Είχα αρκετό καιρό να ανέβω στην Πάρνηθα και ενθουσιάστηκα για πολλούς λόγους. Ανεβαίνοντας την πλαγιά με τις στροφές είδα πολλά θυμάρια να είναι ολάνθιστα. Στην κορυφή το ελατόδασος έδειχνε να έχει ανακάμψει από την ταλαιπωρία των προηγούμενων ξηρών χρόνων και υπήρχαν πολλά νεαρά ελατάκια. Στα πλαϊνά του περιφερειακού παρατήρησα τα σπάρτα να είναι ανθισμένα, κάτι που σήμαινε ότι η Πάρνηθα στα ψηλά βρισκόταν στα μέσα της άνοιξης. Το ίδιο έδειχναν και τα αγκάθια που ηταν χλωρά ενώ στα χαμηλά υπήρχαν μόνο τα ξερά κεφάλια τους. Άνοιξη στην κορφή της Πάρνηθας, καύσωνας κάτω στην Αθήνα...
Την επόμενη μέρα, Τετάρτη 27/06/07, έβαλα για πρώτη φορά το ερ κοντίσιον, γιατί πλέον τα πάντα είχαν ανάψει μέσα στο σπίτι, οπότε αναγκαστικά κλείστηκα μέσα. Ανέβασα λοιπόν το βράδυ της Τετάρτης ένα κομμάτι για τον καύσωνα στην Αθήνα και τελείωνα το κείμενο επισημαίνοντας τα εξής:
«Αυτός ο καύσωνας πέρασε. Θα ακολουθήσουν όμως φέτος κι άλλες ζέστες, που θα φαίνονται μεγαλύτερες από τις συνθήκες τις αστικής ζωής. Και φυσικά θα ακολουθήσουν οι πυρκαγιές. Αλλά γι' αυτές έχουμε μπροστά μας ένα ολόκληρο καλοκαίρι να τα ξαναπούμε...»
Δεν έχει ξαναγίνει ποτέ
Ε δεν περίμενα, βρε παιδιά, ότι «θα τα ξαναλέγαμε» σε λίγες ώρες. Και για ποιο θέμα, ε; Για το κάψιμο της κορφής της Πάρνηθας..! Ποτέ δεν έχει ξαναγίνει κάτι τέτοιο στην ιστορία. Ποτέ, απ΄όσο ξέρουμε, δεν έχει καεί η κορυφή της Πάρνηθας με το ελατοδάσος. Ποτέ..! Και κάηκε τώρα. Γιατί; Οι βασικοί λόγοι, κατά την γνώμη μου και σύμφωνα με όλες τις γνωστές πληροφορίες, είναι δύο:
- Ο πρώτος λόγος είναι ότι δεν υπήρξε ανάπτυξη δυνάμεων επιφυλακής σε ευπαθείς περιοχές και φυσικά στην Πάρνηθα, μετά το πολυήμερο διάστημα του καύσωνα. Και ο οποίος καύσωνας, εκτός από τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες, χαρακτηριζόταν και από πρωτοφανή ξηρότητα. Για πολλές μέρες και σ' όλη την Ελλάδα, από την Λάρισα και κάτω, η σχετική υγρασία ήταν γύρω στο 10%. Δεν χρειάζονταν ειδικές γνώσεις για να γίνει κατανοητό από τους υπεύθυνους (;) του κράτους ότι όλα τα πευκοδάση είχαν μεταβληθεί σε μπουρλότο. Δεν υπήρξε λοιπόν επιφυλακή στα πευκοδάση πίσω από την Πάρνηθα, από τα οποία περνάνε και οι γραμμμές υπερυψηλής τάσης της ΔΕΗ. Αλλά ούτε στην κορυφή υπήρχε κάποιο μέτρο, όπως διαπιστώσαμε όταν πήγαμε την Τρίτη το βράδυ. Ακόμα και η μπάρα του περιφερειακού, που κλείνει μετά την δύση, παρέμενε ανεβασμένη. Δεν υπήρχε το παραμικρό ίχνος πυροφυλακής.
- Ο δεύτερος βασικός λόγος είναι ότι οι υπεύθυνοι της πολιτικής προστασίας, δηλαδή ο γραμματέας Φούρλας (πρώην αρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος) και ο Κόης, αρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος, δεν εκτίμησαν μια σειρά από σημαντικούς παράγοντες σε σχέση με την αρχική φωτιά στα Δερβενοχώρια, που προκλήθηκε από πυλώνα της ΔΕΗ. Δηλαδή:
- Δεν εκτίμησαν ότι ο αέρας ήταν δυτικός και θα έσπρωχνε την φωτιά προς την Πάρνηθα. Και δεν έκαναν τίποτα για να εμποδίσουν την φωτιά να πάρει αυτή την κατεύθυνση.
- Δεν εκτίμησαν (και ίσως να μην τους το είπαν) ότι το οροπέδιο των Δερβενοχωριών αποτελεί συνέχεια της Πάρνηθας με πυκνή βλάστηση (πεύκα και μακία) που φθάνει μέχρι την κορυφή, οπότε ήταν βεβαιότατο ότι αέρας και ξηρότητα θα μετέφεραν γρήγορα τις φλόγες προς την κορυφή. Και πάλι δεν έκαναν τίποτα ουσιαστικό για να περιορίσουν το μέτωπο, ή τουλάχιστον, να το εκτρέψουν μακριά από την κορυφή.
Τους έφυγε λοιπόν η φωτιά και, με βάση τις πληροφορίες και τα δεδομένα που έχουμε, μπορούμε να μιλάμε για εγκληματική αμέλεια. Αν μάλιστα η ολιγωρία των δύο υπεύθυνων προήλθε από πολιτική εντολή, τότε η εγκληματική αμέλεια επεκτείνεται και σ' εκείνους τους κυβερνητικούς που ήταν υπεύθυνοι για την αντιμετώπιση του καύσωνα και των πυρκαγιών (Παυλόπουλος, Σιούφας, Πολύδωρας κ.α.). Τελικά τους κάηκε η Πάρνηθα και έπαθαν επικοινωνιακή συντριβή, όπως φαίνεται από τις αντιδράσεις των πολιτών.
Η θέα από την... «Θέα»
Είχα ανεβάσει το βράδυ της Τετάρτης το κομμάτι για τον καύσωνα και την Αθήνα, όταν από το Ίντερνετ (που αποτελεί πλέον το πιο αξιόπιστο μέσο πληροφόρησης) έμαθα για μια φωτιά στα Δερβενοχώρια. Την είδηση την έστειλε γύρω στις 23.00 ένα μέλος της λίστας Hellas Weather, που είναι μία από τις ποιοτικότερες παρουσίες στο ελληνικό Διαδίκτυο.
Αναμενόμενη η εξέλιξη (είπα στον εαυτό μου), θα έχουν φροντίσει να έχουν δυνάμεις επιφυλακής και θα την σβήσουν, όπως έκαναν και στο παρελθόν όταν στην ίδια περιοχή ξέσπασαν πυρκαγιές το καλοκαίρι πάλι από καλώδια της ΔΕΗ. Ύστερα από 20 ώρες, αφότου διάβασα την είδηση στην Hellas Weather, μου τηλεφώνησε ένας φίλος και μου είπε ότι βλέπει από το σπίτι του στο Νέο Ηράκλειο τις φλόγες να περνάνε την κορφή της Πάρνηθας. Ήμουν απασχολημένος και απομονωμένος και δεν ήξερα τίποτα.
Ε, αυτό ήταν από τ' άγραφα. Κυριολεκτικά. Ποτέ και πουθενά δεν είχε γραφτεί ή δεν είχε ακουστεί ότι είχε πιάσει φωτιά η κορυφή της Πάρνηθας. Εδώ και καμιά δεκαριά χρόνια έχω εγκαταλείψει το μάχιμο ρεπορτάζ αλλά επειδή "το αίμα νερό δεν γίνεται", άρπαξα την φωτογραφική μηχανή (ξεχνώντας στην βιασύνη μου να πάρω τρίποδο) κι έφυγα καρφωτός για την Πάρνηθα.
Δεν πίστευα ότι ήταν δυνατόν ποτέ να τους ξεφύγει πυρκαγιά προς το ελατόδασος της Πάρνηθας, μέχρι που το είδα με τα μάτια μου. Στο Τατόι είχα οπτική επαφή με όλη την κορυφογραμμή. Κόλαση. Όλη η κορυφογραμμή είχε ένα πύρινο φωτοστέφανο που ανέβαινε δεκάδες μέτρα ψηλά. Γνωρίζοντας την Πάρνηθα από το ρέμα της Γκούρας μέχρι το Κατσιμίδι, πήγα σε ένα σημείο που έχει πολύ καλή θέα προς το βουνό και το Λεκανοπέδιο. Γι' αυτό τον λόγο μια χασαποταβέρνα που βρίσκεται εκεί μέσα στα πεύκα (αυθαίρετη προφανώς) έχει το όνομα "Η Θέα".
Η είσοδος της χασαποταβέρνας "Η Θέα" έχει διευρυνθεί με φαγάνα και τσιμεντοστρωθεί (παράνομα και αυθαίρετα προφανώς) για να δημιουργηθεί χώρος στάθμευσης. Απέναντι από την είσοδο της "Θέας" υπάρχει ένα πλάτωμα δίπλα στον δρόμο (πλατό θα έλεγε ο... ήρωας Πολύδωρας) όπου είχαν στήσει το παρατηρητήριό τους οι εθελοντές των «Φίλων του Δάσους».
Η θέα λοιπόν απο το σημείο εκείνο της καιόμενης κορυφογραμμής ήταν συγκλονιστική. Με τα κυάλια βλέπαμε τα έλατα να λαμπαδιάζουν και τους φάρους των αυτοκινήτων της πυροσβεστικής που είχαν παραταχθεί για να σώσουν το Μον Παρνές. Η φωτιά είχε μπει πλέον στην χαράδρα της Αγίας Τριάδας και από την μια πλευρά ανέβαινε προς το ξενοδοχείο ενώ από την άλλη κατέβαινε προς Θρακομακεδόνες και Μενίδι. Υπήρχε επικοινωνία με τους εθελοντές που βρίσκονταν ψηλά στα μέτωπα κι όλοι καταλαβαίναμε ότι η κατάσταση ήταν δύσκολη. Τι δύσκολη... Απελπιστική!
Η πύρινη κόλαση
Για τις δασικές πυρκαγιές υπάρχει το γνωστό κλισέ "πύρινη κόλαση" που αναπαράγεται συνεχώς από τα ΜΜΕ. Ε λοιπόν τα πράγματα μέσα στην φωτιά είναι πολύ χειρότερα από την "πύρινη κόλαση".
Εδώ και πολλά χρόνια έχω παρακολουθήσει την εξέλιξη πολλών δασικών πυρκαγιών. Η πρώτη φορά έγινε τυχαία γύρω στο 1987 στην Καβάλα. Εκείνη η πυρκαγιά άρχισε από ένα λιβάδι, αφέθηκε, φούντωσε και τελικά πήρε γιγαντιαίες διαστάσεις για να περάσει μέσα από την πόλη της Καβάλας και να σβήσει στην... θάλασσα. Τα χαρακτηριστικά της ήταν πανομοιότυπα με αυτά της πυρκαγιάς της Πάρνηθας. Ακόμα και οι φωτογραφίες είναι ίδιες όπως φαίνεται πατώντας εδώ.
Δύο φορές κινδύνεψα να καώ. Η πρώτη ήταν σε μια φωτιά στο Τατόι. Βρισκόμουν στον δρόμο που οδηγούσε στην επίσημη είσοδο του βασιλικού κτήματος και φωτογράφιζα καιόμενα πεύκα από απόσταση 50 μέτρων. Ξαφνικά άρχιζαν να δημιουργούνται έντονα ρεύματα και η φωτιά εμφανίστηκε δίπλα μου να αρπάζει έναν σχίνο. Σε δευτερόλεπτα άρχισαν να καίγονται πεύκα δίπλα μου. Η κάψα έγινε αφόρητη, ο καπνός έκοβε την αναπνοή, διαφυγή δεν φαινόταν από πουθενά. Άρχισα να πηδάω σαν κατσίκι ανάμεσα σε σχίνους και κουμαριές και κατάφερα να φτάσω σε ασφαλές μέρος, μόνον επειδή ήξερα καλά την περιοχή και κυρίως επειδή ήμουν τυχερός.
Τατόι
Καπανδρίτι
Η δεύτερη φορά ήταν στο Καπανδρίτι. Είχε μεσημεριάσει και η φωτιά πλησίαζε. Βρισκόμουν στην είσοδο της κωμόπολης, όπου ο δρόμος είχε μεγάλο πλάτος και φαινόταν ότι παρείχε ασφάλεια από την φωτιά. Επιπλέον υπήρχε ένα αρκετά υψηλό πρανές που στην κορυφή του ήταν κάτι αδύνατοι και σκονισμένοι σχίνοι. Η φωτιά εμφανίστηκε πίσω από το πρανές. Σε δευτερόλεπτα οι σχίνοι λαμπάδιασαν και αναπτύχθηκαν θερμοδυναμικά ρεύματα, που κατηύθυναν τον αέρα προς διάφορες κατευθύνσεις με μεγάλη ταχύτητα. Η ατμόσφαιρα γέμισε καπνούς και φλογισμένα ξερόχορτα, που έπεφταν σε απόσταση δεκάδων μέτρων και δημιουργούσαν μικροεστίες. Σε ελάχιστο χρόνο τα ξερόχορτα που ήταν δίπλα μας άρχισαν να καίγονται με μεγάλες φλόγες. Σωθήκαμε γιατί δεν είχε δίπλα μας πεύκα και γιατί ο δρόμος διαφυγής οδηγούσε μέσα στην πόλη. Φυσικά η "πύρινη κόλαση" συνεχίστηκε, το βράδυ επεκτάθηκε προς την λίμνη του Μαραθώνα και η εικόνα που παρουσίαζε φαίνεται πατώντας εδώ.
Ο κοντραφόκος
Δεν είναι μόνον η Ελλάδα που ταλαιπωρείται με δασικές πυρκαγιές το καλοκαίρι. Όλη η νότια Ευρώπη αντιμετωπίζει αυτή την κατάσταση. Στην Γαλλία οι φλόγες έχουν μπει μέσα στους χλιδάτους οικισμούς της Κυανής Ακτής κι έχουν κάψει εκατοντάδες βίλες. Τα ίδια συμβαίνουν και στην Ιταλία, όπου πριν λίγες μέρες με τον καύσωνα είχαν μεγάλες φωτιές σε Καλαβρία, Σικελία και Σαρδηνία. Οι Ιταλοί, λοιπόν, είναι αυτοί που έχουν επινοήσει έναν τρόπο αντιμετώπισης της «πύρινης κόλασης».
Ο κοντραφόκος είναι ένας τρόπος να αντιμετωπιστεί η επέκταση της δασικής πυρκαγιάς με το άναμα μία άλλης φωτιάς σε απόλυτα ελεγχόμενο χώρο. Έτσι όταν η ανεξέλεγκτη «πύρινη κόλαση» της μεγάλης φωτιάς φτάσει στον καμένο χώρο δεν έχει τίποτα να κάψει και σταματάει. Είναι δηλαδή κάτι σαν τις αντιπυρικές ζώνες.
Ο κοντραφόκος (από τις ιταλικές λέξεις contro + fuoco, δηλαδή αντίθετη φωτιά) εφαρμοζόταν στα Δωδεκάνησα και κυρίως στην Ρόδο. Την τεχνική την έμαθαν από τους Ιταλούς στην διάρκεια της ιταλικής κατοχής της Δωδεκανήσου στον Μεσοπόλεμο. Ο κοντραφόκος απαιτεί όμως μεγάλη πείρα πάνω στην τοπογραφία μιας περιοχής, την οικολογία της, τους ανέμους κλπ κι έτσι όταν εφαρμόστηκε στην τελευταία μεγάλη φωτιά της Ρόδου είχε τα αντίθετα αποτελέσματα. Δημιούργησε ένα νέο μεγάλο μέτωπο.
Η βοήθεια του Θεού
Με όλα τα προηγούμενα θέλω να δείξω ότι το πρόβλημα με την καταστροφή της Πάρνηθας ήταν η επέκτασή της. Από την στιγμή που τους ξέφυγε η φωτιά κι άρχιζε να ανηφορίζει προς την κορφή μέσα από ρεματιές, χαράδρες και πλαγιές μόνον η τύχη (ή η βοήθεια του Θεού) θα την σταμάταγε. Και τους ξέφυγε γιατί δεν υπήρχαν δυνάμεις επιφυλακής και επιτήρησης (που; μα στον εθνικό δρυμό) ώστε να υπάρξει έγκαιρη ειδοποίηση και επέμβαση για το σβήσιμο της φωτιάς πριν πάρει την ανηφόρα. Κι αν υπήρχαν έκαναν οτιδήποτε άλλο παρά να επιτηρούν.
Βλέποντας από την "Θέα" την φωτιά να κατεβαίνει από την Πάρνηθα προς διάφορες κατευθύνσεις οι εθελοντές των "Φίλων του Δάσους" κι όλοι μας λέγαμε πως μόνο ο Θεός μπορεί να την σταματήσει. Και την σταμάτησε λίγο μετά τα μεσάνυχτα, γιατί έπεσε ο αέρας. Ήταν το κρίσιμο σημείο που οι άνεμοι από δυτικοί θα γύριζαν σε βόρειους και θα δρόσιζαν την πυρωμένη από τον καύσωνα τσιμεντούπολη. Ο καιρός που δημιούργησε το υπόβαθρο (για την αιτία, ας όψεται η ΔΕΗ) για την μεγάλη φωτιά, αυτός ήταν που έδωσε και την λύση. Αλλά πλέον ήταν αργά...
Την περασμένη Πέμπτη βιώσαμε όλοι στην Αθήνα μια μαύρη νύχτα καταστροφής. Θα ακολουθήσουν πολλές άλλες μέρες καταστροφών, αν δεν αντιδράσουμε. Το Ίντερνετ ούτε δίνει ούτε επιβάλει λύσεις. Είναι όμως το πιο γρήγορο, το πιο αξιόπιστο και το πιο ελεύθερο μέσο πληροφόρησης, συντονισμού και συνεργασίας. Ας βρούμε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες. Ας τις ανεβάσουμε και ας τις ανταλλάξουμε. Ας συνεργαστούμε. Ας συντονιστούμε στα μπλοκ, στα σαϊτ, στις λίστες. Γιατί αν δεν το κάνουμε, η μαύρη νύχτα της καταστροφής στην Πάρνηθα δεν θα είναι η τελευταία. Θα ακολουθήσουν πολλές άλλες. Και τότε αλλοίμονο σε μας, τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας...
1 σχόλιο:
edasa.gr
Όποιος θέλει, ΜΠΟΡΕΊ να βοηθήσει! Ο Ε.ΔΑΣ.Α. έχει προλάβει δεκάδες πυρκαγιές στην Πάρνηθα! Με τη βοήθεια όλων μας, θα συνεχίσει η Πάρνηθα να αναγεννάται και να μας προσφέρει τη γλυκιά αγκαλιά της!
Δημοσίευση σχολίου