Barlia robertiana

Λαύριο 13/02/2009 Lavrion

Ophrys labiosa

Γραμματικό 01_04_2008 

Η Ophrys labiosa συναντάται κυρίως στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και τα απέναντι μικρασιατικά παράλια. Ξεχωρίζει από το έντονα απλωτό χείλος του, σε σχήμα παραλληλόγραμμου. Είναι ενδιαφέρον ότι το υποείδος αυτό υπάρχει στην ανατολική ακτή της Αττικής, στο ύψος περίπου της Χίου.

Erysimum corinthium

Πατέρας 24_01_2009

Το Ερύσιμο το κορινθιακό [Erysimum corinthium (Boiss) Wettst. 1889] είναι ενδημικό Αττικής, Νότιας και Ανατολικής Πελοποννήσου, Κυθήρων.
Συλλέχθηκε το 1842 από την Ακροκόρινθο και περιγράφτηκε επιστημονικά το 1889.
Χαμηλός θάμνος με όρθιους διακλαδιζόμενους βλαστούς και μακρόστενα μυτερά φύλλα.
Βιότοπος: βράχοι, βραχώδεις τοποθεσίες, παρυφές βράχων με χώμα, κοντά στην θάλασσα.
Άνθη: Κίτρινα, μεγάλα, εύοσμα.
Άνθιση: Φεβρουάριος - Μάρτιος
Εξάπλωση στην Αττική: βόρειες παραθαλάσσιες περιοχές του Πατέρα και των Γερανείων (ακρωτήριο Μελαγκάβι), παραθαλάσσιες θέσεις στο Πόρτο Ράφτη.

Ετυμολογία:
Erysimum > Ερύσιμον, φυτό που αναφέρει ο Θεόφραστος < ερύω (=προστατεύω) --> ερυσίπτολις (=επίθετο της Αθηνάς ως προστάτισσας της πόλης των Αθηνών)
corinthium > Κόρινθος.

Cichorium intybus - κιχώριο το αντίδι (ραδίκι)

Τουρκοβούνια 05/11/2007  Περισσός

Το Κιχώριο το αντίδι - ραδίκι (Cichorium intybus L. 1753) είναι ευρωμεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Είναι ένα πολύ κοινό φυτό με φύλλα σε ρόδακα, πολύμορφα, συνήθως πτεροσχιδή. Ο βλαστός είναι ψηλός, διακλαδισμένος, ελαφρά χνουδωτός με κεφάλια μασχαλιαία.
Τα άνθη είναι κυανά, οδοντωτά στα άκρα.
Ανθίζει από τον Ιούνιο.
Ραδίκια στην Ελλάδα έχουμε πολλά. Τρώμε τα φύλλα τους που έχουν πικρή γεύση, γι’ αυτό και λέγονται πικροράδικα, πικραλίδες, πικροκόλλες, πικρομάρουλα ανάλογα με την περιοχή. Το όνομα «ραδίκι» που χρησιμοποιούμε σήμερα είναι ιταλικό.
Είναι ιδιαίτερα δημοφιλές χόρτο από την αρχαιότητα για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες. Ο Διοσκουρίδης το θεωρούσε ισχυρό διουρητικό και είναι πράγματι. Έχει ιδιότητες τονωτικές, αποτοξινωτικές, ορεκτικές, χωνευτικές, αντιπυρετικές, χολαγωγικές και διουρητικές.
Τρώγεται βραστή σαλάτα με ελαιόλαδο και λεμόνι. Στην Ελλάδα συνηθίζουμε να πίνουμε και το ζωμό του, το «ραδικόζουμο», που είναι ευστόμαχο, θερμαντικό ρόφημα με πολλά πολύτιμα ιχνοστοιχεία και πιστεύουμε ότι καθαρίζει το αίμα.

«σέρις ἀγρία καὶ ἥμερος, ὧν ἡ μὲν ἀγρία πικρὶς ἢ κιχόριον καλεῖται, ἥτις ἐστὶ καὶ πλατυφυλλοτέρα καὶ εὐστομαχωτέρα τῆς κηπευτῆς. καὶ τῆς κηπευτῆς δὲ διττὸν εἶδος· ἡ μὲν γάρ τίς ἐστι θριδακωδεστέρα καὶ πλατύφυλλος ἡ δὲ στενόφυλλος καὶ ἔμπικρος». (Διοσκουρίδης)

Ετυμολογία:
Cichorium > κιχόριον, φυτό που αναφέρουν οι Θεόφραστος και Διοσκουρίδης.
intybus > η λατινική αποδοση των ελληνικών λέξεων ίντυβος ή έντυβον = αντίδι.

Βόλτα στο Πάνειον της Κερατέας

Crocus cartwrightianus 02_11_2008

Το Πάνειον ένα ξεροβούνι πάνω από την Κερατέα. Για την ακρίβεια έχει καταντήσει ξεροβούνι από την υπερβόσκιση, τις πυρκαγιές και τις καταπατήσεις. Μια σημερινή βόλτα έδειξε ότι η φύση στο Πάνειον αντιστέκεται με τους φρυγανότοπους και τα αγριολούλουδα, μερικά από τα οποία είναι ενδημικά της Ελλάδας. Ένα τέτοιο ενδημικό φυτό της Αττικής και των Κυκλάδων είναι ο κρόκος του Καρτράιτ (Crocus cartwrightianus). Ακολουθούν μερικές ακόμα σημερινές εικόνες...

Crocus cartwrightianus 02_11_2008

Colchicum cupanii

Crocus cancellatus ssp mazziaricus - κρόκος ο εσχαρωτός

Ophrys leptomera

Πεντέλη 28-04-2008

Η Οφρύς «με τα λεπτά μέρη» (Ophrys leptomera, P. Delforge 2000) είναι ενδημική ορχιδέα Αττικής, Εύβοιας και Πελοποννήσου. Περιγράφτηκε το 2000 από την Εύβοια.
Βιότοπος: θαμνότοποι, φρυγανότοποι, αραιά πευκοδάση, σε ηλιόλουστα έως ημισκιερά εδάφη.
Άνθη: μεγάλα, με κιτρινοπράσινο χρωματισμό, σε ταξιανθία υψηλή και αραιή.
Άνθιση: Απρίλιος - Μάιος.
Εξάπλωση στην Αττική: Πεντέλη, Υμηττός.

Ετυμολογία:
Ophrys > Οφρύς (φρύδι). Δεν είναι ξεκάθαρο σε ποια χαρακτηριστικά του γένους Ophrys αναφέρεται το όνομα ενώ υπάρχει και το ενδεχόμενο γλωσσικής παρερμηνείας.
leptomera > λεπτός + μέρος = με λεπτά μέρη, από τα λεπτά πέταλα και τους λεπτούς πλαϊνούς λοβούς..

Cirsium vulgare

Πάρνηθα  26/08/2008

Το Cirsium vulgare [(Savi) Ten. 1838] είναι ευρωμεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.

Βιότοπος: άκρες δρόμων, λιβάδια, διάκενα δασών σε υψόμετρα 0-1500 μ.

Διετές ή βραχύβια πολυετές φυτό με ύψος 60-100 εκ. Στέλεχος με αραιό αραχνοειδές τρίχωμα, αγκαθωτό. Ανθίδια ροζ-μοβ.

Άνθιση: τέλη Μαΐου - Σεπτέμβριος.

Ετυμολογία:

Cirsium < κίρσιον και κιρσός (διευρυμένη φλέβα) ==> επειδή υποτίθεται ότι είδη του γένους θεράπευαν την πάθηση των κιρσών.

vulgare (λατιν.) < vúlgus κοινός, ευρέως διαδεδομένος = κοινό.

Cirsium creticum

Δεκέλεια - Τατόι 12/10/2008 Πάρνηθα

Το Cirsium creticum (Lam.) d’Urv. 1822] είναι μεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.

Βιότοπος: υγρές θέσεις σε πηγές, λίμνες, έλη, λιβάδια σε υψόμετρα 0-1200 (-1800) μ.

Πολυετές, λεπτό, όρθιο φυτό ύψους 1-1,5 μ. Βλαστός με καλά αναπτυγμένα ακανθώδη φύλλα. 

Άνθιση: τέλη Απριλίου - Οκτώβριος.

Ετυμολογία:

Cirsium < κίρσιον και κιρσός (διευρυμένη φλέβα) ==> επειδή υποτίθεται ότι είδη του γένους θεράπευαν την πάθηση των κιρσών.

creticum < Creta Κρήτη.

Rubus sanctus βάτος ο ιερός - βατομουριά

Πάρνηθα 12_10_2008 Τατόι

Ο Rubus sanctus Schreb. 1766, είναι  φυτό της  Μεσογείου και της ΝΔ Ασίας, με ευρεία εξάπλωση σς όλη την Ελλάδα.
Κοινό όνομα = βατομουριά.
Βιότοπος: παρυφές δρόμων, ρεματιές, άκρες αγρών, σε υψόμετρα 0-900 (-1300) μ.
Πολυετής αναρριχητικός και διακλαδισμένος θάμνος με μακρείς, λεπτούς βλαστούς, πολύ αγκαθωτούς.
Φύλλα σύνθετα με 3-5 φυλλάρια ωοειδή, οδοντωτά, πιο ανοιχτόχρωμα στην κάτω επιφάνεια.
Άνθη περίπου 2εκ. σε διάμετρο με μακρείς αγκαθωτούς ποδίσκους και αραιή ταξιανθία.
Πέταλα 5, λευκά ή ρόδινα και στήμονες πολλοί.
Οι καρποί του, τα βατόμουρα, είναι βρώσιμοι.
Υποτίθεται ότι πρόκειται για την καιόμενη βάτο της Παλαιάς Διαθήκης, εξού και το όνομα sanctus.
Ανθίζει Μάιο - Ιούλιο και περιστασιακά μέχρι το φθινόπωρο.

Ετυμολογία:
Rubus > rúbeo, κοκκινίζω ==> αναφορά στο χρώμα των ανώριμων καρπών (βατόμουρων).
sanctus, a, um = ιερός.

Narcissus obsoletus

Σούνιο 11/10/2008

Ο Νάρκισσος ο παλαιός [Narcissus obsoletus, (Haw.) Spach 1846] είναι ο πρώτος που ανθίζει το φθινόπωρο. Εξαπλώνεται στα νησιά και την νότια Ελλάδα.
Μικρό βολβώδες φυτό, με μακρύ στρογγυλό βλαστό με ένα άνθος. Τα φύλλα συνήθως απουσιάζουν κατά την άνθηση ή μόλις αναπτύσσονται.
Βιότοπος: λιβάδια, ελαιώνες, παλιά χωράφια, πετρώδεις θέσεις σε χαμηλά και μέσα υψόμετρα.
Άνθη: μικρά, με διάμετρο μέχρι 3 εκατοστά. Πολύ αρωματικά.
Άνθιση από τις αρχές Οκτωβρίου.
Εξάπλωση στην Αττική: Πάρνηθα, Πεντέλη, Λαυρεωτική...

Ετυμολογία:
Narcissus > νάρκισσος, όνομα φυτού από το νεολιθικό υπόστρωμα της ελληνικής γλώσσας. Ο Πλίνιος παρετυμολογεί από την «νάρκη» (λατ. narce) λόγω του μεθυστικού αρώματος των ανθέων. Νάρκισσος: μυθολογικός πανέμορφος νέος που πέθανε στον Ελικώνα της Βοιωτίας μένοντας να θαυμάζει το πρόσωπό του στο νερό μιας πηγής.
obsoletus, -a, -um > obsolesco παλαιούμαι = παλαιός.