Allium cyrilli

Πάρνηθα 18/05/2013

Το αγριόσκορδο Άλλιο του Κύριλλου (Allium cyrilli, Tenore 1827) είναι φυτό της Ιταλίας, Ελλάδας και Τουρκίας. Περιγράφτηκε από την Απουλία της Ιταλίας. Στην Ελλάδα είναι διάσπαρτο κυρίως στα ανατολικά τμήματα της ενδοχώρας και στα μεγάλα νησιά.
Βιότοπος: Καλλιεργημένοι αγροί με σιτηρά, αμπελώνες, ελαιώνες, από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τα 1300 μ.
Πολυετές είδος με υπόγειο ωοειδή βολβό. Φύλλα 2-6, κοντά στην βάση του φυτού, ευρέως γραμμοειδή, γλαυκοπράσινα. Βλαστός ευθυτενής, κυλινδρικός, ύψους 20-100 εκ., εν μέρει υπόγειος.  Ταξιανθία πυκνή.
Ανθίζει Απρίλιο - Ιούνιο.
 
*** Είναι ενδιαφέρον ότι o Χελδράιχ το αναφέρει από το Φάληρο (28 Απριλίου 1893) και από το αττικό Ηράκλειο (22 Απριλίου 1848)
 
Ετυμολογία:
Allium > αllium (λατιν. Πλίνιος) > άγλις, -ίθος, η κεφαλή ή σκελίδα σκόρδου (σύμφωνα με τον Ottorino Pianigiani, 1845-1926, Ιταλό δικαστή, πολιτικό και γλωσσολόγο.
cyrilli > αφιερωμένο στον Cyrillo Domenico Maria Leone Cirillo (1739–1799), Ιταλό γιατρό, εντομολόγο και βοτανικό.

Centaurea laureotica

Λαυρεωτική 28/05/2013

Η Κενταύρια η λαυρεωτική (Centaurea laureotica Heldr. ex Halácsy 1898) είναι ενδημική της Αττικής, της Εύβοιας και με αμφιβολία της Πελοποννήσου.
Ψηλό φυτό με όρθιους έντονα διακλαδισμένους βλαστούς τριχωτούς βλαστούς.
Βιότοπος: πετρώδεις και χαλικώδεις θέσεις, παρυφές δρόμων, διάκενα πευκοδασών.
Άνθη: κίτρινα-κρεμ, ρόδινα.
Άνθιση: μέσα Μαΐου - Ιούνιος.
Εξάπλωση στην Αττική: στην Λαυρεωτική, απ’ όπου και περιγράφτηκε το 1898.

Ετυμολογία:
Centaurea > Centaurus > Κένταυρος (ο Κένταυρος Χείρων ήταν γιατρός και δάσκαλος του Ασκληπιού).
laureotica > Λαυρεωτική.

Verbascum pentelicum

Πεντέλη 28/05/2013

Το Βερμπάσκο το πεντελικό (Verbascum pentelicum Murb. 1933) είναι στενοενδημικό της Πεντέλης.
Η παρουσία του ήταν γνωστή από το 1902 και αναφερόταν ως Verbascum sartotii, μέχρις ότου το περιέγραψε ο Murbech το 1993, με βάση την μορφολογία των ανθήρων. Έχει στενόμακρα γλαυκά χνουδωτό φύλλα και βλαστό που ξεπερνάει το 1 μέτρο.
Βιότοπος: πετρώδεις πυρολιθικές θέσεις.
Άνθιση: από τον Μάιο.
Εξάπλωση: Αριθμεί λίγες θέσεις και χρειάζονται άμεσα μέτρα για την προστασία του.

Ετυμολογία:
Verbascum > > verbascum (latin.) φλόμος > ίσως από barba < barbáscum γενειάδα, από τις τρίχες στα φύλλα και τα άνθη.
pentelicum > Πεντέλη = πεντελικό.

Centaurea spruneri

Λαυρεωτική 28/05/2013

Η Κενταύρια του Σπρούνερ (Centaurea spruneri Boiss. & Heldr. 1846) είναι ενδημική της Ελλάδας και της Νότιας Αλβανία. Εξαπλώνεται στην Ήπειρο, τα Ιόνια Νησιά (Κέρκυρα. Λευκάδα), την Κεντρική Ελλάδα, την
Βόρεια Πελοπόννησο, τις Κυκλάδες (Κέα, Κύθνος, Πάρος) και την Κεντρική Κρήτη.
Βιότοπος: ανοιχτές ξηρές θέσεις, σε χαμηλά και μέσα υψόμετρα.
Άνθη: μεγάλα ανθοφόρα κεφάλια με ανθίδια σε ανοιχτό ή σκούρο ροζ χρώμα. Ο κάλυκας φέρει μεγάλα αγκάθια.
Άνθιση: από τα τέλη Μαΐου.
Στην Αττική έχει συλλεγεί πολύ πρώιμα από το Λεκανοπέδιο Αθηνών (1851) και το Φάληρο (1854). Αναφέρεται και η συλλογή από την Ελευσίνα (Χελδράιχ 1888) του υποείδους Centaurea spruneri subsp. minoa, το οποίο όμως σήμερα δεν είναι αποδεκτό. 
Εξάπλωση στην Αττική: Λαυρεωτική, Μεσόγεια, Γεράνεια, Πατέρας, Κιθαιρώνας, Πάστρα.

Ετυμολογία:
Centaurea > > Centaurus > Κένταυρος (ο Κένταυρος Χείρων ήταν γιατρός και δάσκαλος του Ασκληπιού).
spruneri >  > αφιερωμένη στον Βαυαρό βοτανικού Wilhelm von Spuner (1805-1874).
 

Centaurea achaia

Γεράνεια 03/05/2013

Η Κενταύρια της Αχαΐας (Boiss. & Heldr. 1856) είναι ενδημική της Βόρειας Πελοποννήσου (Μαίναλο, Χελμός, ‘Υδατα Στυγός, φαράγγι Βουραϊκού, περιοχή Καλαβρύτων) και της Δυτικής Αττικής.
Πολυετής πόα, με μεγάλη μορφολογική ποικιλότητα.
Βιότοπος: ξηρές και άγονες θέσεις, σε λοφώδη υψώματα, σε ασβεστολιθικές πλαγιές, δίπλα σε δρόμους και μονοπάτια.
Άνθη: ρόδινα, ιώδη ή λευκά (στα Γεράνεια και τον Πατέρα).
Άνθιση: Μάιος - Αύγουστος.
Εξάπλωση στην Αττική: Γεράνεια, Πατέρας, Μεγαρίδα.
Ετυμολογία:
Centaurea > Centaurus > Κένταυρος (ο Κένταυρος Χείρων ήταν γιατρός και δάσκαλος του Ασκληπιού)
achaia > Αχαΐα.

Onopordum caulescens

Κιθαιρώνας 12/05/2013

Το Ονόπορδον το υπέρβλαστο (Onopordum caulescens d'Urv. 1822) είναι μεσογειακό φυτό. Στην Ελλάδα εξαπλώνεται σε Ανατολικό ΑΙγαίο, Κυκλάδες, Πελοπόννησο και Στερεά Ελλάδα.
Συνώνυμα: Onopordum caulescens subsp. atticum Franco // Onopordum sibthorpianum Boiss. & Heldr.
Κοινή ονομασία: γαϊδουράγκαθο.
Φυτό με ισχυρό βλαστό, πολύ αγκαθωτό.
Βιότοπος: χέρσες τοποθεσίες.
Φύλλα πτερόλοβα, αγκαθωτά.
Ανθίζει από τον Μάιο.

Ετυμολογία:
Onopordum > όνος + πορδή - υποτίθεται ότι προκαλεί εντερικές διαταρχές στα γαϊδουρια που το τρώνε = Ονόπορδον.
caulescens > καυλός βλαστός > caulis βλαστός + esco - επειδή ο βλαστός συνεχίζει να μεγαλώνει και  μετά την ανθοφορία = υπέρβλαστο.

Allium rotundum

Πατέρας 12/05/2013

Το Άλλιο το στρογγυλό (Allium rotundum L. 1762) είναι ευρασιατικό είδος. Στην Ελλάδα φύεται στην Βόρεια Ελλάδα, Ανατολικό Αιγαίο, Κρήτη, Πελοπόννησο και Στερεά Ελλάδα. Φύεται σε καλλιέργειες και μεσογειακά ενδιαιτήματα. Ανθίζει το καλοκαίρι.
Ετυμολογία:
Allium > αllium (λατιν. Πλίνιος) > άγλις, -ίθος, η κεφαλή ή σκελίδα σκόρδου (σύμφωνα με τον Ottorino Pianigiani, 1845-1926, Ιταλό δικαστή, πολιτικό και γλωσσολόγο.
rotundus, a, um > rota (λατιν.) τροχός, ρόδα = στρογγυλός. 

 

Campanula celsii από την Φιλοθέη

Φιλοθέη 18/04/2014

Η Καμπανούλα του Κελς (Campanula celsii A.DC. 1830) είναι ενδημικό φυτό της Αττικής, νησιών Σαρωνικού, Τροιζηνίας, Θεσσαλίας και Κυκλάδων (Σίφνος).
Διετές, πολύκλαδο, χνουδωτό φυτό. Στη βάση του το φυτό σχηματίζει πολλούς διαφορετικούς ρόδακες φύλλων με διακλαδώσεις βλαστών και άφθονη ανθοφορία, που απλώνεται πάνω στους βράχους.
Τα φύλλα της βάσης με ακανόνιστους λοβούς, ενώ τα ανώτερα ωοειδή, οδοντωτά, χωρίς μίσχο.
Όπως οι περισσότερες καμπανούλες είναι τυπικό χασμόφυτο, φύεται δηλαδή σε σχισμές και διάκενα βράχων,
Βιότοπος: Βράχοι, σχισμές βράχων, σε υψόμετρα από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τα 700 μέτρα.
Άνθη: σωληνοειδή κυανά μέχρι 3εκ. μήκος και κάλυκας με μικρά ωτίδια ανάμεσα στους οξύληκτους λοβούς.
Άνθιση: τέλη Απριλίου μέχρι αρχές Ιουλίου, ανάλογα με το υψόμετρο.
Εξάπλωση στην Αττική: Λυκαβηττός, Αιγάλεω, Ποικίλο, Τουρκοβούνια, Υμηττός, Πεντέλη, Γεράνεια, Μεσόγεια, Βουλιαγμένη, Λαυρεωτική...

Ετυμολογία:
Campanula > campana (λατιν.) < campanula υποκοριστικό.
celsii > αφιερωμένη στον Jacques Philippe Martin Cels (1740-1806), Γάλλος συγγραφέα και βοτανικό, δημιουργό του περίφημου κήπου «Le Jardin de Cels».

Neotinea maculata

Πάρνηθα 02/04/2013

Η Νεοτινέα η στικτή [Neotinea maculata (Desf.) Stearn 1975] είναι ευρωπαϊκή ορχιδέα με ευρεία εξάπλωση, φθάνοντας ανατολικά μέχρι την Συροπαλαιστίνη και δυτικά μέχρι την Βρετανία. Περιγράφτηκε αρχικά το 1800 από την Πορτογαλία.
Στην Χώρα μας εξαπλώνεται στην δυτική, κεντρική,
Λεπτό φυτό, με ύψος 10-30 εκατοστά. Φύλλα με σκούρα στίγματα, γαλαζοπράσινα και στην κάτω επιφάνεια ερυθρά.
Βιότοπος: φρύγανα, λιβάδια, θαμνώνες, φωτεινά δάση κωνοφόρων μέχρι τα 2.800 μέτρα.
Άνθη σε επιμήκη ταξιανθία, τρίλοβα, λευκά, ροζ, καφεκόκκινα ή κιτρινοπράσινα.
Άνθιση: Μάρτιος - Μάιος.
Εξάπλωση στην Αττική: Πάρνηθα, Πεντέλη, Υμηττός, Γεράνεια, Πατέρας.

Συνώνυμο: Orchis intacta.

Ετυμολογία:
Neotinea > νέο + Tineo, γένος στις ορχιδέες  αφιερωμένο στον Ιταλό βοτανικό (νέο) Vincenzo Tineo (1791-1856), γιό του (παλαιού) βοτανικού Giuseppe Tineo (1757-1812) ιδρυτή του βοτανικού κήπου του Παλέρμο στην Σικελία.
maculatus, a, um > macula (λατιν.) στίγμα, κηλίδα = στικτή.

 

Orchis anthropophora

Μερέντα 22/04/2011 Μαρκόπουλο Μεσογείων

Η Όρχις η ανθρωποφόρος [Orchis anthropophora (L.) All. 1785] είναι ευρωπαϊκή ορχιδέα με βασική εξάπλωση στην χώρα μας σε Κεντρική Ελλάδα, Πελοπόννησο, Κρήτη κι αρκετά νησιά. Συχνή στην Αττική. Περιγράφτηκε το 1753 από το Παρίσι της Γαλλίας.
Συνώνυμο: Aceras anthropophorum
Λεπτό φυτό, με ύψος 10-40 εκατοστά. Φύλλα 4-8 λογχοειδή, φαρδιά.
Βιότοπος: φρυγανότοποι, λιβάδια, άκρες δασών σε υψόμετρα μέχρι 1.600 μέτρα.
Άνθη: τρίλοβα, σε σχήμα ανθρωποειδούς, κόκκινα, πορτοκαλί ή κίτρινα.
Ετυμολογία:
Orchis (λατιν. θηλυκού γένους) > Όρχις (αρσενικού γένους), φυτό με δύο κονδύλους σε σχήμα όρχεων που αναφέρει ο Διοσκουρίδης // ο όρχις (< ορχίδιον <
αρχίδι).
anthropophorus, a, um > άνθρωπος + φέρω = ανθρωποφόρος, από τα άνθη που έχουν ανθρωποειδή μορφή.

Η εξάπλωση του είδους από το http://www.elisajeanluc.fr/orchidees_nature/orchis/orchis_anthropophora.htm