Trifolium stellatum

Λαυρεωτική 30/03/2008

Το Τριφύλλι το αστερωτό (Trifolium stellatum, L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Φυτό μονοετές, τριχωτό με φυλλάρια αντικαρδιοειδή και σχεδόν λευκά παράφυλλα με νεύρα και περιθώρια χλοοπράσινα. Ανθοφόρα κεφάλια, σφαιρικά σε μακριούς ποδίσκους και άνθη λευκά με κίτρινη ή ρόδινη χροιά. Κάλυκες τριχωτοί, κόκκινοι στην ωρίμανση με χαρακτηριστικά αστεροειδές σχήμα. Σε αγρούς, πετρώδεις τοποθεσίες, φρύγανα.
Ετυμολογία:
Trifolium > tres (λατιν.) τρις + folium (λατιν.) φύλλο = Τριφύλλι
 stellatus, a, um >  stella (λατιν.), αστέρι. Ονομάστηκε stellatum (αστερωτό) από την μορφή του κάλυλα που έχει σχήμα στυλιζαρισμένου αστεριού

Anthyllis vulneraria subsp. rubriflora

Υμηττός 12/04/2011

Η Ανθυλλίς η τραυματική υποείδος η ερυθρανθής [Anthyllis vulneraria subsp. rubriflora (DC.) Arcang. 1882] είναι μεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Θεωρείται επουλωτικό των τραυμάτων, κάτι που εξηγεί το όνομα vulneraria (τραυματική).
Το ελληνικό όνομα «ανθυλλίς» αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη για ένα υδρόβιο φυτό και από τον Πλίνιο για την Ajuga, Ο Λινναίος (Linnaeus) χρησιμοποίησε αυτό το όνομα συνδυάζοντας το ελληνικό «ανθυλλίς» και το πολύ λεπτό και πυκνό βαμβακώδες τρίχωμα που καλύπτει βλαστούς και κάλυκες (όπως ορισμένα είδη της Ajuga).
Φυτό πολύμορφο με πολλά υποείδη.
Τριχωτή όρθια ή έρπουσα πόα με φύλλα πολύμορφα. Τα κατώτερα έχουν φυλλάρια άνισα με το κεντρικό πολύ μεγαλύτερο, ενώ τα ανώτερα είναι ισομήκη.
Βιότοπος: κοινό σε άκρες δρόμων, δολίνες, ελαιώνες, σε υψόμετρα 0-900 (-2000) μ.
Άνθη λευκοκόκκινα σε κεφάλια περιβαλλόμενα από φυλλοειδή βράκτια και κάλυκες διογκωμένους πολύ τριχωτούς.
Ανθίζει Μάρτιο - Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Anthyllis > υποκοριστικό του «άνθους». Το όνομα αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη για ένα υδρόβιο φυτό και από τον Πλίνιο για την Ajuga.
vulneraria > vúlnus, vúlneris τραύμα πληγή ==> επειδή έχει επουλωτικές ιδιότητες = τραυματική.
rubriflora > ruber ερυθρός, κόκκινος + flos floris άνθος = ερυθρανθής.

Orchis pauciflora

Υμηττός 03/04/2011

 Η Όρχις η ολιγανθής (Orchis pauciflora Tenore, 1812) είναι ορχιδέα της Κεντρική Μεσογείου. Περιγράφτηκε το 1812 από τη Νάπολι της Ιταλίας. Στην Ελλάδα εξπλώνεται στην Δυτική και Στερεά, την Πελοπόννησο, την Κρήτη.
Κοντό αλλά εύρωστο φυτό, με ύψος 10-20 εκατοστά. Φύλλα 4-9 πράσινα, γυαλιστερά, λογχοειδή.
Βιότοπος: ανοιχτά δάση, λιβάδια, φρύγανα, μακία, πετρώδεις θέσεις σε υψόμετρα μέχρι 1.800 μέτρα.
Άνθη: κίτρινα με καστανές κηλίδες στο κέντρο,τρίλοβα, διπλωμένα προς τα πίσω.
Άνθιση: Μάρτιος - Απρίλιος
Ετυμολογία:
Orchis (λατιν. θηλυκού γένους) > Όρχις (αρσενικού γένους), φυτό με δύο κονδύλους σε σχήμα όρχεων που αναφέρει ο Διοσκουρίδης // ο όρχις (< ορχίδιον <
αρχίδι).
pauciflora > paucus, a, um, λίγος, η, ο + flos floris άνθος = ολιγσνθής.

Η εξάπλωση του είδους από το http://www.elisajeanluc.fr/orchidees_nature/orchis/orchis_pauciflora.htm

Ophrys lutea

Υμηττός 03/04/2011

Η εξάπλωση τους είδους από το http://www.elisajeanluc.fr/orchidees_nature/ophrys/ophrys_lutea.htm

Orchis italica

 Υμηττός 03/04/2011

Η Όρχις η ιταλική (Orchis italica, Poiret 1798) είναι μεσογειακή ορχιδέα. Περιγράφτηκε το 1798 από την
Ιταλία. Στην Ελλάδα είναι πολύ συχνή σε Στερεά Ελλάδα, Ιόνιο, Πελοπόννησο, Κρήτη, Ανατολικό Αιγαίο, με σποραδική εμφάνιση στην Βόρεια Ελλάδα και ελάχιστες θέσεις στις Κυκλάδες. Κοινή στην Αττική. 
Οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν «σατυρίσκο» την Orchis italica. Ταύτιζαν την μορφή τους με την έξαλλη μορφή των σάτυρων, όπως την ξέρουμε από τις αγγειογραφίες.
Εύρωστο φυτό, με ύψος 20-50 εκατοστά. Φύλλα 5-10
γυαλιστερά, λογχοειδή, άστικτα ή με μελανές κηλίδες και κυματιστές άκρες.
Βιότοπος: θαμνώνες, φρυγανότοποι, λιβάδια, άκρες δασών σε υψόμετρα μέχρι 1.300 μέτρα.
Άνθη: τρίλοβα, σε σχήμα ανθρωποειδούς, ρόδινα με ανοιχτόχρωμο κέντρο.
Ετυμολογία:
Orchis (λατιν. θηλυκού γένους) > Όρχις (αρσενικού
γένους), φυτό με δύο κονδύλους σε σχήμα όρχεων που αναφέρει ο Διοσκουρίδης // ο όρχις (< ορχίδιον <
αρχίδι).
italica = ιταλική

Η εξάπλωση του είδους από το http://www.elisajeanluc.fr/orchidees_nature/orchis/orchis_italica.htm

Urtica pilulifera τσουκνίδα

Περισσός 08/01/2014 Τουρκοβούνια
Urtica pilulifera = Ουρτίκα η φέρουσα σφαιρίδια (pilula = σφαιρίδιο)

Ophrys ferrum-equinum

Πικέρμι 19-03-2014

Η ορχιδέα Οφρύς «με πέταλο άλόγου» (Ophrys ferrum-equinum, Desfontaines 1807) έχει κέντρο ανάπτυξης το Αιγαίο. Περιγράφτηκε το 1807 από
την Σάμο και την Σμύρνη.
Εύρωστο φυτό, με ύψος έως 40 εκατοστά. Θεωρείται προγονικό είδος και παρουσιάζει μεγάλη ποικιλομορφία ανάλογα με την γεωγραφική περιοχή. Έχουν περιγραφεί αρκετά υποείδη και ποικιλίες.
Βιότοπος: φρύγανα, λιβάδια, ακαλλιέργητα χωράφια, αραιά δάση σε υψόμετρα από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τα 1.100 μέτρα.
Άνθος: ακέραιο, ανοιχτό ή σκούρο καφεκόκκινο με πυκνό κοκκινωπό τρίχωμα στους ώμους. Θυρεός γαλαζωπός με μεταλλικό μπλε περίγραμμα σε σχήμα πέταλου.
Άνθιση: Φεβρουάριος - Μάιος.
Έχει ευρεία εξάπλωση στην Αττική.

Ετυμολογία:
Ophrys > Οφρύς (φρύδι). Δεν είναι ξεκάθαρο σε ποια χαρακτηριστικά του γένους Ophrys αναφέρεται το όνομα ενώ υπάρχει και το ενδεχόμενο γλωσσικής παρερμηνείας.
ferrum-equinum > ferrum σίδερο + equinus άλογο - επειδή ο θυρεός στο χείλος μοιάζει με πέταλο αλόγου.

Η εξάπλωση του είδους από το http://www.elisajeanluc.fr/orchidees_nature/ophrys/ophrys_ferrum-equinum.htm

Onosma frutescens

Υμηττός 01/05/2009

Το Ονόσμα το θαμνώδες (Onosma frutescens Lam. 1792) είναι φυτό της Ανατολικής Μεσογείου. Στην Ελλάδα φύεται στην κέντρική και νότια χώρα και σε νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, συνήθως σε βραχώδεις τοποθεσίες και σε μεσογειακά ενδιαιτήματα. Είναι πολυετές, πολύκλαδό φρύγανο με κοκκινωπούς βλαστούς, πυκνό τρίχωμα και φύλλα λογχοειδή. Άνθη σε βοστρύχους, κίτρινα, κοκκινωπά στο χείλος. Ανθίζει την άνοιξη.
Ετυμολογία:
Onosma > Όνος + οσμή. Επειδή η οσμή του προσελκύει τους όνους (γαϊδούρια) 
frutescens > frutex (λατιν.) θάμνος = θαμνώδες.

 
 

Melilotus indicus

Τουρκοβούνια (Περισσός) 20/03/2008

Ο Melilotus indicus (L.) All. 1785 είναι μεσογειακό (και μάλλον κοσμοπολίτικο) φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: φρύγανα, λιβάδια, αγροί, πρανή, παράκτιες θέσεις σε υψόμετρα 0-900 μ.
Ετήσιο ποώδες φυτό με βλαστό όρθιο ή λοξά όρθιο, ύψους 15-50 εκ.
Φυλλάρια λογχοειδή-προμήκη, πριονωτά. Παράφυλλα σχεδόν λειόφυλλα.
Ταξιανθία πυκνός βότρυς με 10 έως πολλά άνθη. Στεφάνη απαλά κίτρινη.
Καρπός χέδρωπας σχεδόν κυκλικός, ισχυρά δικτυόνευρος, γυμνός, λευκόγκριζος όταν είναι νεαρός.
Ανθίζει την άνοιξη.

Ετυμολογία:
Melilotus > μέλι + lotus (είδος τριφυλλιού με παρόμοιο άνθος).
indicus, a, um > India ή Indie = ινδικός.

Leontice leontopetalum

Οινόη 23/02/2016

Η Λεοντική η λεοντοπέταλη (Leontice leontopetalum L. 1753) είναι πολυετές κονδυλώδες φυτό, ύψους 20-50 εκ. Εξάπλωση: Ελλάδα, Ν. Βουλγαρία, Αν. Μεσόγειος, Β. Ιράν, Αρμενία, Δ. Πακιστάν. Συναντάται σποραδικά σε Πελοπόννησο, Ανατολική Ελλάδα, νησιά του Αιγαίου. Παλαιότερα αποτελούσε κοινό ζιζάνιο αλλά, με τον περιορισμό της αρόσιμης γης, έχει περιοριστεί τόσο πολύ ώστε να θεωρείται σπάνιο. Την αναφέρει το 1895 ο Χελδράιχ «από χωράφια γύρω από την Αθήνα».
Βιότοπος: Θεωρείται ζιζάνιο σιταροχώραφων και αρόσιμης γης, σε βαθιά αργιλώδη εδάφη. Σε χαμηλά υψόμετρα.
Άνθη: Κίτρινα, με 6 πέταλα, σε σύνθετη πυραμιδοειδή ταξιανθία. Καρποί διογκωμένοι.
Άνθιση: Φεβρουάριος μέχρι μέσα Απριλίου.
*** Περιλαμβάνεται στο Βιβλίο Ερυθρώ ν Δεδομένων τω ν Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (RDB 2009), με τον χαρακτηρισμό «τρωτό» (VU).
Ετυμολογία
Leontice > λέων
leontopetalum > λέων + πέταλον (αλόγου). Το λεοντοπέταλον αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη. Το όνομα αναφέρεται στα φύλλα, που μοιάζουν με το αποτύπωμα του πέλματος ενός λιονταριού.