Μερέντα: Το δάσος πριν καεί

Την ώρα που ανεβαίνει αυτό το ποστ, η πυρκαγιά στην Μερέντα βρίσκεται σε εξέλιξη. Η φωτιά ξεκίνησε από τα «λατομεία Σταύρου», για τα οποία έχει γράψει πολλά αποκαλυπτικά η «Καθημερινή» και έχει προβάλει ο «Σκάϊ». Οι φωτογραφίες που ακολουθούν έγιναν τη φετινή άνοιξη στην κορφή του βουνού.

Η θέα στον Ευβοϊκό από την κορφή

Ένα λιβάδι με ανεμώνες

Ανεμώνες και νεραγκούλες

Ορχιδέα σφηκόμορφη

Ορχιδέα κερασφόρος

Ορχιδέα πεταλοειδής

φριτιλάρια

Ορχιδέα τετράστικτη

Lilium chalcedonicum

Το Λείριο το χαλκηδονικό (Lilium chalcedonicum, L. 1753) εξαπλώνεται από την Νότια και Δυτική Ελλάδα  μέχρι την Νότια Αλβανία. Περιγράφτηκε από το όρος Χαλκηδόνιο της Θεσσαλίας.
Βιότοπος: ορεινά δάση με μεσογειακή βλάστηση και έλατα.
Άνθη: μέχρι 7 μεγάλα άνθη με βαριά μυρωδιά και κόκκινο χρώμα, γι’ αυτό και λέγεται «κόκκινος κρίνος». Μια παλιά λαϊκή του ονομασία είναι «τουρκοπούλα», γιατί έμοιαζε με το τουρμπάνι που φορούσαν στο κεφάλι οι Τούρκοι.
Άνθη: κόκκινα, με βαρύ άρωμα, βγαίνουν από 1 έως 5 στην κορυφή των βλαστών.
Άνθιση: από τον Ιούνιο και μετά.
Εξάπλωση στην Αττική: Πάρνηθα, Πεντέλη, Γεράνεια, Πατέρας, Κιθαιρώνας, Πάστρα.

Ετυμολογία:
Lilium > > lilium (λατιν.) > Λείριο (Ιπποκράτης, Θεόφραστος)
chalcedonicum > Χαλκηδόνιο, όρος της Θεσσαλίας = χαλκηδονικό.

Iris germanica από το Δήλεσι

Δήλεσι 30/04/2008

Η Ίριδα η γερμανική (Iris germanica L. 1753), είναι ευρωασιατικό φυτό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: αυτοφύεται  σε βραχώδεις, περιοχές, κυρίως στην Ήπειρο και την Μακεδονία αλλά και σε βουνά της κεντρικής Ελλάδας. Τοποθετείται ως καλλωπιστικό σε άκρες αμπελιών, ελαιώνων, περιβολιών και αγρών σε πολλές περιοχές της χώρας και κυρίως στα νησιά.
Από την Βόρεια Πελοπόννησο (Χελμός, Ζήρεια) και την Οίτη έχει περιγραφεί η παρόμοια Iris hellenica, Mermygkas, Kit Tan & Yannitsaros 2010, ως ελληνικό ενδημικό σε διάκενα δασών ελάτης.
Γενικά, η Iris germanica θεωρείται από τους βοτανικούς είδος άγνωστης προέλευσης. Πιθανολογείται ότι είναι υβρίδιο ή ιθαγενές του παραμεσογειακού χώρου και της Νότιας Ευρώπης (Γιαννίτσαρος 1991). Σήμερα αυτοφύεται σε μεγάλο μέρος της Ελλάδας, συνήθως σε ελαιώνες και κοντά σε παλιά χωράφια ως εγκλιματισμένος δραπέτης καλλωπιστικής καλλιέργειας.
Είναι πολυετές φυτό με χονδρό, σαρκώδες ρίζωμα και ύψος 1 μέτρο και περισσότερο.
Φύλλα λογχοειδή μέχρι 80 εκ.
Άνθη μεγάλα, 8-10 εκ. Τα όρθια πέταλα έχουν χρώμα μοβ ανοιχτό και τα κυρτά μοβ σκούρο με λευκό προς την βάση τους και σκούρες νευρώσεις. Τα τρία κυρτά πέταλα έχουν στην βάση τους «πώγωνα» με πυκνές κιτρινωπές τρίχες.
Ανθίζει από τον Μάρτιο.

Ετυμολογία:
Iris > Ίρις, η αγγελιαφόρος των θεών.
germanicus, a, um > Germania.

Δήλεσι, 30/04/2008

Aubrieta deltoidea

Πάρνηθα  08/04/2008

Η Ωμπριέτα η δελτοειδής [Aubrieta deltoidea (L.) D.C. 1821] είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Φυτό της ορεινής ζώνης, χλοάζoν που δημιουργεί συχνά μικρά μαξιλάρια.
Τα φύλλα είναι σπατουλοειδή-ρομβοειδή, χνουδωτά με αραιή οδόντωση.
Βιότοπος: σχισμές βράχων, χαράδρες.
Άνθη ιώδη ή ρόδινα με κίτρινο φάρυγγα. Τα δύο από τα 4 σέπαλα φέρουν ένα μικρό εξόγκωμα.
Ανθίζει από τα τέλη Μαρτίου.

Ετυμολογία:
Aubrieta > γένος αφιερωμένο στον ζωγράφο Claude Aubriet - Ωμπριέ (1665 - 1742), συνοδό του Tοurnefort στο ταξίδι του στην Ανατολή.
deltoidea > από το ελληνικό γράμμα Δέλτα - αναφορά στο σχήμα των φύλλων = δελτοϊδής.

Υμηττός 22/03/2008

Fritillaria graeca - Φριτιλάρια η ελληνική

Υμηττός 22/03/2008

Η Φριτιλάρια η ελληνική (Fritillaria graeca, Boiss.& Spuner 1846) εξαπλώνεται στην Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησο, Εϋβοια και Κυκλάδες (Σύρος, Κέα).
Πολυετές βολβώδες φυτό. Βλαστός όρθιος με 5-9 γλαυκά φύλλα. Άνθη συνήθως 1-2, κωδωνωειδή έως κυλινδρκά.
Βιότοπος: πετρώδεις θέσεις, φρύγανα, θαμνώνες, ξέφωτα δασών. Υψόμετρο μέχρι 2000 μέτρα
Άνθη: Τέπαλα καστανά-ιώδη με κεντρική πρασινοκίτρινη λωρίδα, συνήθως ψηφιδωτά. Στο όρος Μερέντα του Μαρκόπουλου Μεσογείων εμφανίζονται άνθη πολύ σκούρα.
Άνθιση: Φεβρουάριος - Απρίλιος.
Εξάπλωση: σε όλα τα βουνά και τους λόφους της Αττικής.

Ετυμολογία:
Fritillaria > fritíllus κύπελλο με το οποίο έριχναν τα ζάρια οι Ρωμαίοι - για το σχήμα του άνθους.
graecus, -a, -um = ελληνική, επειδή περιγράφτηκε στην Ελλάδα, αλλά μετά βρέθηκε και βορειότερα.

Matthiola sinuata

Σούνιο - 14/03/2008

Η Ματθιόλα η κολπωτή [Matthiola sinuata (L.) R. Br. 1812] είναι ευρωμεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Φυτό διετές, όρθιο, με τα φύλλα της βάσης πολλά, πτεροσχιδή, με χείλη στραμμένα προς τα πάνω (κολπωτά, καμπυλωτά), εξ ου και το όνομα. Τα ανώτερα φύλλα γραμμοειδή, κυματοειδή.
Βιότοπος: παραθαλάσσια ενδιατήματα
Άνθη βιολετιά, εύοσμα μέχρι 2,5 εκ. διάμετρο.
Ανθίζει από τον Μάρτιο.

Ετυμολογία:Matthiola > γένος αφιερωμένο στον Pierandrea Mattioli (Matthiolus  † 1577) Ιταλό γιατρό.
sinuata > sinuo κολπώνω, καμπυλώνω, κυρτώνω = κολπωτή.

Σούνιο14/03/2008

Orchis pauciflora

Πάρνηθα 08/04/2008

Η Όρχις η ολιγανθής (Orchis pauciflora Tenore, 1812) είναι ορχιδέα της Κεντρική Μεσογείου. Περιγράφτηκε το 1812 από τη Νάπολι της Ιταλίας. Στην Ελλάδα εξπλώνεται στην Δυτική και Στερεά, την Πελοπόννησο, την Κρήτη.
Κοντό αλλά εύρωστο φυτό, με ύψος 10-20 εκατοστά. Φύλλα 4-9 πράσινα, γυαλιστερά, λογχοειδή.
Βιότοπος: ανοιχτά δάση, λιβάδια, φρύγανα, μακία, πετρώδεις θέσεις σε υψόμετρα μέχρι 1.800 μέτρα.
Άνθη: κίτρινα με καστανές κηλίδες στο κέντρο,τρίλοβα, διπλωμένα προς τα πίσω.
Άνθιση: Μάρτιος - Απρίλιος
Ετυμολογία:
Orchis (λατιν. θηλυκού γένους) > Όρχις (αρσενικού γένους), φυτό με δύο κονδύλους σε σχήμα όρχεων που αναφέρει ο Διοσκουρίδης // ο όρχις (< ορχίδιον <
αρχίδι).
pauciflora > paucus, a, um, λίγος, η, ο + flos floris άνθος = ολιγσνθής..

Η εξάπλωση του είδους από το http://www.elisajeanluc.fr/orchidees_nature/orchis/orchis_pauciflora.htm

Ferula communis - νάρθηκας, άρτηκας

Σούνιο 14/03/2008 Sounion

Ο νάρθηξ (Ferula communis  L. 1753), είναι μεσογειακό φυτό, με εξάπλωση στην κεντρική, νότια και νησιωτική Ελλάδα.
Κοινές ονομασίες: νάρθηκας, άρτηκας
Βιότοπος: αγροί, ακαλλιέργητα χωράφια, άκρες δρόμων, βραχώδεις θέσεις, σε υψόμετρα 0-900 (-1300) μ.
Ο άρτηκας είναι πολυετές φυτό με μεγάλο, χοντρό, ελαφρύ, βλαστό και φύλλα πτεροσχιδή που μοιάζουν μ’ αυτά του μάραθου.
Τα κίτρινα άνθη είναι σε επάκρια, σφαιρικά σκιάδια που φέρουν μέχρι 40 ακτίνες.
Με τους ξεραμένους βλαστούς του άρτηκα έφτιαχναν παλιότερα αυτοσχέδια έπιπλα.
Το σαρκώδες περιεχόμενο των βλαστών καίγεται αργά και γι αυτό οι αρχαίοι τους χρησιμοποιούσαν σαν πυρσούς. Με έναν τέτοιο πυρσό έφερε, σύμφωνα με το μύθο, ο Προμηθέας τη φωτιά στους ανθρώπους.
Ανθίζει Μάρτιο - Μάιο.

Ετυμολογία:
Ferula > ferula ελαφρό ραβδί & νάρθηξ το φυτό.
communis = κοινός

«νάρθηξ· Ῥωμαῖοι φέρουλαμ.»
Διοσκουρίδης.

Ένας άρτηκας έχει φυτρώσει πάνω στον παραλιακό δρόμο του Σουνίου στην παραλία Καλυβίων

Μια συστάδα από άρτηκες στο Πόρτο Ράφτη (15/03/2008)

Μια πλαγιά κατάφυτη με άρτηκες, λίγο μετά την Ανάβυσσο

Άρτηκες κρεμασμένοι πάνω από την θάλασσα στην ακτή μετά την Ανάβυσσο...

Ophrys mycenensis

Δαφνί 08/03/2008

Η Οφρύς των Μυκηνών (Ophrys mycenensis S. Hertel & H.E. Paulus 2010) είναι ενδημική ορχιδέα Αττικής, Εύβοιας, Πηλίου, Σποράδων και Πελοποννήσου.
Περιγράφτηκε το 2010 από τον Πάρνωνα.
Βιότοπος: θαμνότοποι, φρυγανότοποι, διάκενα πευκοδασών. λιβάδια.
Άνθη: τρίλοβα, καφετιά, με έντονη τριχοφυΐα, ευδιάκριτο κιτρινωπό θυρεό και ρόδινο περιάνθιο.
Άνθιση: μέσα Φεβρουαρίου μέχρι μέσα Μαΐου.
Εξάπλωση στην Αττική: Αιγάλεω, Δαφνί, Υμηττός, Μερέντα.

Ετυμολογία:
Ophrys > Οφρύς (φρύδι). Δεν είναι ξεκάθαρο σε ποια χαρακτηριστικά του γένους Ophrys αναφέρεται το όνομα ενώ υπάρχει και το ενδεχόμενο γλωσσικής παρερμηνείας.
mycenensis > Μυκήνες

Αιγάλεω - Aegaleo 08/03/2008

Astragalus monspessulanus

Πάρνηθα (Βαρυμπόμπη)16/03/2008

Ο Αστράγαλος της Μονπελιέ (Astragalus monspessulanus L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: βραχώδεις θέσεις, λιβάδια, θαμνώνες, άκρες δρόμων σε υψόμετρα 0-1200 (-1800) μ.
Πολυετής πόα χωρίς βλαστό και με διακλαδιζόμενη ρίζα.
Φύλλα (3-) 7-20. Φυλλάρια σε 8-18 ζεύγη, σχεδόν κυκλικά έως προμήκη, με αραιές πεπιεσμένες τρίχες στην κάτω επιφάνεια και γυμνά στην πάνω.
Ποδίσκοι ταξιανθίας ίσοι με 1-2 φορές το μήκος των  φύλλων. Ταξιανθία ωοειδής ή προμήκης βότρυς, με 7-30 άνθη. Βράκτια 3-10 χιλ. γραμμοειδή-λογχοειδή. Κάλυκας 9-16 χιλ., οι λοβοί ίσοι με το 1/4 έως 3/4 του σωλήνα του κάλυκα. Στεφάνη πορφυρή ή κόκκινη, σπάνια λευκή, πέτασος 20-30 χιλ, λειόχειλος ή με δύο λοβούς στην κορυφή.
Καρπός χέδρωπας, γραμμοειδής, κυλινδρικός, οξύλυκτος, ελαφρά κυρτός, ελαφρά ρυτιδωμένος με αραιές τρίχες έως σχεδόν λείος.
Ανθίζει Απρίλιο - Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Astragalus > αστράγαλος (φυτό που αναφέρει ο Διοσκουρίδης) > αστήρ + γάλα ==> από το χρώμα και το σχήμα των ανθέων - οι αρχαίοι πίστευαν ότι η βρώση του φυτού αυξάνει το γάλα των κατσικιών.
monspessulanus, a, um > απότο λατινικό όνομα Monspessulanus της γαλλικής πόλης Montpellier (Μονπελιέ) στη Νότια Γαλλία.