Bellardia viscosa

Σχινιάς 24/04/2011 

Η Bellardia viscosa, (L.) Fisch. & C.A. Mey. 1836, είναι ευρωμεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.

Συνώνυμο:  Parentucella viscosa.
Βιότοπος: υγρά λιβάδια, εποχικά λιμνία, παράκτιες περιοχές, σε υψόμετρα 0-700 (-1300) μ.
Αδενώδης, τριχωτή πόα με βλαστό όρθιο.
Φύλλα και βράκτια πριονωτά, λογχοειδή, αντίθετα.
Άνθη σε επάκριο, επιμήκη στάχυ, κίτρινα, με μεγάλο τρίλοβο κάτω χείλος. Κάλυκας σωληνοειδής με μακρείς λοβούς.
Ανθίζει Απρίλιο - Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Bellardia > γένος αφιερωμενο στο Ιταλό βοτανικό Carlo Antonio Lodovico Bellardi (1741-1826).
viscosus, a, um > > víscum ιξός = ιξώδης.
Parentucellia > γένος αφιερωμένο στον πάπα Νικόλαο V (Tomaso Parentucelli  1398-1455) επειδή ίδρυσε βοτανικό κήπο στο Βατικανό.

Anacamptis fragrans

Πεντέλη 28/04/2008

Η Ανακαμπτίς η εύοσμη [Anacamptis fragrans (Pollini) R.M.Bateman 2003] είναι μεσογειακή και ευρωπαϊκή ορχιδέα. Περιγράφτηκε το 1811 από την Βερόνα της Ιταλίας.
Ευδοκιμεί στην κεντρική και νότια Ελλάδα, τα νησιά του Αιγαίου και την Κρήτη, μέχρι τα 1200 μ.
Συνώνυμα: Orchis fragrans, Orchis coriophora subsp. fragrans.
Φυτό λεπτοκαμωμένο, μέχρι 30 εκατοστά ύψος, που συχνά σχηματίζει συστάδες. Φύλλα 4-10 λογχοειδή, στενά, άστικτα. Η συγγενική Anacamptis coriophora έχει πιο σκούρα άνθη με δυσάρεστη οσμή και φύεται κυρίως στην Βόρεια Ελλάδα.
Βιότοπος: αραιά πευκοδάση, φρύγανα και χαμηλή βλάστηση.
Άνθη: εύοσμα, ρόδινα με κόκκινα στίγματα, σε πυκνή ταξιανθία.
Άνθιση: από τα μέσα Απριλίου.
Κοινή στην Αττική.

Ετυμολογία:
Anacamptis > ανά + κάμπτω (από την κάμψη των γυρεομαγματων προς τα πίσω).
fragrans > fragro -are, ευοσμώ = εύοσμη..

Η εξάπλωση του είδους από το http://www.elisajeanluc.fr/orchidees_nature/anacamptis/anacamptis_fragrans.htm

Ajuga chamaepitys subsp. chia

Καπανδρίτι 23/04/2011

Η Ajuga chamaepitys subsp. chia [(Schreb. 1774) Arcang. 1882] είναι ευρωμεσογειακό είδος που επεκτείνεται έως την ΝΔ Ασία. Έχει ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.

Βιότοπος: διάκενα δασών, φρύγανα, χωράφια σε υψόμετρο 0-1300 (1600) μ.

Ετήσιο ή βραχύβιο πολυετές φυτό. Τα στελέχη συνήθως διακλαδίζονται από την βάση. 

Άνθης σε φωτεινό κίτρινο με σκούρα στίγματα.

Άνθιση: Μάρτιος - αρχές Ιουλίου.

Ετυμολογία:

Ajuga < στερητικό πρόθεμα -α + jugum ζυγός ==> για να δείξει πιθανώς την απουσία του άνω χείλους της στεφάνης.

chamaepitys < χαμαί + πίτυς (είδος πεύκου) ==> αναφορά στα φύλλα που μοιάζουν με του πεύκου.

chia < Χίος

Lupinus albus

Υμηττός 20/04/201 

Τα λευκά λούπινα (Lupinus albus subsb. albus ) είναι υπολείμματα παλαιών καλλιεργειών και δεν έχουν καθιερωθεί ως αυτοφυές είδος. Τα φυτά της φωτογραφίας από το Μοναστήρι της Καισαριανής στο Υμηττό είναι φυτεμένα.

Ετυμολογία:
Lupinus  > lúpus λύκος ==> πιθανή αναφορά για την τοξικότητα του λούπινων.
albus = λευκός.

Orchis provincialis Ορχιδέα της Προβηγκίας

Πάρνηθα 24/04/2009 Μακρυχώραφο

 Η Όρχις η προβηγκιανή - της Προβηγκίας (Orchis provincialis Balbis ex Lamarck & DC. 1806) είναι μεσογειακή ορχιδέα με εξάπλωση από την Πορτογαλία μέχρι την Τουρκία. Περιγράφτηκε από την επαρχία Var της Προβηγκίας στην Νότια Γαλλία το 1806.
Μοιάζει πολύ με την Orchis pauciflora αλλά είναι πολύ πιο ανοιχτόχρωμη, με υποκίτρινα άνθη και στικτά φύλλα. Χείλος τρίλοβο με κόκκινα στιγματα, κήφωση στο κέντρο και λοβούς έντονα αναδιπλωμένους προς τα κάτω. Πλήκτρο με ελαφρά διόγκωση στην άκρη. Φύεται σε λιβάδια, μακκία βλάστηση, φωτεινά δάση πλατύφυλλων και κωνοφόρων.
Στην Ελλάδα φύεται σ΄όλη τη χώρα αλλά η κύρια εξάπλωσή της είναι στον ορεινό όγκο της Πίνδου και των προεκτάσεών της. Ανθίζει Απρίλιο - Μάιο.
Ετυμολογία:
Orchis (λατιν. θηλυκού γένους) > Όρχις (αρσενικού γένους), φυτό με δύο κονδύλους σε σχήμα όρχεων που αναφέρει ο Διοσκουρίδης // ο όρχις (< ορχίδιον < αρχίδι).
provincialis > Provence (Προβηγκία), περιοχή της Γαλλίας = προβηγκιανή, της Προβηγκίας.

Pyrus amygdaliformis γκορτσιά

Πάρνηθα 21/04/2011 Άγιος Μερκούριος

Η γκορτσιά (Πύρος ο αμυγδαλόμορφος - Pyrus amygdaliformis) είναι ένα από τα είδη αγριαχλαδιάς που αυτοφύονται στην Ελλάδα. Το φθινόπωρο ωριμάζουν οι μικροί εδώδιμοι καρποί, τα γκόρσα, που για να φαγωθούν πρέπει να ωριμάσουν πολύ καλά. Είναι ένα από τα φυλλοβόλα δέντρα, που η ανθοφορία σηματοδοτεί την άνοιξη στην Ελλάδα.

Cercis siliquastrum κουτσουπιά

Υμηττός 20/04/2011

Η Cercis siliquastrum, L. 1753, είναι μεσογειακό φυτό, με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα, εκτός της Κρήτης.
Λοινό όνομα: κουτσουπιά.
Βιότοπος: μακία βλάστηση, βραχώδεις πλαγιές, δάση, σε υψόμετρα 0-700 (-900) μ.
Πρόκειται για έναν μεγάλο φυλλοβόλο θάμνο ή μικρό δέντρο. Συχνά φυτεύεται ως διακοσμητικό κατά μήκος των δρόμων ή σε αναδασώσεις. Τα ρόδινα μοβ άνθη, που εμφανίζονται απευθείας από τα κλαδιά ακριβώς πριν ή με τα φύλλα, είναι το χρώμα για το Πάσχα στην Ελλάδα. Γι' αυτό και η παράδοση το έχει συνδέση με την προδοσία του Ιούδα, υποστηρίζοντας ότι κρεμάστηκε σε ένα τέτοιο δέντρο,
Τα άνθη, όπως και ο κάλυκας, είναι ρόδινα και εκπτύσσονται σε βότρεις κατευθείαν από τα κλαδιά. Τα λεία, νεφροειδή φύλλα βγαίνουν μετά την άνθιση και όταν εμφανιστούν οι κρεμαστοί καρποί (χέδρωπες) έχουν πάρει μια θαμπή όψη.
Ανθίζει Μάρτιο - Μάιο.

Ετυμολογία:
Cercis  > κερκίς (φυτό που αναφέρται από τον Θεόφραστο).
siliquastrum >  ψευδοχαρουπιά (siliqua).

Orchis quadripunctata

Πάρνηθα 03/04/2008

Η Όρχις η τετράστικτη (Orchis quadripunctata Cyrillo ex Tenore, 1811) είναι μεσογειακή ορχιδέα (Αδριατική, Ελλάδα, Μικρά Ασία) με κέντρο της εξάπλωσής της την Ελλάδα, όπου σχηματίζει μεγάλους πληθυσμούς στο δυτικό, κεντρικό και νότιο τμήημα της χώρας και στην Κρήτη. Περιγράφτηκε το 1811 από την Νάπολι της Ιταλίας.
Λεπτό φυτό, με ύψος 10-30 εκατοστά. Φύλλα 3-9 λογχοειδή, συνήθως με μεγάλα μελανά στίγματα.
Βιότοπος: φρυγανότοποι, λιβάδια, πετρώδεις θέσεις, ανοιχτά δάση σε υψόμετρα μέχρι 1.500 μέτρα.
Άνθη: τρίλοβα, φαρδιά, απλωτά, σε σκούρο ροζ με λευκό κέντρο με 4 σκούρες στίγματα. Ταξιανθία με 7-35 άνθη.
Άνθιση: Μάρτιος - Ιούνιος.
Έχει ευρεία εξάπλωση στην Αττική.
Ετυμολογία:
Orchis > Όρχις (αρσενικού γένους), φυτό με δύο κονδύλους σε σχήμα όρχεων που αναφέρει ο Διοσκουρίδης // ο όρχις (<ορχίδιον < αρχίδι).
quadripunctata > quadri- τετράκις + pungo (latin) στίγμα, στιγμή, στίξις = τετράστικτη.

 Υμηττός 22/03/2008

 

Globularia alypum

Πάρνηθα 27/03/2011 Μετόχι

 

Η Globularia alypum L. 1753 είναι μεοσγειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα εκτός Κυκλάδων και ΒΔ χώρας.
Βιότοπος: χέρσες πετρώδεις τοποθεσίες, φρύγανα και θαμνότοπους, σε υψόμετρα 0-400 (-900) μ.
Αειθαλής, πυκνά πολύκλαδος θάμνος,
Φυτό αρωματικό με καθαρτικές ιδιότητες
Φύλλα αντιλογχοειδή, ακέραια ή με λίγους αβαθείς λοβούς, κατεσπαρμένα σε όλο το μήκος του βλαστού.
Ανθοφόρα κεφάλια, ημισφαιρικά, με διάμετρο μέχρι 3εκ. και ανθίδια οδοντωτά, κυανοϊώδη.
Ανθίζει από τον Ιανουάριο.

Ετυμολογία:
Globularia > globus σφαίρα > globulus σφαιρίδιο / το σχήμα της Γης ==> αναφορά στο σφαιρικό σχήμα της ταξιανθίας.
alypum > α στερητικό + λύπη (πόνος σωματικός & πόνος ψυχικός, θλίψη) ==> απομακρύνει τον πόνο. 

Limonium sinuatum

Λαύριο 19/04/2008

Το Limonium sinuatum (L.) Miller 1768, είναι μεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην νότια και νησιωτική Ελλάδα.
Τα άνθη του διατηρούνται για μεγάλο διάστημα, γι΄αυτό και μια από τις κοινές του ονομασίες είναι «αμάραντο». Στην Κέα (Τζιά) των Κυκλάδων το ονομάζουν «προβάτσα» και μαζεύουν τα τρυφερά του φύλλα, που έχουν υπόξινη γεύση και τα μαγειρεύουν φρικασέ.Βιότοπος: αμμώδεις παραλίες, περιστασιακά κατά μήκος δρόμων και σε χαλικώδεις θέσεις, σε υψόμετρα μέχρι 450 μ.
Πολυετές φυτό με λεπτούς, διακλαδισμένους βλαστούς με γραμμοειδή πτερύγια κατά μήκος τους.
Φύλλα πτερυγωτά σε ρόδακα στην βάση.
Τα λευκά άνθη φύονται σε πυκνούς κορύμβους και έχουν εντυπωσιακό κυανοΐώδη πτυχωτό κάλυκα.
Ανθίζει (Μάρτιο) Απρίλιο - Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Limonium > limonium (από Πλίνιο) > λειμώνιον (Διοσκουρίδης).
sinuatum >  sinuo κολπώνω, καμπυλώνω, κυρτώνω =  κολπωτό.