιώ, ενοποιώ > consolida λατινικό όνομα φυτού, του οποίου οι φαρμακευτικές ιδιότητες υποτίθεται ότι θεράπευαν τις πληγές.
tuntasiana > αφιερωμένη στο Έλληνα βοτανικό Βασίλειο Τούντα.

Onobrychis ebenoides

Πάρνηθα 22/05/2011

Η Ονοβρυχίς η εβενοειδής (Onobrychis ebenoides Boiss. & Spruner 1843) είναι ενδημική της Κεντρικής Ελλάδας, Εύβοιας και Πελοποννήσου.
Γκριζοπράσινο τριχωτό πολυετές φυτό, με ύψος 10-50 εκατοστά. Φύλλα με 4-7 ζευγάρια στενών γραμμοειδών φυλλαρίων.
Βιότοπος: βραχώδεις θέσεις. Αναπτύσσεται ιδιαίτερα σε καμένες εκτάσεις.
Άνθη: ρόδινα, που σχηματίζουν πυκνούς ωοειδείς σταχυόμορφους βότρεις.
Άνθιση: Μάρτιος - Μάιος.
Εξάπλωση στην Αττική: Πάρνηθα, Πεντέλη, Κιθαιρώνας, Πάστρα...

Ετυμολογία
Onobrychis > όνος + βρύκω (δαγκώνω) - επειδή το φυτό τρώγεται από τους όνους = Ονοβρυχίς.
ebenoides > >  έβενος + είδος = εβενοειδής, επειδή το φύλλωμά της μοιάζει με του φυτού έβενος (Ebenus).

Ophrys mycenensis

Υμηττός 27/03/2013

Η Οφρύς των Μυκηνών (Ophrys mycenensis S. Hertel & H.E. Paulus 2010) είναι ενδημική ορχιδέα Αττικής, Εύβοιας, Πηλίου, Σποράδων και Πελοποννήσου.
Περιγράφτηκε το 2010 από τον Πάρνωνα.
Βιότοπος: θαμνότοποι, φρυγανότοποι, διάκενα πευκοδασών. λιβάδια.
Άνθη: τρίλοβα, καφετιά, με έντονη τριχοφυΐα, ευδιάκριτο κιτρινωπό θυρεό και ρόδινο περιάνθιο.
Άνθιση: μέσα Φεβρουαρίου μέχρι μέσα Μαΐου.
Εξάπλωση στην Αττική: Αιγάλεω, Δαφνί, Υμηττός, Μερέντα.

Ετυμολογία:
Ophrys > Οφρύς (φρύδι). Δεν είναι ξεκάθαρο σε ποια χαρακτηριστικά του γένους Ophrys αναφέρεται το όνομα ενώ υπάρχει και το ενδεχόμενο γλωσσικής παρερμηνείας.
mycenensis > Μυκήνες.

Reseda lutea

Κακιά Σκάλα 27/02/2016

Η Reseda lutea L. 1753, είναι παλαιογεωγραφικό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: φρύγανα, ελαιώνες, ξηρά λιβάδια, βραχώδεις θέσεις, σε υψόμετρα 0-1100 (-1700) μ.
Φυτό με βλαστό όρθιο.
Φύλλα κυματιστά, πολυσχιδή, με στενούς λοβούς.
Τα μικρά, ωχροκίτρινα άνθη είναι σε πυκνό στάχυ και έχουν 6 πέταλα κροσσωτά και ισάριθμα σέπαλα.
Ανθίζει Μάρτιο - Ιούλιο.

Ετυμολογία:
Reseda > resédo ηρεμώ - όνομα φαρμακευτικού φυτού που αποδίδεται στο Πλίνιο.
lutea = κίτρινη.

Ornithogalum narbonense

Αγία Μαρίνα Γραμματικού 23/04/2011

Το Ornithogalum narbonense L. 1756, είναι μεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: ξηρά λιβάδια, διάκενα δασών, αναβαθμίδες, διαταραγμένα ενδαιτήματα, σε υψόμετρα 0-1200 (1500) μ.
Γεώφυτο  με μεγάλο ωοειδή βολβό.
Φύλλα πολλά, γραμμικά. παρόντα κατά την άνθιση.
Βλαστός όρθιος, μοναχικός. 'ύψους 40-100 εκ.
Ανθοταξία χαλαρή με 30-50 άνθη.
Άνθη γαλακτώδη-λευκά με μια πράσινη λωρίδα στην κάτω επιφάνεια,
Ανθίζει τέλη Μαρτίου - αρχές Ιουνίου.

Ετυμολογία:
Ornithogalum > Όρνις (πτηνό,  όρνιθα, κόττα) + γάλα. Αναφέρεται στην φράση «και του πουλιού το γάλα», λόγω του λευκού χρώματος των τεπάλων του.
narbonensis, e > Narbonne, πόλη της Νότιας Γαλλίας στην περιοχή Languedoc.

Vicia pinetorum

Πάρνηθα 29/05/2011

Ο Βίκος ο πευκοφυής (Vicia pinetorum Boiss. & Spruner 1843) είναι ενδημικός Στερεάς Ελλάδα, Δυτικού Αιγαίου (Εύβοια) και Κυκλάδων (Νάξος).
Πολυετής πόα, με αραιό χνούδι και ύψος 30-60 εκατοστά. Φύλλα ελλειψοειδή - λογχοειδή, σε 10-16 ζεύγη.
Βιότοπος: δενδρώδεις ορεινές περιοχές.
Άνθη: 8-20 κιτρινωπά, που σχηματίζουν βότρεις.
Άνθιση: Απρίλιος - Ιούνιος.
Εξάπλωση στην Αττική: Πάρνηθα.

Ετυμολογία
Vicia > vicia (λατιν. Πλίνιος, Βιργίλιος) κύαμος, κουκί = βίκος.
pinetorum > pinetum πευκοδάσος - Αναφέρεται στο βιότοπο του φυτού = πευκοφυής.

Campanula celsii subsp. parnesia

Πάρνηθα 29/05/2011

Η Καμπανούλα του Κελς υποείδος της Πάρνηθας (Campanula celsii A.DC. 1830 subsp. parnesia Phitos 1965) είναι στενότοπη ενδημική καμπανούλα της Πάρνηθας.
Την περιέγραψε το 1965 ο καθηγητής Βοτανικής Δημήτριος Φοίτος, δίνοντας έμφαση σε μερικά στοιχεία (φύλλα, σπέρματα), που την ξεχωρίζουν από το τυπικό υποείδος Campanula celsii subsp. celsii που συναντάμε στην υπόλοιπη Αττική.
Βιότοπος: ασβεστολιθικές πλαγιές, βραχώδεις θέσεις.
Άνθη: μπλε-μωβ, σε σχήμα καμπάνας.
Άνθιση: Απρίλιος - Ιούλιος, ανάλογα με το υψόμετρο.
Εξάπλωση: Πάρνηθα.

Ετυμολογία:
Campanula > campana (λατιν.) < campanula υποκοριστικό.
celsii > αφιερωμένη στον Jacques Philippe Martin Cels (1740-1806), Γάλλος συγγραφέα και βοτανικό, δημιουργό του περίφημου κήπου «Le Jardin de Cels».
parnesia > Πάρνης (Πάρνηθος).ς.

Ptilostemon chamaepeuce

Πάρνηθα 22/05/2010

Ο Πτιλοστήμων η χαμεπεύκη [Ptilostemon chamaepeuce (L.) Less. 1832] είναι φυτό της Ανατολικής Μεσογείου, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Μικρός χνουδωτός θάμνος με βελοειδή φύλλα, παρόμοια με του πεύκου.
Βιότοπος: Πετρώδεις πλαγιές, σχισμές βράχων, κρημνοί.
Κεφάλια ωοειδή, με φολιδοειδή χνουδωτά βράκτια, οξύληκτα.
Ανθίδια σωληνοειδή, ρόδινα και πιο σπάνια λευκά.
Ανθίζει από τον Απρίλιο.

Ετυμολογία:
Ptilostemon > πτίλον (φτερό πούπουλο) + στήμων = Πτιλοστήμων.
chamaepeuce > χαμαί + πεύκη - επειδή τα φύλλα του μοιάζουν με του πεύκου = χαμαιπεύκη.

Cistus salviifolius

Πεντέλη 10/04/2011

Ο Κίστος ο φασκομηλόφυλλος (Cistus salviifolius L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Είναι θάμνος τριχωτός, με φύλλα μη κολλώδη, αντίθετα από τους άλλους κίστους και παρόμοια μ΄αυτά της φασκομηλιάς.
Φύεται σε φρύγανα και θαμνώνες.
Άνθη λευκά σε μακρείς ποδίσκους, με διάμετρο 5 εκ. και πολλές φορές τόσα πολλλά που σχεδόν σκεπάζουν το φυτό.
Ανθίζει από τον Μάρτιο.

Ετυμολογία:
Cistus > κίστη = κιβώτιο ή μεγάλο καλάθι ποικίλων χρήσεων (Όμηρος) και είδος κιβωτίου στο οποίο τοποθετούσαν τα αναγκαία για γραφή (Αριστοφάνης) - αναφέρεται στο σχήμα του καρπού, ο οποίος ανοίγοντας ξαφνικά, αποβάλλει τα σπέρματα = Κίστος
salvifolius, -a, um > salvia φασκόμηλο + folium φύλλο = με φύλλα σαν του φασκόμηλου, φασκομηλόφυλλος.